وقتی سردار سلیمانی جور انفعال دستگاه دیپلماسی را می‌كشد

به گزارش نما به نقل از یزدرسا، جهان اسلام در سال های اخیر با حوادث و رویدادهای تلخ و شیرین فراوانی مبتلا بوده است؛ از اوج گیری بیداری اسلامی در کشورهای عربی چون تونس و مصر و بحرین و... تا حوادث تلخی چون سرکوب انتفاضه های مردمی و بحران جولان تروریسم در منطقه.

اما نکته قابل تامل در این میان برخورد و موضع دستگاه دیپلماسی کشور در مواجهه با این حوادث است که باید آن را در چارچوب تفکرات مسئولین ارشد وزارت امورخارجه و شخص دکتر ظریف جستجو کرد.

در بررسی موضع گیری دولت یازدهم در برخورد با تحولات منطقه، می توان از انفعال و عدم موضع گیری صریح وزارت امور خارجه اطلاع یافت؛ موضعی که باید آن را در قالب سیاست تنش زدایی و تعامل با دنیای دولت یازدهم تحلیل کرد. تنش زدایی در سیاست خارجی در دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی بر سیاست ایران حاکمیت یافت و در دوران اصلاحات دنبال شده و بر اساس آن رابطه ایران با سایر کشورها پی ریزی شد.

از شاخصه های اصلی این سیاست می توان به مواردی چون؛ حاکمیت روابط بین دولتی به جای بین ملتی، تقلیل حمایت از جنبش های آزادی بخش به حمایت های سیاسی و تلاش برای گسترش همکاری با قدرت های جهانی اشاره کرد. با توجه به این شاخصه ها می توان از علل انفعال وزارت خارجه در خصوص تحولات غمباری چون فاجعه منا، اعدام رهبر شیعیان عربستان، حمله به منزل شیخ زکزاکی رهبر شیعیان نیجریه و در روزهای گذشته سلب تابعیت از رهبر شیعیان بحرین، آگاهی یافت.

در خصوص تحولات فوق باید به نکته اساسی توجه کرد:

اولاً در این تحولات به راحتی می توان از تلاش مرتجعین عرب منطقه در به حاشیه راندن شیعیان کشورهای منطقه با استفاده از حذف رهبران آن ها آگاهی یافت که بر همین اساس علمای گرانقدر شیعه همچون شیخ نمر النمر، شیخ زکزاکی و شیخ عیسی قاسم مورد هجوم قرار گرفته اند.

دوماً وزارت خارجه ایران و دستگاه دیپلماسی دولت تدبیر در برخورد با این حوادث تلخ به نوعی دچار سکوت و انفعال بوده و به دادن بیانیه های محکومیت اکتفا کرده است. این موضع گیری ها را باید در چارچوب سیاست تنش زدایی دکتر روحانی در تعامل با مرتجعین عرب دانست که به جای روابط بین ملتی، روابط بین دولتی حاکم شده است.

اما در این میان نکته قابل تامل می تواند این نکته باشد که انفعال دستگاه دیپلماسی کشور در حالی است که رهبر معظم انقلاب در دیدار پاسداران دانشگاه امام حسین ع علناً بر برخورد انقلابی دیپلمات های کشور اشاره داشتند. ایشان در همین رابطه می فرمایند: ما قائل به قطع رابطه‌ی با دنیا نیستیم، قائل به حصار کشیدن دُور کشور هم نیستیم؛ رفت‌وآمد بکنند، رابطه داشته باشند، مبادله بکنند، دادوستد بکنند، امّا هویّت و شخصیّت اصلی خودشان را از یاد نبرند؛ این حرف ما است: وَ اَنتُمُ الاَعلَونَ اِن کُنتُم مُؤمِنین؛ مثل نماینده‌ی نظام اسلامی حرکت بکنند، مثل نماینده‌ی نظام اسلامی سخن بگویند».

رهبر معظم انقلاب با این موضع گیری بار دیگر به مسئولین یادآوری کردند که باید از جانب نماینده اسلام و نماینده نظام اسلامی مذاکره کنند، موضع گیری داشته باشند که با این تفاسیر موضع انفعالی دولت در برخورد با مشکلات و تحولات جهان اسلام موضوعی غیرقابل قبول است زیرا اگر دیپلماتی خود را مقید به اسلام بداند نمی تواند از تلاش گسترده برای حذف شیعیان از صحنه سیاسی کشورهای منطقه بی تفاوت باشد.

همین جا است که به راحتی می توان از چرایی پیام هشدار آمیز سردار سلیمانی فرمانده سپاه قدس به حکام مرتجع بحرین آگاهی یافت؛ فرمانده ای که از جانب اسلام و نماینده نظام اسلامی، موضع رسمی کشور را به گوش جهانیان رسانده و موجب تحیر عده زیادی می شود. سردار سلیمانی دیپلمات نیست اما حراست از انقلاب و اسلام را در این سال ها به خوبی فراگرفته است و با درک شرایط پیش آمده در جهان اسلام، در اقدامی انقلابی موضع رسمی نظام جمهوری اسلامی را مخابره می کند.

از سوی دیگر پیام سردار سلیمانی را می توان جبران موضع انفعالی دولت یازدهم در برخورد با تحولات نگران کننده منطقه دانست به صورتی که اگر موضع گیری صریح و انقلابی از سوی وزارت خارجه اتخاذ و مسئولین به وظیفه خود در این چارچوب عمل می کردند دیگر نیازی به پیام هشدار آمیز سردار مقاومت نبود.

آنچه در این میان مهم ضرورت برخورد قاطعانه دولت تدبیر با تحولات منطقه ای و جهانی است زیرا حاکمیت چنین رویکردی در وزارت خارجه در طول سه سال گذشته نه تنها از تاثیرگذاری بر تحولات منطقه عاجز بوده بلکه در بسیاری از حوزه ها دست بالای ایران در مسائل مهم از دست رفته است.