گمرك الكترونیك در كدام دولت پی‌ریزی شد؟

به گزارش نما به نقل از تسنیم، مقامات ارشد دولتی در گزارشهای متعدد به عنوان یکی از تنها دستاوردهای دولت یازدهم به بهره برداری از سامانه جامع گمرکی اشاره می‌کنند. موضوع سامانه جامع گمرکی به حدی حائز اهمیت است که حتی وزارت صنعت و معدن در برهه‌ای به دنبال تعطیل کردن آن و انتقال امور راهبردی سامانه به آن وزارت خانه بود. هر چند گمرک و سازمان توسعه تجارت هر کدام استدلالهای قانونی برای مدیریت سامانه تجارت(مجوزها) ارائه میکردند اما نکته مهم به کارگیری از سامانه‌ای بود که گمرک موفق به بهره برداری از آن شده بود اما وزارت صنعت توفیق خاصی در این موضوع بدست نیاورده بود.

چندی قبل وزارت اقتصاد اعلام کرد تا آستانه انتخابات از 100 اقدام این وزارت خانه رونمایی خواهد کرد، این در حالی بود که در کمال تعجب سامانه جامع گمرکی در صدر لیست اقدامات وزارت اقتصاد قرار گرفت.

گمرک به واسطه بهره برداری از این سامانه در محورهای مختلفی فضای تبلیغاتی به نفع دولت یازدهم شکل داد. نخستین قدم اعلام افزایش چشم‌گیر درامدهای گمرکی به 18 هزار میلیارد تومان در سال 95 بوده است، که خبرگزاری تسنیم در یک گزارش تحلیلی(با عنوان لاپوشانی دلایل اصلی افزایش درآمد گمرک) علل مختلف این افزایش درآمد را شرح داده است.

گذشته از این مورد چندی قبل گمرک ایران در یک اقدام عجیب با تاختن به طرحهای دولت دهم در خصوص الکترونیکی کردن گمرک انواع هجمه‌ها را به مدیران دولت قبل وارد کرد. گمرک مدعی شده بود که مدیران دولت قبل با صرف هزینه‌های بسیار سنگین تنها به طرحهای کتابخانه‌ای که قرار بوده در 8 سال بعد به بهره برداری برسد اکتفا کرده اند، این در حالی است که اسناد مربوط به قراردادها نشان میدهد، این ادعای گمرک نسبتی با واقعیت ندارد.

گفتنی است، گمرک نوین با کمک بیش از پنجاه نفر از متخصصین، مدیران و کارشناسان گمرکات اجرایی و ستادی در قالب کمیته‌های مختلف بررسی و مستندسازی شده بود. اینکه مدیریت یک سازمان به دلیل صرفا سیاسی آن را بایگانی و استفاده ننماید به نوعی ضربه زدن به بیت المال بوده است. این در حالی است که مشاورعالی و ارشد فعلی ریاست کل گمرک ایران جناب آقای بهشتیان در زمان بررسی و مستند سازی و تدوین پروژه گمرک نوین به عنوان مشاور شرکت مشاور در تدوین سند راهبردی گمرک نوین فعالیت می نمودند.

اما در خصوص سامانه فعلی و زمان اجرای آن باید گفت: پژوهشکده دانشگاه تهران از سال 90 اقدام به طراحی و پیاده سازی سامانه جامع هوشمند ورود و خروج کالا به کمک کارشناسان گمرک در یکی از گمرکات جنوبی کشور نمود که در واقع فاز ابتدایی سامانه جامع یا پنجره واحد الکترونیکی بود لذا قدم بعدی سیستم و سامانه ای باید طراحی میگردید که جانشین سیستم آسیکودا گردد که نیاز به مطالعات جامع و گمرکی جهت پایلوت شدن در یکی از گمرکات کشور را داشت که این بررسیها بیش از یکسال زمان برد. در ابتدا نیز به این منوال پیش رفتند که صاحبان کالا عدلبندی خود را اظهار و در نرم افزار آسیکودا بارگذاری کنند و به همین دلیل این سامانه با نام epl (electronic packing list)نامگذاری شده است و در حال حاضر هم به همین نام شناخته می شود.

این سامانه اولین بار و قبل از ریاست دکتر کرباسیان، در یکی از گمرکات جنوب کشور و با حمایت ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و دستگاههای نظارتی و دانشگاه تهران آماده بهره برداری شده بود. سوال اینجاست که چگونه رئیس کل یک سازمان شهریور ماه 92 معرفی شود و در دیماه همان سال یعنی فقط بمدت سه ماه سیستم و سامانه‌ای طراحی شود که بلافاصله اجرایی هم گردد.

عقلای علم IT میدانند جهت عملیاتی کردن یک سامانه آنهم برای سازمان عریض و طویلی مانند گمرک حداقل برای پایلوت در یکی از گمرکات زمانی بین نُه ماه تا یکسال زمان نیاز است،حالا چه شده که با ورود یک مدیر جدید سامانه به این مهمی که خوشبختانه همه مسولین کشوری تقریباً از آن بازدید کرده اند فقط در طول چند ماه آماده شود. تصاویر ذیل گویای واقعیت هاست.