دستفروشان و فال فروشان در حلقه زیارتگه رندان جهان!/ آنچه این روزها بر حافظیه می‌گذرد

به گزارش نما - «خبرجنوب» نوشت: تفأل به دیوان حافظ جزو میراث معنوی ایرانیان محسوب می شود و بنا بر اسناد تاریخی و سفرنامه‌های گردشگران خارجی، این رسم در دوره قاجار و قبل از آن در شیراز رواج داشته، اما قدمت پدیده فال فروشی آن هم بر سر تربت این شاعر نامی مشخص نیست.

آن طور كه فعالين حوزه گردشگري فارس مي گويند؛ فروختن فال حافظ مي تواند يك فرصت باشد و به اقتصاد گردشگري كمك كند ولي با شكل و شمايل امروزي در فرهنگ ايراني به خصوص شيرازي ها جاي ندارد و بايد هرچه سريع تر فكري به حال اين وضعيت شود.

اين روزها قبل از آن كه گردشگران به در ورودي آرامگاه حافظ برسند، فال فروشان و دستفروشان بسياري به دور آنها حلقه مي زنند و اصرار دارند كه از آنها خريد كنند و فرقي هم ندارد كه فال بفروشند يا تنقلات.

به باور برخي از فعالين حوزه ميراث فرهنگي و گردشگري، آن چه كه اين روزها در اطراف مجموعه هاي فرهنگي و تاريخي ديده مي شود كه بسيار زننده است و چهره اين مناطق را مخدوش كرده، وجود دستفروشان و فال فروشان است. هر چند پديده فال فروشي در اكثر مناطق گردشگري دنيا وجود دارد اما آن چه كه گردشگران داخلي و خارجي در نزديكي آرامگاه حافظ مي بينند بي شك در شأن و جايگاه اين شاعر نامي نيست به طوري كه فال فروشي آن هم با استفاده از پرنده در فرهنگ اصيل ايراني جايي ندارد.

در اين رابطه امير حسين حكمت نيا، مدرس دانشگاه و فعال حوزه گردشگري فارس مي‌گويد: تفأل بر ديوان حافظ يك ميراث معنوي است و گردشگراني كه به ديدن آرامگاه حافظ ميآيند توقع دارند كه از برنامه هاي فرهنگي مرتبط با اين شاعر نامي بهره مند شوند كه اين برنامه ها مي تواند حافظ خواني، شركت در كلاس هاي حافظ شناسي و حتي خريد ديوان حافظ و تفأل بر ديوان اين شاعر باشد.

وي با اشاره به فال فروشي در اطراف مجموعه فرهنگي حافظ مي افزايد: متاسفانه فال فروشي به سبكي كه هم اينك مرسوم شده در فرهنگ ايراني جاي ندارد، به طور مثال اكثر فال فروشان در اين محوطه تاريخي پرنده اي را آموزش داده اند كه با نوك ضربه اي به كاغذهاي كوچكي كه اشعار حافظ برروي آن ها چاپ شده، بزند كه اين اقدام سنخيتي با ادبيات و فرهنگ اين سرزمين و تفأل بر ديوان حافظ ندارد.

حكمت نيا بر ساماندهي اين افراد تاكيد مي كند و مي‌گويد: فال فروشي يك فرصت محسوب ميشود چرا كه اكثر گردشگران رغبت دارند وقتي وارد آرامگاه مي شوند بر ديوان حافظ فال بگيرند.

اين مدرس دانشگاه در ادامه به تفأل بر ديوان حافظ از نگاه گردشگران خارجي اشاره مي كند و مي‌افزايد: گردشگران فرانسوي، مجارستاني و آلماني در دورههاي مختلف تاريخي كه به شيراز سفر كردهاند در سفرنامه هاي خود از تفأل بر ديوان حافظ بسيار نوشته اند.

حكمت نيا با ذكر مثالي به تكميل سخنانش مي پردازد و مي گويد: به طور مثال «آرمينوس وامبري» كه اهل كشور مجارستان است در سال 1863 ميلادي در دوره حكومت ناصرالدين شاه قاجار به شيراز سفر مي كند و در سفرنامه خود مي نويسد هر گاه كسي آرزويي داشته باشد و بخواهد از سرنوشت خود باخبر گردد به قرآن و ديوان حافظ تفأل مي زند و كتاب حافظ را كه مي گشايد چنين مي گويد «اي حافظ شيرازي بر من نظر اندازي، من طالب يك فالم، تو كاشف هر رازي».

اين مدرس دانشگاه در ادامه به سفرنامه دكتر «هنديش بروگش» گردشگر آلماني كه در سال 1886 ميلادي به ايران آمده، اشاره مي كند و ميافزايد: اين گردشگر در سفرنامه خود نوشته هر ايراني زماني كه اشعار حافظ را مي خواند و بر ديوان او تفأل مي زند، تعبير خاصي براي خود مي كند و كساني كه بر سر تربت او مي آيند ديوانش را از روي سنگ قبر اين شاعر برداشته و براي خود فال مي گيرند و معتقدند كه اشعار حافظ رموز و اسرار خاصي ندارد و مردم در حقيقت همان چيزهايي كه در قلبشان مي گذرد را از اشعار وي تعبير مي كنند.

حكمت نيا در ادامه اين گفت و گو با تاكيد بر ساماندهي هر چه بيشتر وضعيت موجود فال فروشان در حافظيه تاكيد مي كند و مي گويد: فال فروشي با اين سبك و سياق كه در مجموعه فرهنگي حافظ ديده مي شود اصلاً در شأن اين شاعر نامي همچنين گردشگران نيست. نسخه هاي چاپي اشعار با معناي عجيب و غريب در دستان افرادي كه حتي توانايي خواندن اشعار را ندارند از جمله مصائبي است كه وجود دارد و جا دارد مسئولين مربوطه هر چه سريع تر نسبت به ساماندهي وضعيت موجود اقدام نمايند.

در ادامه اين گفت و گو، محبوبه رستمي مدير مجموعه فرهنگي حافظ مي‌گويد: طرح ساماندهي فال فروشان در اين مجموعه فرهنگي- تاريخي در حال تدوين است و اميدواريم هر چه سريع تر اين طرح اجرايي شود.

وي مي افزايد: در حال حاضر 5 تا 6 نفر در اطراف مجموعه فرهنگي حافظ اقدام به فروش فال مي كنند كه در ايام نوروز تعداد اين افراد به 50 نفر هم مي رسد.
رستمي اضافه مي كند: طبق برنامه ريزي هاي صورت گرفته در تلاشيم كه مكاني مناسب براي اين افراد مهيا شود و افراد با لباس هاي متحدالشكل سنتي، فال حافظ بفروشند.

وي با بيان اين كه به زودي طرح ساماندهيفال فروشان حافظيه تكميل خواهد شد مي افزايد: اميدواريم بتوانيم وضعيت موجود را هر چه سريع تر ساماندهي كنيم چرا كه وجود فال فروشان و دستفروشان در اطراف اين محوطه تاريخي نا مناسب است و همواره مشكلاتي را براي گردشگران به وجود آورده است.