عایدی ایران از رفع تحریم‌ها در سه سال گذشته چقدر بود؟

به گزارش نما به نقل از فارس، یک روزنامه آمریکایی با استناد به مقام‌های فعلی و گذشته این کشور گزارش داده حدود 10 میلیارد دلار از عایدی‌های ایران پس از رفع تحریم‌ها، طی سه سال گذشته به صورت پول نقد و طلا بوده است.

وال‌استریت‌ژورنال گزارش داده بخشی از این مقادیر طلا و پول بابت آزادسازی درآمدهای نفتی بلوکه شده ایران بوده که در چندین کشور قرار داشته است.

روزنامه وال‌استریت‌ژورنال می‌گوید محاسبات مربوط به عایدی‌های ایران از محل رفع تحریم‌ها تا به امروز، هم پرداخت‌هایی که قبلاً اعلام شده و هم موارد قبلاً اعلام‌نشده را شامل می‌شود. در یکی از موارد پرداخت‌های اخیری که قبلاً گزارش نشده، آمریکا پس از حصول توافق نهایی (برجام) در جولای 2015 و در زمان اجرایی شدن آن به ایران اجازه دریافت 1.4 میلیارد دلار پول بابت رفع تحریم‌ها داده است.

برخی از مخالفان دولت آمریکا در کنگره این کشور ادعا می‌کنند ایران می‌تواند از مقادیر انتقال داده شده به صورت پول نقد و طلا برای کمک به متحدانش در منطقه از جمله دولت بشار اسد و حزب‌الله لبنان استفاده کند.

وزارت خزانه‌داری آمریکا از مدتها پیش با این ادعا که مقادیر بالای پول نقد قابل استفاده توسط گروه‌های تبهکار، قاچاق‌کنندگان مواد یا سازمان‌های تروریستی هستند بر انتقال مقادیر بالای پول نقد نظارت کرده است.

وال‌استریت‌ژورنال در ادامه این ادعا، قطع دسترسی ایران به نظام مالی و بانکی بین‌المللی را دلیلی دانسته که انتقال وجوه به این کشور از طرقی غیر از مسیرهای بانکی را ضروری ساخته است.

کشورهای گروه 1+5 از ژانویه سال 2014، بعد از اجرایی شدن توافق موقت ژنو کاهش تحریم‌های ایران را آغاز کردند. در این توافق بر سر پرداخت ماهانه 700 میلیون دلار به ایران تا زمان حصول توافق نهایی موافقت شد. تهران بین ژانویه 2014 و جولای 2015 مجموعا 11.9 میلیارد دلار از این طریق به دست آورد.

دولت آمریکا بین زمان حصول برجام و زمان اجرایی شدن آن نیز اجازه پرداخت 1.4 میلیارد دلار به ایران را صادر کرد. یک مقام ارشد دولتی در گفت‌وگو با روزنامه آمریکایی پرداخت این مبلغ ادعایی که قبلاً گزارش نشده را «پلی» برای اجرایی شدن توافق نهایی توصیف کرد.

مقام‌های آمریکایی ادعا می‌کنند این 10 میلیارد دلار پول نقد و طلا از طریق کشورهای ثالث در خاورمیانه و اروپا به ایران منتقل شده است. این فرایند، به نوشته وال‌استریت‌ژورنال با آزادسازی درآمدهای نفتی مسدود شده ایران در بانک‌های بین‌المللی توسط ژاپن، هند و کره جنوبی آغاز شد. این وجوه، سپس به بانک‌هایی در عمان و امارات متحده عربی و گاهاً به برخی موسسات مالی در سوئیس و ترکیه انتقال داده شدند.

مقام‌های مورد استناد رسانه آمریکایی ادعا می‌کنند این پول در مرحله بعد به ارز و شمش‌های طلا تبدیل شد. تنها محدودیتی که کاخ سفید در این مرحله بر مبادلات مذکور اعمال کرد این بود که وجوه نقد نباید به صورت دلار باشند.

منابع وال‌استریت‌ژورنال همچنین ادعا کرده‌اند کاخ سفید برای میسر کردن پرداخت‌های 700 میلیون دلار در ماه به ایران چندین معافیت اجرایی صادر کرد که به کشورهای مورد نظر اجازه آزاد کردن درآمدهای نفتی ایران را می‌داد. بدون این معافیت‌ها، این کشورها ناقض قوانین تحریم‌های ثانویه آمریکا به حساب می‌آمدند.

منابع وال‌استریت‌ژورنال می‌گویند سایر مبالغ در بانک‌های خارجی نگه داشته می‌شدند و پول‌های کمتر از 20 میلیون دلار اغلب از طریق بانک‌های کوچک ایرانی تحریم‌نشده یا موسسات مالی که انتقال‌های مالی نظیر حواله‌های خانوادگی را انجام می‌دهند به ایران انتقال داده شدند.

چین، ژاپن، ایتالیا، یونان و کره جنوبی کشورهایی بودند که پول ایران بابت فروش نفت به آنها مسدود شده بود.

مقام‌های آمریکایی با اتهام‌پراکنی علیه ایران مدعی شده‌اند تهران به دو دلیل نیازمند انتقال این وجوه در قالب طلا و پول نقد بود: دسترسی سریع به پول و دشواری‌های انتقال پول به تهران. آنها همچنین می‌گویند در صورتی که راهی برای پرداخت ماهانه 700 میلیون دلار به ایران در طول 18 ماه مذاکرات پیدا نمی‌شد حصول توافق نهایی ممکن نبود.

برآورد مقام‌های دولت آمریکا این است که ایران بایستی تقریباً نیمی از 100 میلیارد دلاری که کل رقمی است که این کشور طبق برجام مجاز به دریافت آن است را بابت بدهی به سایر کشورها از جمله چین پرداخت کند.

وال‌استریت‌ژورنال خاطرنشان می‌کند رقم 10 میلیارد دلار تشریح شده در این گزارش مبلغ 1.7 میلیارد دلار پول نقد پرداخت‌شده توسط کاخ سفید به ایران برای حل و فصل یک پرونده حقوقی قدیمی میان دو طرف را شامل نمی‌شود.

مقام‌های دولت اوباما گفته‌اند واشنگتن در ماجرای انتقال این 10 میلیارد دلار، بر خلاف پرداخت 1.7 میلیارد دلاری به ایران مستقیم دخالت نداشته‌اند.

یک مقام آمریکایی گفت: «اگر آنها می‌خواستند درآمدهای نفتی را به پول نقد تبدیل کنند بایستی این کار را به تنهایی انجام می‌دادند. آمریکا نقش مستقیمی در اینجا ایفا نکرد.»