درست از زماني كه مشخص شد شرق حلب در آستانه بازپس‌گيري و آزادسازي كامل قرار گرفته است، مقامات روسيه و در رأس آن شخص ولاديمير پوتين در سخناني كه حاكي از هماهنگي با متحدان خود در جنگ سوريه است، از آتش‌بس سراسري در سوريه و آغاز قريب‌الوقوع مذاكرات سياسي براي حل بحران سوريه در شهر آستانه پايتخت قزاقستان خبر دادند. در نشست سه جانبه وزراي امور خارجه ايران، روسيه و تركيه در مسكو نيز بر اين اظهارات صحت گذاشته و توافق شد نتايج مذاكرات سوري – سوري در آستانه از سوي اعضاي اين نشست تضمين شود.
با وجود اينكه منابع امريكايي و سازمان ملل به اين تحركات بدبين هستند و آن را تلاشي براي حذف نقش امريكا از معادله سوريه و دور زدن نشست‌هاي قبلي ژنو مي‌دانند اما منابع روسيه آن را مكمل تلاش‌هاي سياسي قبلي اعلام كرده‌اند. به هر حال اعلام آمادگي سوريه و متحدان آن براي ازسرگيري مذاكرات آن هم در زماني كه عملاً ابتكار عمل را در صحنه ميداني در دست دارند و اگر بخواهند مي‌توانند كار را به صورت نظامي يكسره كنند يكبار ديگر بر اين واقعيت صحه گذاشت كه دولت سوريه و متحدان آن از همان ابتدا در پي حل سياسي بحران بودند و اكنون نيز از فرصت آزادسازي حلب نه براي تكميل پيروزي نظامي بلكه به عنوان فرصتي براي به جريان انداختن مذاكرات سياسي استفاده مي‌كنند تا حداقل جلوي خونريزي از اين پس گرفته شود.
اين در حالي است كه اگر به فرض طرف مقابل در حلب پيروز مي‌شد بي‌ترديد از آن براي كسب پيروزي‌هاي نظامي بعدي استفاده مي‌كرد كما اينكه برخلاف توافق يكصد اسير سرباز سوري را پيش از تخليه شرق حلب به رگبار بسته و قتل‌عام كرده‌اند. بر اين اساس با توجه به اينكه ابتكار عمل سياسي را در دور جديد مذاكرات سياسي دولت سوريه و همپيمانان آن در اختيار دارند كه همواره در پي ايجاد گشايش سياسي در سوريه و حل سياسي و حقوقي بحران بودند، بنابراين مي‌توان به نتايج نشست آتي آستانه اميدوار شد مگر اينكه مخالفان منطقه‌اي و بين‌المللي سوريه با ايجاد نشست‌هاي موازي در ژنو و تحريك مخالفان در مسير مذاكرات آستانه سنگ‌اندازي كنند. هر چند اتخاذ چنين تلاش‌هايي از سوي مخالفان و حاميان آنها بعيد نيست اما آنچه مسلم است اينكه روسيه با پيشنهاد آتش‌بس سراسري و از سرگيري سريع مذاكرات سوري- سوري پيشاپيش بهانه را از دست مخالفان و حاميان خارجي آنها سلب كرده و توپ بازي را در اين عرصه به زمين آنها انداخته است كه اين مسئوليت هرگونه اخلالگري در مذاكرات را متوجه آنها مي‌كند. از طرف ديگر در صورتي كه مخالفان مسلح و حاميان خارجي آنها از فرصت موجود براي حل سياسي بحران استفاده نكنند، اين امكان را در اختيار دولت سوريه قرار خواهند داد كه براي بازپس‌گيري بقيه اراضي خود از دست گروه‌هاي مسلح و همپيمانان تكفيري آنها به زور متوسل شود و تجربه حلب را در ديگر مناطق از جمله ادلب نيز تكرار كند.
زمینه‌چینی حلب برای مذاكرات سوری- سوری
احمد كاظم‌زاده
۱۳۹۵/۱۰/۴
