دونالد ترامپ نامزد نهايي حزب جمهوريخواه در انتخابات رياست جمهوري امريكا براي همكاري با سازمان پيمان آتلانتيك شمالي (ناتو) شرط تعيين كرده و گفته كه اگر كشوري به اعضاي ناتو حمله كند، نخست كمك‌هاي ناتو به امريكا بايد ارزيابي شود و بعد كمكي انجام بگيرد. او گفته كه اگر رئيس‌جمهور شود در مورد حمايت واشنگتن از اعضاي ناتو در برابر تهديدات روسيه تجديدنظر مي‌كند، از جمله اينكه قبل از حفاظت از كشورهاي حوزه بالتيك در برابر تجاوز احتمالي روسيه، اين موضوع را بررسي خواهد كرد كه آيا اين كشورها نيز به تعهداتشان در قبال امريكا عمل كرده‌اند يا نه؟ و حتي ممكن است امريكا از برخي كشورهاي ناتو در برابر اقدامات تجاوزكارانه و حملات احتمالي روسيه، دفاع نكند. نكته مهم ديگري كه نامزد جمهوريخواهان بر آن تأكيد كرده، اين است كه در دوران رياست جمهوري‌اش، كشورهاي همپيمان را مجبور خواهد كرد بخشي از بار هزينه‌هاي دفاعي را بر دوش بكشند. در حالي كه يكي از اصول مهم ناتو، ماده ۵ اساسنامه آن است كه تأكيد مي‌كند حمله به يك كشور عضو به منزله حمله به همه اعضاست، به نظر مي‌رسد ترامپ با گذاشتن شرطي مشخص براي همكاري امريكا با ناتو عملاً به نقض اين ماده بسيار مهم ناتو كه در حقيقت تضمين‌كننده اصل دفاع دسته‌جمعي است پرداخته است.
به نظر مي‌رسد با تثبيت جايگاه دونالد ترامپ به عنوان نامزد نهايي جمهوريخواهان در انتخابات رياست جمهوري 2016 از اين پس بايد شاهد موضع‌گيري‌هاي واقعي‌تر او در قبال مسائل مختلف داخلي و خارجي امريكا باشيم. در عرصه سياست خارجي مسلماً ترامپ موضع‌گيري‌هاي متفاوتي درباره مهم‌ترين موضوعات در اين زمينه به‌ويژه روابط آينده امريكا با ناتو به عنوان مهم‌ترين پيمان نظامي بلوك غرب و نيز آينده ائتلاف‌ها و اتحادها با كشورهاي متحد امريكا در نقاط مختلف جهان به‌ويژه در خاورميانه اتخاذ خواهد كرد، كما‌اينكه او در نخستين موضع‌گيري‌هاي خود در قبال ناتو هم، پس از انتخاب به عنوان نامزد جمهوريخواهان، به تجديد نظر در روابط امريكا و ناتو اشاره كرده بود. از ديدگاه ترامپ، ناتو تاكنون روابط يك‌طرفه‌اي با امريكا داشته و در واقع اين امريكا بوده كه بار اصلي هزينه‌هاي اين پيمان نظامي غربي را به دوش كشيده است.
در حالي كه از نظر ترامپ بايد اين سود‌رساني دوطرفه باشد و امريكا به عنوان عضو اين سازمان نظامي، از مزاياي آن بهره ببرد. از نگاه ترامپ، همپيمانان امريكا در ناتو سهم عادلانه خود را پرداخت نمي‌كنند. وي در عين حال در سخناني در آوريل 2016 اين ائتلاف 28 كشوري را «منسوخ» توصيف كرده؛ سخناني كه البته چندان هم گزافه نيست. طبق آمارها امريكا در سال 2013 ميلادي 72درصد از هزينه‌هاي نظامي ناتو را تقبل كرد، در حالي كه در سال 1995 اين مقدار 59 درصد بود. تا قبل از بحران اوكراين ديگر كشورهاي اروپايي عضو ناتو به دلايل مختلف از جمله مشكلات اقتصادي روند كاهش هزينه‌هاي دفاعي را اتخاذ كرده بودند و اين به معناي اجبار امريكا به پرداختن سهم هر چه بيشتري از هزينه‌هاي سالانه ناتو بود. اگر ترامپ روي كار بيايد، مسلماً در زمينه روابط كنوني امريكا و ناتو تجديدنظر خواهد كرد و خواهان مشاركت بيشتر كشورهاي اروپايي عضو ناتو در تأمين هزينه‌هاي آن خواهد شد. ترامپ با بيان اينكه ساير كشورهاي جهان ياد خواهند گرفت كه خود را با رويكرد وي تطبيق دهند، تأكيد كرده كه ترجيح مي‌دهد به توافقات كنوني ادامه دهد، اما فقط در صورتي كه كشورهاي همپيمان از امتياز گرفتن از آنچه دوران بزرگي و عظمت امريكا توصيف كرد، خودداري كنند.
امریكای ترامپ ناتو را جراحی می‌كند
سیدرضا میرطاهر
۱۳۹۵/۵/۳
