تركیه به دنبال به دست اوردن منافع منطقه ای با ایران و روسیه است

بعد از کودتای نافرجام در ترکیه مواضع اصلی این کشور چه در داخل و چه در خارج تغییراتی کرد به طوری که در این روزها اردغان راه خود را در برابر مواضع منطقه تغییر داده است و مسیرهای گذشته را کنار گذاشته است. این تغییر موضع جهت حمایت های منطقه ایی را هم تغییر داده است. در رابطه با این تحولات و چرایی آنها با دکتر حسن لاسجردی، کارشناس مسائل غرب آسیا به صحبت نشستیم:

دکتر لاسجردی موضع جدید ترکیه درباره سوریه را که بعد از کودتای نافرجام این کشور مشاهده می شود، چگونه ارزیابی می کنید؟
 رفتار ترکیه بین اختیار و اجبار قابل توصیف است، خیلی ها بر این باور هستند که ترکیه با اختیار خودش این فضای جدید را انتخاب کرده است. اما متغیرهای دیگر نشان می دهد که ترکیه مجبور به این کار بوده است اگر این اقدامات را انجام نمی داد باید هزینه هایی را متقبل می شد که شاید این هزینه ها برای دولت ترکیه قابل تهیه و پوشش نبود. لذا به نظر می رسد که علت اساسی تغییر رویه سیاست خارجه ترکیه در رابطه با مسائل منطقه یک معجونی از اجبار و اختیار هست که از متغیر های متعددی شکل گرفته که اجبار و اختیار را برا آنها معنا می کند.
 
 آیا وارد شدن ترکیه در عملیات حلب و طرابلس، نتیجه نزدیکی ترکیه به ایران و روسیه است؟
 در فضای جدید ترکیه دوست دارد که نقش آفرینی کند و این نقش آفرینی را در سوریه به دلیل توجهات جهانی یا به جهت اهمیت موضوع بیشتر از همه میبینیم. در رابطه با موضوع طرابلس یا حلب و بحث های مرزی به نظر می رسد که ترکیه یک نگاه دو گانه دارد، یعنی از یک طرف می خواهد دغدغه های ملی خودش را رفع کند و از طرف دیگر می خواهد که در راستای این تحرکات اقدامی انجام دهد که این تحرکات بتواند به نفع حکومت مرکزی و یک مقداری هم متفاوت با منافع حکومت مرکزی در سوریه باشد. در عین حال به خاطر حساسیت هایی که ترکیه به موضوع کردها دارد به نظر می رسد این چیزی که ترکیه در حال حاضر با حلب و جرابلس و این گونه مناطق دارد یک مقداری از حساسیت و دقت ترکیه مربوط به موضوع کردها است. ترکیه علاقمند نیست هیچکدام از نیروهای کرد منطقه چه کرد ترکیه، چه سوریه و چه کردهای عراق خیلی پر و بال بگیرند و موضوع استقلال یا حکومت مستقل را پیش بکشند. لذا در حال حاضر ترکیه در حال تلاش است که بر خلاف حرکت های قبلی به ویژه در مناطق مرزی یک موضعی را پی بگیرد که این موضع هم به نفع خودش باشد هم منافع منطقه ایی محور ایران روسیه و ترکیه را فراهم کند.


 در کنار بحث نزدیکی ترکیه به ایران و روسیه، نزدیکی این کشور به رژیم صهیونیستی هم وجود دارد. آیا این موضوع با اسرائیل در تناقض است؟
 خیر موضوع اسرائیل و روابط آن با ترکیه، در این زمان که ترک ها از روی اجبار قبول کردند که از براندازی در حکومت سوریه فاصله بگیرند و همچنين یک مقداری از موضوع تجهیز مقدماتی گروه های تروریستی مثل حمایت، آموزش و دادن اطلاعات سری فاصله داشته باشند و مهمتر از همه به این باور رسیدند که استفاده از قوه قهریه برای براندازی سوریه یک راه خطا بوده است، لذا این تغییری که شما از آن نام می برید نشان می دهد که این موضوع و این اتفاقات جدید خیلی با سیاست های اسرائیل در منطقه همراهی ندارد و کلا به نظر نمی رسد که در ارتباط با این شرایط جدید ما بتوانیم رابطه ایی بین منافع اسرائیل و ترکیه در خصوص سوریه یافت کنیم. موضوع روابط اسرائیل با ترکیه و ترکیه با اسرائیل در یک فضای دیگری در این تحولات منطقه قرار دارد که فعلا مربوط به این فضای جدید سوریه نیست.


 نکته دیگر این که با توجه به وابستگی ترکیه به آمریکا، آیا آمریکا اجازه می دهد ترکیه سیاست مستقلی در سوریه داشته باشد؟

این حرفی که شما می زنید مبنی بر وابستگی ترکیه به آمریکا شاید یک واژه دقیق سیاسی نباشد، این واژه در بلوک غرب یا در کشورهای هوادار غرب معنا می شود و معنای تجمع منافع یا اشتراک منافع می دهد که در عین حال آنها در ناتو و در نظام سیاسی فکری غرب خودشان را تعریف کردند و لذا آنچه که در حال حاضر خیلی برای ترکیه مهم است نشان از تغییر فاز دارد و این تغییر نگرش بر اساس منافع داخلی اوست. یکی از دلایل اساسی تغییر فاز این است که ترک ها از آمریکایی ها به دلایل مختلف پیش آمده خیلی گله مند هستند مثل بحث گولن و حمایت آمریکایی ها از او در اتحادیه اروپا مثل بحث های مهاجرت و چیزهای دیگری که شاید علت اساسی برخی از تغییر سیاست های اخیر ترکیه در مقابل آمریکاست که شاید این موضوع مربوط به سیاست های خلاف در آمریکا هم معنا شود .
 
 در پایان، اوضاع میدانی سوریه را چگونه ارزیابی می کنید؟
در مجموع به نظر می رسد سیاست هایی که دولت سوریه و هم پیمانان سوریه مطرح کردند روند تحولات را مثبت کرده است به ویژه در رابطه با اتفاتی که به تازگی در برخی از مناطق سوریه به ویژه در اطراف حلب و همچنین رقه افتاده است. با توجه به عفو عمومی که بشار اعلام کرده است خیلی از گروه های مسلح اسلحه خود را بر زمین گذاشته و حداقل قبول کردند که به سر جاهای خود برگردند, از طرف دیگر حمایت هایی که از دولت آقای بشار می شود در مجموع دست برتر را در میدان پیدا کرده است و از طرف دیگر فشار سازمان های بین المللی و همچنین توافقی که آمریکا و روسیه دارند انجام می دهند برای یافت یک راه حل مسالمت آمیز مفید است در مجموع به نظر می رسد که تحولات میدانی سوریه به نفع دولت حاکم هست.