دولت متخلف مجلس بی توجه!

روزنامه شما: به فرآيند تسويه بودجه از طريق تطبيق اطلاعات صورت ‌حساب عملکرد تهيه شده توسط وزارت امور اقتصادي و دارايي با اطلاعات تهيه شده توسط ديوان محاسبات کشور و تجزيه و تحليل نتايج حاصل از آن گزارش تفریغ بودجه اطلاق مي‌شود.
ديوان محاسبات کشور سالانه با بررسي حساب‌ها و اسناد مربوط به دستگاه‌هاي دولتي، گزارش تفريغ بودجه را تهيه مي‌کند که در آن نحوه و ميزان هزينه سازمان‌ها، پروژه‌ها و پيشرفت آنها بر اساس لايحه بودجه مشخص است، در این گزارش سرنوشت هر ريال در آمد کشور در مجرايي که براي خرج آن پيش بيني شده‌ بررسی می شود.
همانطور که لايحه بودجه کل کشور هر سال توسط رئيس‌جمهور «تسليم» مجلس مي‌شود گزارش تفريغ بودجه هم وفق اصل 55 قانون اساسي بايد «تسليم» مجلس شود. اما طي سه دهه گذشته هيچ سالي اين كار صورت نگرفته است و آيين نامه مجلس در خصوص نحوه «تسليم» تفريغ بودجه و زمان تسليم آن ساكت است.
موضوع اهميت تفريغ بودجه و نقش آن در بررسي لوايح بودجه سنواتي بر كسي پوشيده نيست. اما هيچ سالي مجلس با عنايت به آن اعداد و ارقام تفريغ بودجه را رسيدگي نكرده است. اين سئوال و يا در واقع اين گله از نمايندگان مجلس وجود دارد.
سئوال اين است كه اگر گزارش تفريغ بودجه اهميتي در رسيدگي بودجه ندارد چرا طراحان قانون اساسي در اصل 55 به آن اهتمام ويژه داشته‌اند. منظور طراحان قانون اساسي از در دسترس عموم قرار دادن تفريغ بودجه علاوه بر «تسليم» آن به مجلس چه بوده است؟
اينكه مجلس گزارش 30 جلدي تفريغ بودجه را در كميسيون برنامه و بودجه و ديوان محاسبات خلاصه كند آن هم با تاخير يك ساله از تريبون مجلس شوراي اسلامي توسط مخبر كميسيون قرائت كند، عمل به وظيفه اصل 55 قانون اساسي نيست. جالب اينجاست چنين وظيفه‌اي در آيين نامه داخلي مجلس براي كميسيون ياد شده تعريف نشده است. مفهوم اين كار «تسليم» تفريغ به مجلس نيست. چرا كه در اصل 55 قانون اساسي براي ديوان محاسبات وظيفه‌اي خاص در اين مورد تعيين شده و كميسيون مربوط نمي‌تواند به جاي ديوان وظيفه آن را انجام دهد.
از سوی دیگر گزارشي كه توسط كميسيون خلاصه شود نمي‌شود به آن نام" گزارش تفريغ ديوان" نهاد چرا كه همه ساله اين گزينش و خلاصه نويسي با اصل گزارش تفاوت دارد.
همچنین اين نوع قرائت تفريغ نشان داده است هيچ فايده‌اي به نوع رسيدگي به بودجه ندارد و هيچ نماينده‌اي به هنگام رسيدگي چه به عنوان موافق و چه به عنوان مخالف به آن استناد نمي‌كند.
و در نهایت مجلس هيچ گاه تخلفات احراز شده در گزارش تفريغ را پيگيري نكرده است و ربط آن را با اعداد و ارقام بودجه سنواتي نمي‌داند.
لذا لازم است رياست محترم مجلس و هيئت رئيسه و عموم نمايندگان مجلس به مردم توضيح دهند بر سر اجراي اصل 55 قانون اساسي چه آمده است. شوراي نگهبان كه در اين حوزه وارد نمي‌شود تا در رسيدگي‌هاي خود در مورد بودجه آن را لحاظ كند. رئيس جمهور هم كه خود را مسئول اجراي قانون اساسي مي‌داند توجه كافي به اصل 55 قانون اساسي ندارد و تذكري در اين باره نداده است لذا معلوم نيست غفلت از توجه به اصل 55 و موضوع تفريغ بودجه چگونه جبران مي‌شود.
موسی الرضا ثروتی عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس نهم شورای اسلامی می گوید: بر اساس گزارش تفریغ بودجه 6000 تخلف در بودجه سال 89 بود و در بودجه سال 90 هم 5000 تخلف ثبت شده است.
به راستی با چنین میزان تخلفی چه برخورد نظارتی مناسبی از سوی مجلس صورت گرفته است، چرا نمایندگان مجلس و به ویژه هیات رئیسه برای این موضوع اهمیت خاص قائل نیستند و کمتر از سوی نمایندگان قرائت این گزارش و دقت بر آن و پیگیری و بررسی موارد مذکور در گزارش مورد اهمیت قرار دارد.
شاید اگر اهداف تهیه گزارش تفریغ بودجه از نگاه قانون را مرور کنیم بیش از پیش به اهمیت و ضرورت دقت به این گزارش آشکار می شود.
قانون کنترل دقيق اعتبارات اعطائي به دستگاههاي اجرائي نسبت به هزينه هاي انجام شده، دريافت مفاصا حساب از مجلس توسط دولت براي سال بودجه مورد عمل، استفاده در برنامه‌ريزي‌هاي آينده، شناخت کامل نسبت به دستگاه بودجه‌اي و مديريت دستگاهها و در صورت لزوم جابجائي عمده و اساسي در اعتبارات امور، فصل و برنامه، شناخت کارآيي دستگاه‌ها در رابطه با عمليات اجرائي و مقايسه آن با اعتبارت مصرف شده، انطباق و مقايسه هزينه ها و در آمدها با سياست ها و اهداف پيش بيني شده در كشور، شناخت کامل مديريت ها در دستگاههاي اجرايي، کمبودها و يافتن لزوم جابجائي و چگونگي ارائه خدمات توسط دستگاه‌ها و شناسائي نقاط ضعف و قدرت مجريان امور، شناختن تداخل وظايف دستگاههايي که کارهاي مشابهي را انجام مي دهند و انعکاس آن به مراجع ذيربط جهت تصميم گيري، تحويل کار به افراد متخصص و کاردان و مجلس شوراي اسلامي با ملاحظه گزارش تفريغ بودجه توسط ديوان محاسبات، بايد مطمئن شود که وجوهي را که طبق قانون بودجه در اختيار دستگاههاي دولتي قرار مي دهد، به نحو مطلوب مصرف شده را از اهداف گزارش تفریغ بودجه عنوان کرده است.
با چنین اهداف بزرگ و وسیعی چطور نمایندگان مجلس با نگاهی کم اهمیت و گذرا به این موضوع نگاه می کنند و تلاشی برای دستیابی کامل به اهداف این گزارش و پیگیری تخلفات نمی کنند.
چرا تصويب بودجه كل كشور در آخرين دقايق پايان سال مالي در مجلس آن‌قدر هياهو و دغدغه در پي دارد، اما گزارش تفريغ بودجه با سكوت و عدم واكنش روبه‌رو مي‌شود؟ شاه بيت قانون بودجه بند مربوط به نفت و گاز است. تفريغ اجزاي پيچ در پيچ و بند در بند اين قسمت از بودجه حقايقي را آشكار مي‌كند كه عدم توجه و دقت به مفاد آن به غفلتي بزرگ در بودجه‌ريزي و بودجه بندي منابع و مصارف كل كشور منتهي خواهد شد.
باید امیدوار بود که مجلس نهم به عنوان یک مجلس تازه نفس اهمیت خاصی به گزارش تفریغ بودجه داده و تمام مشکلات پیش پای رسیدن به این اهداف را از میان بردارد.