انحصار در حراج تهران / قیمت‌ها واقعی نیست

به گزارش نما به نقل از افکارنیوز، این روزها داغ‌ترین خبرِ عرصه هنرهای تجسمی، حراج تهران است. حراجی که پنجمین دوره خود را با فروش 25 میلیارد و سیصد و شصت و دو میلیون تومان به پایان برد تا رکورد دوره گذشته خود را بشکند. حراج تهران در دوره پیشین21 میلیارد و 40 میلیون تومان فروخته بود.

اکنون بسیاری از برگزاری حراج تهران خوشحالند و این حراج را نمادِ رونقِ فروش آثار تجسمی در کشور می‌دانند و البته برخی هم انتقادهایی به این حراج دارند و نکاتی تأمل‌برانگیز را درباره این حراج بیان می‌کنند. شاید بهترین کسانی که می‌توانند درباره حراج تهران صحبت و نقاط ضعف و قوتش را بیان کنند، کسانی هستند که خود دستی بر آتش دارند و به روال رایج در حراج‌های آثار هنری دنیا آشنا هستند.

منوچهر لطفی رئیس انجمن مجموعه‌داران ایران درباره برگزاری پنجمین دوره‌ی حراج تهران می‌گوید: گرچه در سال‌های گذشته گروه‌ها و موسسه‌های بسیاری اقدام به برگزاری حراج کرده‌اند اما هیچ کدام به اهمیتِ حراج تهران نرسیده‌اند. خوشبختانه امسال شاهد برگزاری پنجمین دوره‌ی این حراج بودیم.

لطفی با اشاره به ویژگی‌های برجسته‌ی حراج تهران تاکید کرد: یکی از ویژگی‌های این حراج رونقی است که در خرید و فروش آثار هنری ایجاد کرده است. دومین ویژگی بارزِ این حراج انعکاس خبر آن در داخل و خارج کشور است که جایگاه خوبی برای آثار هنری ایجاد می‌کند. از این بابت باید دست‌اندرکاران این حراج را تحسین کرد.

وی ادامه داد: اما از زاویه‌ای دیگر که به این حراج بنگریم و البته از نظر انجمن مجموعه‌داران ایران، چند نقص در برگزاری این حراج هست که نباید از آنها غافل شد.

رئیس انجمن مجموعه‌داران ایران با برشمردنِ ضعف‌های این حراج گفت: نخستین ضعفی که برای این حراج می‌توان برشمرد عدم شفافیت در برگزاری حراج تهران است. هیچ مکانیزمی در این حراج نیست تا آنچه در این حراج می‌گذرد را به روشنی و وضوح به اطلاع عموم برساند.

وی ادامه داد: نکته دیگر این است که تیم کارشناسیِ این حراج معلوم نیست و معرفی نمی‌شوند. به قطع یک حراج نباید به چند کارشناس محفلی اکتفا کند. این در حالی است که در مبحثِ بازار آثار هنری کارشناسانِ بسیاری داریم اما حراج تهران کارشناسان محدود و مشخصی را به کار می‌گیرد و به طور حتم وقتی انحصار باشد فساد به وجود می‌آید.

لطفی گفت: نتیجه این انحصار قیمت‌های بالای آثار هنری در حراج تهران است. ما می‌خواهیم از برگزار کنندگان حراج تهران بپرسیم که آیا حراج تهران یک ماه دیگر حاضر است همین آثار فروخته شده را با همین قیمتِ فروخته شده پس بگیرد. گاهی دیده شده که آثار فروخته شده چند ماه پس از فروخته شدن با قیمت‌های پایین‌تر دست به دست می‌شود. ما معتقدیم قیمت پایه‌ی آثار در حراج تهران بسیار بالاست.

وی تاکید کرد: یکی از نقاط ضعفِ حراج تهران مشخص نبودن کارشناسان و نحوه‌ی کارشناسی است که به خوبی روشن نیست. نحوه قیمت‌گذاری فوق‌العاده بالا نشان دهنده اختلافی فاحش بین قیمت‌های کارشناسی شده آثار هنری و قیمت‌های بازار واقعی آثار در ایران است.

رئیس انجمن مجموعه‌داران گفت: سومین نقیصه‌ای که انجمن مجموعه‌داران مشاهده کرده ابهام در خریداران است. البته ما می‌دانیم که در حراج‌ها خریدار می‌تواند معرفی نشود. اما چقدر خوب است که ما برای فرهنگ‌سازی در ایران و برای ایجاد رونق در خرید و فروش آثار هنری برخی از خریداران را به مردم معرفی کنیم.

مهندس لطفی معتقد است برخی از افرادی که دستی در برگزاری حراج تهران دارند از سابقه شفافی در میان جامعه هنری برخوردار نیستند.

رئیس انجمن مجموعه‌داران ایران گفت: یکی از نکات دیگری که درباره این حراج می‌شود بیان کرد، برخوردهای محفلی در این حراج است. برخوردهایی که به سمت انحصار می‌رود و حاضر نیستند هیچ گروه دیگری را واردِ برگزاری این حراج کنند، در صورتی که می‌توانستند از موسسه‌ها و انجمن‌ها کمک بگیرند تا نواقص حراج را رفع کنند.

لطفی تاکید کرد: انجمن‌ها و موسسه‌هایی که در این زمینه فعال هستند حتی می‌توانند در زمینه شفاف‌سازی و نظارت بر برگزاری این حراج نقش مهمی داشته باشند. اما متاسفانه در همین دوره‌ی پنجم شاهد بودیم که برگزار کنندگان این حراج نه تنها هیچ بهره‌ای از وجود این انجمن‌ها و موسسه‌ها نبردند،‌ بلکه برخی از آنان را از ورود به حراج منع کردند.