هزینه خرید زندان اوین برای شهرداری

به گزارش نما به نقل از روزنامه وقایع اتفاقیه، حال، پس از گذشت سال‌ها شهرداری تصمیم به تغییر کاربری آن گرفته و می‌خواهد زندان را انتقال دهد و آن را به فضای سبز و موزه تبدیل کند. بعد از انتشار این خبر، موج توئیتری در فضای مجازی راه افتاد و واکنش‌های موافق و مخالفی به این تغییر کاربری نشان داده شد. زندانیانی که هرگز حاضر نبودند دیوارنوشته‌ها و یادگاری‌هایشان از بین رود و جایش را پارک بگیرد تا ساکنینی که از این تصمیم بسیار خوشحال بودند و امید داشتند که شکایت‌ها و نارضایتی‌هایشان بالاخره به پایان برسد؛ در همین راستا شهرداری باید اوین را از قوه قضائیه بخرد و بحث بر سر ارزش زمین اوین بالا گرفته است، تا جایی که قیمت تقریبی آن هزار میلیارد تومان محاسبه می‌شود.

ارزش هزار میلیاردی زندان اوین

پس از آنکه اصغر جهانگیر، رئیس سازمان زندان‌های کشور، تأکید کرد که به هیچ عنوان زندان اوین به صورت رایگان به شهرداری تهران واگذار نمی‌شود، اهمیت قیمت زندان اوین مورد توجه قرار گرفت. از آنجا که برخی نهادهای قضائی ممکن است در حال اجرای خدمات عمرانی و ساختمانی در سطح شهر باشند، یک راه پیشنهادی برای انتقال مالکیت زمین این زندان تهاتر هزینه اجرای خدمات عمرانی و ساختمانی این نهاد با واگذاری مالکیت زمین اوین است؛ در این مدل برای زمین‌های فاقد کاربری مسکونی و تجاری، ارزش آن معادل یک‌سوم قیمت روز کاربری مسکونی در محل محاسبه می‌شود.

هر چند ارزش زمین زندان اوین باید به‌صورت دقیق توسط کارشناسان رسمی دادگستری تعیین شود اما در حال حاضر میانگین قیمت یک متر مربع واحد مسکونی در آن محل حدود هشت تا ۹میلیون تومان است. نگاهی به جدول منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که متوسط قیمت زمین در منطقه یک شهرداری تهران حدودا هشت میلیون تومان است که با این حساب به عدد سه‌هزار و ۴۴۰ میلیارد تومان خواهیم رسید؛ عددی که تقریبا ۲۰درصد بودجه حدود ۱۸ هزار میلیارد تومانی شهرداری تهران است. از طرفی دیگر از آنجایی که قیمت زمین در متراژ بالا یک سوم می‌شود، زمین زندان حدودا متری سه میلیون تومان محاسبه می‌شود که در این صورت قیمت زندان اوین به صورت تقریبی هزار و ۲۹۰ میلیارد تومان محاسبه می‌شود.

اگر بخواهیم زمین زندان اوین را با حداکثر قیمت نیز محاسبه کنیم، با استناد به جدول منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران به متری حدودا ۲۴ میلیون تومان می‌رسیم که با توجه به مساحت گسترده زندان به رقم ۱۰ هزار و ۳۲۰ میلیارد تومان خواهیم رسید. البته مصطفی قلی‌خسروی، یکی از اعضای اتحادیه کشوری املاک، قیمت زندان اوین را متری ۵۰۰هزار تومان برآورد می‌کند که در این صورت زندان اوین فقط ۲۵۱ میلیارد ارزش خواهد داشت. از طرفی دیگر حسام عقبایی، رئیس اتحادیه املاک، معتقد است بدون کارشناسی دقیق زمین و کاربری آن نمی‌شود قیمتی برای آن لحاظ کرد.

اوین، پیش از ساخت زندان

محله اوین، جزئی از منطقه سعادت‌آباد، یکی از مهم‌ترین محله‌های شمال تهران است که میزان اهمیت آن به عوامل مختلفی بازمی‌گردد. وجود رودخانه و نهر منشعب از آن، قدمت هزار ساله، وجود محله پاچنار که آب جاری رودخانه درکه به راحتی بر‌آن سوار می‌شود، محله حصار که در جهت نزدیکی به دسترسی‌های اصلی قرار دارد، محله درب مدرسه که راه قدیمی اوین به درکه از داخل آن می‌گذرد و در آخر محله هشترودی که اکثر باغات در آن قرار دارند از عوامل اهمیت محله اوین به‌شمار می‌روند.

این محله که از شمال به جاده درکه در محدوده دانشگاه شهید بهشتی و از جنوب به بزرگراه چمران و مجموعه مسکونی آتی‌ساز، از شرق به پارکینگ طبقاتی نمایشگاه بین‌المللی و از غرب به رودخانه اوین درکه محدود است، تا قبل از دهه ۴۰ یکی از محله‌های پرجنب‌وجوش و سرزنده تهران به شمار می‌رفت و کاملا خارج از فضای شهری قرار داشت تا زمانی که زندان اوین ساخته شد؛ این زندان که در زمین خانه سیدضیاء‌الدین طباطبایی، روزنامه‌نگار و نخست‌وزیر دوره پهلوی، ساخته شد، پس از ۱۰ سال در دهه ۵۰ افتتاح شد و در آن زمان زندانی کاملا سیاسی بود که مستقیما توسط ساواک اداره می‌شد. حال پس از گذشت حدودا چهار دهه بحث انتقال و تغییر کاربری آن از زندان به فضای سبز بر سر زبان‌ها افتاده است.

تغییر کاربری زندان، تصمیم نافرجام ۳۸ ساله

یکی از نخستین افرادی که خواستار تبدیل زندان اوین به پارک عمومی شد، آیت‌الله طالقانی بود؛ آرزویی که با وجود تلاش برخی از شهرداران پایتخت تا به امروز تحقق نیافته و اکنون بار دیگر بحث بر سر تبدیل زندان به فضای سبز به طور جدی مطرح شده است. محمدباقر قالیباف، شهردار تهران، سال گذشته در این‌باره گفته بود که همه تلاش ما بر این است که بتوانیم در این دوره مدیریتی، ۱۵ هزار هکتار فضای سبز فعلی را به ۱۸ هزار هکتار برسانیم و سرانه فضای سبز را در شهر بالا ببریم. همچنین به دنبال آن هستیم که توزیع پارک‌ها را عادلانه کنیم. امسال نیز بار دیگر به طور رسمی موضوع تبدیل زندان اوین به بوستانی عمومی را مطرح کرد و درباره توافقات انجام شده با رئیس قوه‌قضائیه درباره تغییر کاربری و تبدیل آن به پارک عمومی و موزه خبر داد.

کمتر از یک ماه بعد، قالیباف در حاشیه حضور در شورا درباره جزئیات توافق با قوه‌قضائیه برای تبدیل زندان اوین به بوستان عمومی توضیح داد: «این بحث را حدود ۹ ماه قبل و در اوایل سال گذشته خدمت آیت‌الله آملی‌لاریجانی منعکس کردم و ایشان نیز در آن زمان گفتند که باید بررسی‌های بیشتری را انجام دهد. در جلسه‌ای که دو هفته پیش از پایان سال گذشته با ایشان داشتم، آیت‌الله آملی‌لاریجانی خودشان گفتند که این موضوع را بررسی کرده‌ام و با اصل توافق با شهرداری تهران مبنی بر اینکه ندامتگاه اوین را در اختیار شهرداری گذاشته و تبدیل به پارک عمومی کنیم، موافق هستیم اما باید کمک کنیم تا مشکلات ساختمانی و ظرفیت‌های قوه‌قضائیه را نیز تأمین کنیم.»

پتانسیل اوین برای تبدیل به منطقه تراز اول شهری

محله اوین با توجه به پیشینه‌اش می‌تواند مانند دیگر محله‌های تهران از جمله زعفرانیه در حوزه شهری مانند مگامال، پارکینگ‌های عمومی، فضاهای تفریحی و ورزشی و... فعال و پویا باشد؛ ولی وجود زندان در این محله مانعی جدی برای رشد آن به حساب می‌آید. در دهه ۴۰ که زندان ساخته شد کاملا از فضای شهری دور بود ولی در حال حاضر کاملا در فضای شهری قرار گرفته و اعتراض بسیاری از ساکنان را نیز دربردارد. در همین میان شهردار تهران اعلام کرد که زندان اوین به پارک عمومی تبدیل می‌شود و قوه‌قضائیه نیز پیشنهاد او را برای تغییر کاربری پذیرفته ولی اعلام کرده که به‌هیچ‌وجه زمین را رایگان به شهرداری واگذار نخواهیم کرد.

زندان اوین با مساحت ۴۳ هکتار فضای بسیار زیادی را اشغال کرده است که پس از فروش و تغییر کاربری می‌تواند محله اوین و سعادت‌آباد را در اولویت مناطق شمال شهری قرار دهد. درحال‌حاضر منطقه سعادت‌آباد به طور تقریبی دارای ۴۵ بوستان و فضای سبز، دو مرکز تفریحی ورزشی، ۱۹ مدرسه و ۱۰ مرکز خرید است که این ۴۳ هکتار می‌تواند این منطقه را در رقابت جدی با سایر مناطق تراز اول شهری قرار دهد؛ البته این امر زمانی محقق می‌شود که شهرداری ملک را به صورت کامل تبدیل به فضای سبز نکند و فقط قسمتی از آن را به پارک و موزه اختصاص دهد و مساحت باقی‌مانده کاربری‌های گوناگونی از جمله پاساژ، پارکینگ‌های عمومی، مراکز تفریحی ورزشی و... پیدا کند.