اولين مناظره انتخاباتي رياست جمهوري با طرح مهم‌ترين موضوعات اجتماعي برگزار شد. حاشيه‌نشيني، فاصله طبقاتي، مشكل مسكن، ازدواج جوانان و عدم كارآمدي دستگاه‌هاي اجرايي در حل مشكلات اجتماعي مهم‌ترين موضوعاتي بود كه در سؤالات مناظره مطرح شد. تركيب مناظره کنندگان در اولين ظهور و چينش حكايت از 6 سليقه سياسي داشت. رقابت جناحي و جرياني در اين چينش برحسب طرح ديدگاه‌هايي كه مطرح شد، ملموس نبود. آقاي ميرسليم يك رجل سياسي و مذهبي است كه از سوي يك حزب باسابقه معرفی‌شده است. آقاي رئيسي به اصرار برخي علما و نخبگان پاي در اين رقابت گذاشته است. آقاي روحاني رئيسجمهور مستقر است كه با يك كارنامه 4 ساله افتخار حضور در اين مناظره را پیداکرده است. آقاي قاليباف يك رجل سياسي و مذهبي است كه از سال 84 جزء مطرح‌ترين نامزدهاي انتخاباتي بوده است. آقاي هاشمي‌طبا با سوابق روشن اجرايي از ديگر نامزدهاي مطرح در اين مناظره بود.
آقاي جهانگيري معاون اول رئيسجمهور كه خود را به‌عنوان مكمل نقش رئيسجمهور مستقر به اين مناظره رسانده است، روز جمعه در نقشي متفاوت از نقشي كه خود در مصاحبه‌ها گفته، ظاهر شد.
مناظره، ادب و آداب و موضوع خاص خود را دارد. اگر كسي خارج از اين چارچوب عمل كند، نشان مي‌دهد كه مأموریتی غير از موضوع مربوط به مناظره دارد.
اگر تيتر اول روز شنبه دو روزنامه شرق و اعتماد را مرور كنيم، مأموریت جهانگيري را به‌غیراز نقش مكمل مي‌توان كشف كرد. اين تيترها را در زير بخوانيد:
شرق: توفان جهانگيري
اعتماد: زلزله جهانگيري
انتخابات دوازدهم بنا به نوع آرايش سياسي يك انتخابات جناحي و جرياني نيست. اضلاع رقابت در مناظره روز جمعه حداكثر 6 ضلعي و حداقل 3 ضلعي است. جناحي كردن و جرياني كردن رقابت انتخابات دوازدهم اولين مأموریت جهانگيري است.
وي در اين مناظره صریحاً گفت: من به‌عنوان كانديداي جريان اصلاح‌طلب آمده‌ام تا از فرصت‌ها استفاده كنم.
باآنکه در مناظره روز جمعه كسي به اصولگرايي و اصلاح‌طلبي و جناحي كردن رقابت تقوه نكرده بود، اما جهانگيري اولين گام را براي دوقطبي كردن رقابت برداشت.
او پس از اعتراف به اينكه نامزد مكمل نيست، بلكه نامزد اصلاح‌طلبان است، مطالبي گفت كه ربطي به موضوعات مطرح در حوزه‌هاي اجتماعي كه موضوع مناظره اول بود، نداشت.
مناظره، ادب و آداب خاص خود را دارد. پرخاشگري، ستيزه‌جويي، ايجاد بستر براي كينه و اختلاف و كدورت و عداوت با موازين يك جدال و مناظره احسن فاصله دارد.
جهانگيري با طرح مباحث بي‌اساس مربوط به دولت نهم و دهم و بدون ربط به مباحث اجتماعي مناظره، با علم به این‌که كسي در اضلاع مناظره، دولت نهم و دهم را نمايندگي نمي‌كند، گفت: «آمده‌ام تا بگويم تمام كساني كه مسئول ايجاد آن شرايط در دولت نهم و دهم بودند، امروز با شخص ديگري به صحنه آمده‌اند.»
اين يعني عوض كردن زمین‌بازی و لو دادن حرف‌هايي كه بايد در مناظره سياسي گفته شود، نه مناظره اجتماعي كه از نقش خود در انتخابات به‌عنوان دوقطبي كردن فضا پرده‌برداري مي‌كرد. منطق و عقلانيت سياسي حكم مي‌كند كه دولت اين مسير را طي نكند. دولت امروز، دولت مستقر است و مسئوليت امنيت انتخابات را بر عهده دارد. صورت‌مسئله رقابت در اين دو دوره مشخص است. يك دولت با يك كارنامه چهارساله مي‌خواهد دور دوم خدمت خود را اگر بارأی مقبول مردم همراه باشد، آغاز كند.
رئیس‌جمهور و معاون اول او به‌عنوان يك ضلع رقابت بايد اجازه دهند اين كارنامه موردنقد مشفقانه در مناظرات قرار گيرد. دولت بايد به شعور مردم اهانت نكند. اجازه دهد در كادر موضوعات مناظره در حوزه‌هاي سياست، اقتصاد، فرهنگ و مسائل اجتماعي هر ضلع آورده‌هاي خود را مطرح كند و در معرض قضاوت عمومي قرار دهد. هر قول و فعلي كه در اين داوري اخلال كند، به نفع مصالح و منافع ملي عمل‌نکرده است.
مناظره روز جمعه روال عادي خود را طي مي‌كرد. آقاي روحاني با قطع سخنان قاليباف و انكار وعده چهار میلیون شغل و اتهام دروغ‌گویی به وي، مسير اخلاقي مناظره را تغيير داد. با قرار گرفتن سند وعده 4 ميليون شغل رئيسجمهور در همان لحظات اوليه در رسانه‌هاي كشور و حتي دادن سند اين گفته در پايان مناظره به آقاي رئيسجمهور از سوي قاليباف، معلوم شد راهبرد رئيسجمهور و معاون اول وي در مناظرات، زدن زير ميز آداب مناظره است.
رقبا بايد دقت كنند در اين مسير نيفتند. اين همان مسير دو قطبی‌سازی مذموم رقابت‌هاست. اين شيوه سعي مي‌كند از رسيدگي مردم به كارنامه دولت جلوگيري كند.
دولت يازدهم وعده‌هايي به مردم داده است كه برخي را عمل و برخي را عمل‌نکرده است. برداشتن فايل صوتي و نيز خبر اين وعده‌ها از پايگاه اطلاع‌رساني رئيسجمهور مشكلي را از آقاي روحاني و جهانگيري حل نمي‌كند. چون اظهارات رئيسجمهور درده‌ها پايگاه خبري به نقل از پايگاه اطلاع‌رساني رئيسجمهور به‌عنوان يك واقعيت وجود دارد و نمي‌توان آن را انكار كرد. «توفان و زلزله جهانگيري» به تعبير روزنامه‌هاي اعتماد و شرق نمي‌تواند وعده‌هاي رئيسجمهور و كاركرد معاون اول وي را از حافظه تاريخي ملت پاك كند.
با به راه انداختن توفان سياسي نمي‌شود ورقه امتحانات دولت يازدهم در عمل به وعده‌ها را از زیردست مردم براي نمره دهی خارج كرد.
با به راه انداختن زلزله سياسي نمي‌توان ورقه امتحانات دولت يازدهم در عمل به وعده‌ها زير آواري از تغيير صورت اصلي مسئله رقابت در بستري از تشويش اذهان مدفون كرد.
مردم با رايي كه به صندوق‌ها خواهند ريخت، آن توفان را به يك نسيم - اين نيز بگذرد - تبديل خواهند كرد.
مردم بارأی خود تكانه‌هاي حاصل از رسانه‌هاي قدرت و ثروت را كنترل مي‌كنند و نمي‌گذارند زلزله‌اي رخ دهد كه همانند فتنه سال 88 امنيت ملي و منافع ملي را به بازي بگيرد.
گردوغبار آن توفان و اين زلزله فرومی‌نشیند و مردم بالاخره سؤال خواهند كرد عملكرد دولت در حوزه اجتماعي در 4 سال گذشته چه بوده است. اين روزها هر جا مي‌رويم مردم اين سؤال را مي‌كنند كه دولت يازدهم براي ما چه كرده است؟ این‌یک سؤال كليدي است كه بی‌پاسخ‌مانده است.
جهانگیری كلید دوقطبی سازی انتخابات
محمدكاظم انبارلویی
۱۳۹۶/۲/۱۱
