میهمانان ویژه شانزدهمین اجلاس عدم تعهد

همشهری آنلاین نوشت: اما در میان سران کشورهای حاضر در این اجلاس اخبار مربوط به حضور برخی چهره‌ها انعکاس بیشتری در محافل خبری و سیاسی داشته است. اساسا یکی از مهم‌ترین موضوعات اجلاس سران کشورهای عدم‌تعهد، حضور مقامات کشورهای عضو است و اینکه چه کسانی از چه کشورهایی و در چه رده‌ای به تهران می‌آیند.

بارزترین میهمانان دعوت شده پادشاه عربستان، رئیس‌جمهوری روسیه، رئیس‌جمهوری ترکیه، رئیس‌جمهوری مصر و دبیرکل سازمان ملل متحد هستند که در شرایط کنونی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند و با توجه به تحولات منطقه و بحران سوریه حضور مقامات این کشورها مهم ارزیابی می‌شود. شانزدهمین دوره اجلاس سران جنبش عدم‌تعهد پنج تا 10شهریور در تهران برگزار می‌شود که البته روزهای پنج و شش مختص برگزاری نشست‌های کارشناسی است، هفت و هشت شهریور نشست وزرای خارجه کشورهای عضو جنبش برگزار می‌شود و درنهایت روزهای 9 و 10 شهریور نیز به نشست سران اختصاص خواهد داشت.

مان موهان سینگ

نخست‌وزیر هند که در راس هیأت 150نفره به تهران می‌آید یکی از میهمانان مهم اجلاس تهران خواهد بود. چه آنکه از طرف هند در شانزدهمین اجلاس سران عدم‌تعهد در تهران هم هیأتی در سطح سران با ریاست مان موهان سینگ نخست‌وزیر هند، هیأتی در سطح وزیر امور خارجه و هیأتی نیز در سطح کارشناسی حضور پیدا خواهند کرد. هیأت همراه نخست‌وزیر هند شامل وزیر امور خارجه، دبیر شورای امنیت ملی و دونفر از معاونین نخست‌وزیر این کشور و همچنین کارشناسان مختلف خواهند بود. بخشی از وزارت خارجه و نخست‌وزیری در سطوح سیاسی و اقتصادی هستند و حدود 40‌نفر نیز از رسانه‌ها نخست‌وزیر را همراهی خواهند کرد. حضور نخست‌وزیر هند از آن جهت حائز اهمیت است که جواهر لعل نهرو، نخستین نخست‌وزیر هند پس از پیروزی انقلاب این کشور به رهبری ماهاتما گاندی خود یکی از پایه گذاران اصلی جنبش عدم‌تعهد در سال 1955 بود. هند تا‌کنون یک‌بار ریاست جنبش عدم‌تعهد را بر عهده داشته است. هند همچنین یکی از مهم‌ترین شرکای تجاری ایران محسوب می‌شود.

حامد کرزی

از میان حدود 40کشوری که قرار است در سطح عالی در اجلاس سران جنبش عدم‌تعهد حضور داشته باشند، افغانستان نیز در سطح رئیس‌جمهور شرکت خواهد کرد. حامد کرزی که آخرین بار در جشن نوروز میهمان احمدی‌نژاد بود در راس هیأتی افغانی میهمان اجلاس تهران خواهد بود. رئیس‌جمهور افغانستان در رأس هیأتی متشکل از وزیر امورخارجه و دو وزیر دیگر از این کشور برای شرکت در اجلاس عدم‌تعهد به تهران سفر می‌کند. هیأت 70نفره افغان نیز هم‌اکنون جهت حضور در نشست‌های کارشناسی در تهران به‌سرمی‌برند. ایران و افغانستان از زمان جنگ آمریکا با این کشور و سقوط دولت طالبان از روابط بسیار خوبی برخوردارند.همچنین یوسف‌علی زرداری، رئیس جمهور پاکستان نیز در رأس هیأتی بلندپایه به تهران سفر خواهد کرد.

ولادیمیر پوتین

روسیه عضو ناظر جنبش عدم‌تعهد است، با این حال ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه یکی دیگر از میهمانانی است که به همراه عبدالله گل رئیس‌جمهور ترکیه به‌عنوان میهمان ویژه به این اجلاس دعوت شده اند. سفر دوباره پوتین به تهران، درصورت تحقق قطعا یک دستاورد دیپلماتیک بزرگ برای ایران خواهد بود که نزدیکی روابط این دو کشور در بلوک شرق را به رخ جهانیان به‌ویژه غرب خواهد کشید. خصوصا اینکه موضوع سوریه و پرونده هسته‌ای ایران یکی از محورهای اصلی مورد بحث در این اجلاس است و روسیه در این موارد مواضع بسیار نزدیکی به ایران دارد. این مرد پرقدرت روس، در سال 2007 نیز به‌منظور شرکت در اجلاس روسای کشورهای حاشیه دریای خزر به ایران سفر کرده بود تا نخستین رئیس‌جمهور روسیه باشد که طی 50 سال گذشته به ایران آمده است. با این همه در چنین اجلاس‌هایی مرسوم است که کشورهای میهمان معمولا در عالی‌ترین سطح در اجلاس حضور پیدا نمی‌کنند و بر همین اساس تا‌کنون نه پوتین و نه گل به‌طور رسمی حضور خود در اجلاس تهران را اعلام نکرده‌اند.

الهام علی‌اف

از کشور آذربایجان نیز رئیس‌جمهور این کشور در رأس هیأتی بلند پایه به‌منظور شرکت در اجلاس سران عدم‌تعهد به تهران سفر می‌کند. وزیر امور خارجه آذربایجان در این سفر، الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان را همراهی می‌کند. الهام علی‌اف فرزند حیدر علی‌اف، رئیس‌جمهور پیشین آذربایجان است که از تاریخ‌ ۳۱ اکتبر ۲۰۰۳ قدرت را در این کشور در دست گرفته است.

بان‌کی‌مون

پس از آمدن - نیامدن‌های مرسی، این بار نوبت بان‌کی‌مون دبیرکل سازمان ملل است که حضور یا عدم‌حضورش در اجلاس تهران، خبرساز شود. مقامات رژیم صهیونیستی و آمریکا به او توصیه کرده بودند که به ایران نیاید. مواضع روزهای اخیر وی در قبال سخنان روز قدس محمود احمدی‌نژاد نیز احتمال عدم‌حضورش را شدت بخشید. با این حال محمدرضا فرقانی، سخنگوی شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم‌تعهد در تهران اعلام کرد: تغییری در برنامه آقای مون برای آمدن به تهران ایجاد نشده است. سرانجام سخنگوی سازمان ملل متحد به‌طور رسمی سفر بان‌کی‌مون به تهران برای شرکت در شانزدهمین اجلاس سران کشور‌های عضو جنبش عدم‌تعهد را تأیید کرد. بان کی‌مون هشتمین دبیرکل سازمان ملل متحد است و کار خود را به‌طور رسمی از ۱۱ دی ۱۳۸۵ (اول ژانویه ۲۰۰۷ میلادی) آغاز کرده‌است. با این همه مون در پنج سال گذشته هرگز به تهران سفر نکرده است. او درباره خود می‌گوید که نماینده منش آسیایی است، یعنی درپیش‌گرفتن حالتی نرم‌تر (استفاده بیشتر از دیپلماسی) و انجام کار. دبیرکل سازمان ملل طبق برنامه، روز چهارشنبه در تهران خواهد بود.

حمد بن خلیفه آل ثانی

یکی از میهمانان مهم این اجلاس امیر قطر خواهد بود چرا که امیر قطر در رأس هیأتی بلندپایه که شیخ حمد بن جاسم، نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر نیز همراه وی هستند در اجلاس غیرمتعهدها حضور خواهد یافت. همچنین معاونان وزیر خارجه نیز امیر و وزیر خارجه قطر را در این سفر همراهی می‌کنند. حمد از ۲۷ ژوئن ۱۹۹۵ امیر کشور قطر است. رستم قاسمی وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران که 22خرداد‌ماه سال‌جاری در راس هیأتی به دوحه سفر کرده بود در دیدار باشیخ حمد بن خلیفه آل ثانی امیر قطر پیام دعوت محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهوری ایران برای شرکت در نشست سران جنبش عدم‌تعهد در تهران را تسلیم وی کرده بود. در این ملاقات مهندس قاسمی با اشاره به روابط دیرینه و تاریخی جمهوری اسلامی ایران با قطر، این مناسبات را به‌عنوان الگوی مناسب با سایر کشورهای منطقه ارزیابی کرد و گفت: جمهوری اسلامی ایران همواره خواستار آرامش، صلح و امنیت در منطقه خلیج‌فارس است.

شیخ صباح الاحمد

براساس اعلام مسئولان کویت، این کشور در عالی‌ترین سطح در اجلاس سران جنبش عدم‌تعهد شرکت خواهد کرد به‌نحوی که امیر کویت نیز در راس هیأتی از مقامات این کشور برای شرکت در اجلاس سران جنبش عدم‌تعهد به ایران می‌آید. بر این اساس شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح امیر کویت در راس هیأتی بلند پایه عازم تهران خواهد شد. شیخ صباح الخالد الصباح وزیر امور خارجه کویت قرار است در اجلاس وزیران جنبش شرکت کند. شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح از بهمن‌ماه1384و در پی فوت شیخ سعد العبدالله، امیر پیشین این کشور به این سمت منصوب شد و تا پیش از آن نخست‌وزیر کویت بود. موقعیت جغرافیایی و اقتصادی کویت از دلایل عمده تأثیرپذیری شدید کویت از حوادث خارجی به‌شمار می‌آید. قرار گرفتن این کشور در بخش شمال غربی خلیج‌فارس و در همسایگی کشورهای عربستان و عراق و نیز نزدیکی آن به جمهوری اسلامی ایران، جایگاه ویژه‌ای به لحاظ ژئوپلتیکی برای کویت ایجاد کرده‌است.

نوری مالکی

از کشور عراق قرار بودجلال طالبانی، رئیس‌جمهور این کشور در اجلاس تهران شرکت کند. با این حال آنطور که گفته شده طالبانی در حال حاضر دچار بیماری است و به جای وی نوری مالکی نخست‌وزیر عراق به تهران سفر خواهد کرد.عراق از زمان سقوط صدام حسین به یکی از هم‌پیمانان نزدیک تهران تبدیل شده است که در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی مواضع بسیار نزدیکی به ایران داشته است. عراق همچنین در موضوع سوریه معتقد است بحران سوریه باید بدون دخالت کشور‌های بیگانه و از طریق گفت‌وگو و دمکراسی حل شود. از این جهت حضور هیأت عالی رتبه عراقی در اجلاس تهران موضع حامیان دولت بشار اسد در سوریه را تقویت خواهد کرد.

محمود عباس

از کشور فلسطین تنها نماینده رسمی آن محمود عباس؛ رئیس تشکیلات خودگردان برای اجلاس شانزدهم دعوت شده که به همراه هیأت همراه در این اجلاس شرکت خواهد کرد. عباس معروف به ابومازن، رئیس‌جمهور تشکیلات خودگردان فلسطین است که در ۹ژانویه ۲۰۰۵ به این سمت انتخاب شد و از ۱۵ ژانویه همان سال تا‌کنون به‌عنوان رئیس‌جمهور در حال فعالیت است. وی همچنین بالاترین مقام سیاسی گروه فتح است. او نخستین نخست‌وزیر دولت فلسطین نیز بوده که تنها از مارس تا اکتبر ۲۰۰۳ در این سمت بر سر کار بود. محمود عباس در سال ۲۰۱۱ طی یک سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای نخستین‌بار به‌طور رسمی درخواست کشور مستقل فلسطین را به دبیرکل سازمان ملل متحد، بان‌کی‌مون ارائه کرد. سخنگوی ستاد برگزاری شانزدهمین اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد درخصوص احتمال حضور اسماعیل هنیه نخست‌وزیر قانونی فلسطین گفت: تاکنون هیچ‌گونه دعوتنامه رسمی از سوی جمهوری اسلامی ایران و شخص دکتر احمدی‌نژاد برای نخست‌وزیر دولت مردمی حماس ارسال نشده است.

میشل سلیمان

میان کشورهای آسیایی، رئیس‌جمهور لبنان یکی از میهمانان مهم این اجلاس خواهد بود. هیأت لبنانی نیز در بالاترین سطح و باریاست میشل سلیمان رئیس‌جمهور این کشور به ایران می‌آید. عدنان منصور وزیر امور خارجه لبنان نیز او را همراهی خواهد کرد. حضور سلیمان در این اجلاس در سفر اخیر سعید جلیلی دبیرشورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به بیروت نهایی شد. علاوه بر وزیر امور خارجه، رئیس‌جمهور لبنان را مسئول تشریفات رئیس‌جمهور و هیأتی متشکل از کارشناسان و خبرنگاران به‌منظور شرکت در اجلاس عدم‌تعهد به تهران همراهی خواهند کرد.

عمر البشیر

عمر البشیر رئیس‌جمهور سودان و وزرای خارجه تونس و لیبی برای حضور در شانزدهمین اجلاس عدم‌تعهد در تهران اعلام آمادگی کرده‌اند. بر این اساس تا‌کنون حضور عمر البشیر رئیس‌جمهور سودان برای شرکت در این اجلاس قطعی شده است. همچنین وزیر خارجه تونس و لیبی به همران نماینده ویژه پادشاه اردن نیز برای حضور در اجلاس عدم‌تعهد اعلام آمادگی کرده‌اند. از دیگر سو وزیر امور خارجه آفریقای جنوبی در راس هیأتی در اجلاس جنبش عدم‌تعهد در تهران شرکت خواهد کرد. مایته ماشابانه وزیر امور خارجه آفریقای جنوبی در راس هیأتی برای شرکت در اجلاس وزیران و سران جنبش عدم‌تعهد عازم جمهوری اسلامی ایران خواهد شد. در کنار این موارد رئیس‌جمهور زیمبابوه برای شرکت در اجلاس سران جنبش عدم‌تعهد روانه تهران خواهد شد. رابرت موگابه رئیس‌جمهور زیمبابوه قرار است در راس هیأتی برای شرکت در اجلاس سران جنبش عدم‌تعهد به جمهوری اسلامی ایران سفر کند.

محمد مرسی

محمد مرسی رئیس‌جمهور مصر پس از ایجاد حکومت جدید و مردمی در این کشور، از میهمانان خبرساز شانزدهمین اجلاس سران کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها است که آمدن و نیامدنش به ایران نیز در صدر اخبار رسانه‌های عرب زبان طی دو‌ماه گذشته بود. مرسی را هم احمدی‌نژاد همتای ایرانی‌اش در یک تماس تلفنی به تهران دعوت کرد و هم حمید بقایی معاون اجرایی رئیس‌جمهور به‌عنوان نماینده ویژه وی، راهی قاهره شد تا از او دعوتی رسمی به عمل آورد. اگرچه نیامدن وی تا یکی دو هفته پیش محتمل‌تر می‌نمود اما پس از اجلاس فوق‌العاده سازمان کنفرانس کشورهای اسلامی در مکه و دیدار وی با همتای ایرانی‌اش، رسانه‌های خارجی بارها از حضورش در تهران خبر دادند تا بالاخره خبرگزاری رسمی دولت مصر از حضور قطعی وی در این اجلاس خبر دادند تا او نخستین رئیس‌جمهور مصر باشد که پس از انقلاب تا‌کنون به ایران سفر کرده است. مرسی یکی از سخنرانان مراسم افتتاحیه اجلاس تهران خواهد بود و پس از آن ریاست اجلاس را به‌طور رسمی به ایران منتقل خواهد کرد. مرسی نخستین رئیس‌جمهور پس از انقلاب۲۰۱۱ مصر و پنجمین رئیس‌جمهور تاریخ این کشور است.

کیم یونگ نام

کیم یونگ نام رئیس پریزیدیوم مجمع عالی خلق که به‌عنوان نفر دوم در کره‌شمالی شناخته می‌شود قرار است به‌طور رسمی از ایران دیدار کند. گرچه او از لحاظ حقوقی رئیس کشورکره‌شمالی نیست (چنین عنوانی وجود ندارد) اما به‌عنوان رئیس هیأت رئیسه مجمع عالی خلق وظیفه پذیرفتن سفرا، هدایت روابط خارجی و امضای معاهدات را برعهده دارد که او را دوفاکتو رئیس‌جمهور می‌کند. کیم، جمهوری خلق کره را در همه سفرهای خارجی نمایندگی می‌کند. او سران کشورهای خارجی را پذیرایی می‌کند و با آنان ملاقات می‌کند. گفتنی است کیم ایل سونگ بنیانگذار فقید کره‌شمالی به‌عنوان رئیس‌جمهور ابدی این کشور معرفی شده و پس از آن در کره‌شمالی هرگز سمتی به نام رئیس‌جمهور وجود ندارد. نام که برای حضور در شانزدهمین اجلاس سران عدم‌تعهد به تهران می‌آید، همچنین روز شنبه (۱۱شهریورماه) با دکتر علی‌لاریجانی رئیس قوه قانونگذاری در محل مجلس شورای اسلامی دیدار و گفت‌وگو می‌کند. در این نشست دو طرف درباره راهکارهای گسترش روابط دوجانبه به‌ویژه همکاری‌های پارلمانی و تحولات جهان و منطقه گفت‌وگو می‌کنند.