به گزارش نما به نقل از روزنامه جوان، «سقف شيشه‌اي» اصطلاحي است كه در دنيا براي نشان دادن محدوديت‌هاي زنان براي دسترسي به برخي مناصب خاص اجرايي و مديريتي به‌كار مي‌رود. در انتخابات اخير امريكا نيز هيلاري كلينتون كانديداي حزب دموكرات با اذعان به شكست خود از دونالد ترامپ رئيس‌جمهور ايالات متحده امريكا به اين واژه اشاره كرده است.
در داخل ايران نيز بسياري از فعالان حقوق زن كه گرايش سكولار دارند معتقد به وجود چنين سقفي براي فعاليت زنان در عرصه عمومي در ايران هستند.
در طول سال‌هاي گذشته كمپين‌هاي رسانه‌اي و مجازي مختلفي كه اغلب نيز از خارج كشور هدايت مي‌شوند، به منظور تلاش براي اثرگذاري بر افكار عمومي آغاز به كار كرده‌اند كه برخي از آنها هم اكنون نيز فعال هستند.
در اين ميانه واكنش نيروهاي سياسي داخل حاكميت نظام نيز به موضوع فوق متفاوت بوده است.
اين تفاوت نيز اغلب ريشه در نگاه‌هاي گوناگون اين نيروها دارد البته تمامي آنها نيز بر حفظ كرامت زن و جايگاه آن در سطح اجتماع تأكيد دارند.
با اين حال به نظر مي‌رسد دولت مستقر در دوره جديد و به خصوص طي چهار سال آينده قرار است بيشتر از پيش موضوع حضور زنان در فعاليت‌هاي اجتماعي را در دستور كار خود قرار دهد.
خط‌شكني اصولگرايان
براي تحليل اين موضوع شايد بد نباشد كه در كل نگاهي به تاريخچه ورود بانوان به سمت‌ها و مشاغل حساس در ايران داشته باشيم. واقعيت آن است كه اگر بخواهيم براي فعاليت‌هاي زنان در مشاغل بالا سقف شيشه‌اي قائل شويم، عملاً اين نيروهاي وابسته به جبهه انقلاب بوده‌اند كه اين سد را شكسته‌اند، البته در دوره‌هاي گذشته زنان به مناصبي تا حد معاونت رياست جمهور نيز صعود داشته‌اند، اما براي اولين بار دولت دهم بود كه زنان را وارد حوزه اجرايي در سطح وزارت كرد. در كابينه دولت دهم سه زن براي در اختيار گرفتن منصب وزارت به مجلس شوراي اسلامي معرفي شدند.
سوسن كشاورز براي در اختيار گرفتن سمت وزارت آموزش و پرورش، فاطمه آجرلو براي در اختيار گرفتن وزارت رفاه و مرضيه وجيد دستجردي براي در اختيار گرفتن وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي كه در نهايت تنها مرضيه وحيد دستجردي بود كه توانست از مجلس رأي اعتماد دريافت كند و وارد كابينه شود.
نكته جالب اينجا بود كه دستجردي فعاليت خود را پس از پايان دوران وزارت نيز ادامه داد و هم اكنون عضو شوراي مركزي جبهه نيروهاي انقلاب است اما دولت اصلاحات به رغم تمام وعده‌ها و سخناني كه درباره گسترش حضور زنان در جامعه داده مي‌شد، حتي يك وزير زن را نيز به جمع خود راه نداد؛ مسئله‌اي كه مورد عتاب بسياري از فمنيست‌هاي همسو با دولت اصلاحات واقع شد. در اين ميان به نظر مي‌رسد دولت اعتدال هم تاكنون در اين‌باره راه دولت اصلاحات را پيموده و صرفاً به ارائه برخي وعده‌ها به جامعه زنان پرداخته است.
كابينه خالي از زنان دولت اعتدال
دولت يازدهم در حالي كار خود را شروع كرد كه همانند دولت اصلاحات تنها برخي از معاونت‌هاي آن به زنان رسيد.
معصومه ابتكار كه در دولت اصلاحات رياست سازمان محيط‌زيست را بر عهده داشت، باز هم به اين سمت منصوب شد.
شهيندخت مولاوردي پس از گذشت بيش از دوماه از روي كار آمدن دولت يازدهم به سمت معاون رئيس‌جمهور در امور زنان و خانواده منصوب شد و جزو آخرين افراد منتصب در كابينه بود، پيش از انتصاب او گزينه‌هاي متعددي براي اين پست مطرح شده بود كه نام او در هيچ يك از اين گمانه‌زني‌ها ديده نمي‌شد.
الهام امين‌زاده كه دوره دكتري خود را همزمان با رئيس‌جمهور در يك دانشگاه در رشته حقوق بين‌الملل از دانشگاه گلاسكوي بريتانيا گذارنده بود نيز به سمت معاون حقوقی رئیس‌جمهور منصوب شد، البته امين‌زاده نتوانست تا به آخر در اين سمت تاب بياورد و در نهايت سمت خود را واگذار كرد. در اين ميان زهرا احمدي نيز نتوانست در سال پاياني دولت يازدهم خود را به سمت رياست سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري برساند، اما باز هم دست زنان در كابينه اعتدال از سمت وزارت خالي ماند.
با نزديك شدن به ايام انتخابات باز هم بحث حضور زنان در انتخابات به يك مسئله حياتي تبديل شد. روحاني در دوران انتخابات به صورت مكرر بر اين نكته تأكيد كرد كه فعاليت‌هاي اجتماعي زنان يك مسئله مهم و غيرقابل اغماض براي كشور است. در دوران انتخابات بخش مهمي از تهمت‌هايي كه به طرف مقابل زده مي‌شد، تلاش براي ايزوله كردن زنان در جامعه بود.
روحاني در سخنان خود بارها به مسئله ديوار كشيدن بين زنان و مردان اشاره كرد و مسببان آن را رقباي فعلي انتخاباتي خود معرفي كرد، البته روحاني هيچ‌گاه به اين سخنان پاسخ نداد كه چگونه همسر يكي از رقباي انتخاباتي وي هم اكنون به عنوان استاد دانشگاه فعاليت مي‌كند يا اينكه كساني كه طرح كشيدن ديوار بين كلاس‌هاي دانشگاه را مطرح كردند هم اكنون جزو متحدان انتخاباتي وي به شمار مي‌آيند.
در هر صورت به نظر مي‌رسد با گذشت دوران انتخابات و فرا رسيدن موسم چينش كابينه روحاني بايد به برخي قول‌ها و وعده‌هاي خود عمل كند و دادن سمت وزارت به زنان يكي از وعده‌هايي است كه همپيمانان انتخاباتي روحاني به دنبال نقد كردن آن هستند.
صف زنان براي وزارتخانه‌ها
روزنامه شرق ديروز و در مطلب اول خود به بحث حضور زنان در صف وزارت پرداخته و مي‌نويسد: حسن روحاني آن‌طوركه بايد و شايد كارنامه درخشاني در سپردن كرسي‌هاي قدرت به زنان ندارد. حالا زنان تا دير نشده در پي آن هستند كه دست‌پر در لابي‌ها و چانه‌زني‌هاي قدرت شركت كنند. پيش‌بيني «شهيندخت مولاوردي» معاون امور زنان حسن روحاني اين است كه «دو، سه وزير خانم براي حضور در كابينه دولت دوازدهم معرفي خواهند شد».
چندي است كه در همين زمينه كميته‌اي شكل گرفته و بناست اسامي و شاخص‌هاي زنان وزير در چند روز آينده مشخص شود، البته شرق نمي‌تواند به خط‌شكني اصولگرايان در انتصاب زنان بي‌توجه باشد و مي‌نويسد: حضور وزير زن در ايران پس از انقلاب اسلامي نه از سوي اصلاح‌طلبان و ميانه‌روها كه در دولت محمود احمدي‌نژاد شكست. مرضيه وحيددستجردي بر كرسي وزارت بهداشت تكيه زد و كارنامه مثبتي از خود به يادگار گذاشت.
در نهايت اين روزنامه مجبور به اعتراف به اين نكته مي‌شود كه ورود زنان به كابينه روحاني كار ساده‌اي نيست و مي‌نويسد: انتصاب وزير زن از ميان گزينه‌هاي موجود، كارزار تازه‌اي در كارنامه فعاليت سياسي و مدني زنان ايران است. نه‌تنها زنان اصلاح‌طلب كه جنبش زنان ايران نيز در روزهاي انتخابات بارها بر گزينه انتصاب وزير زن تأكيد كرده‌اند. حالا بايد ديد ماحصل اتاق فكر زنان و لابي‌ها به كجا ختم مي‌شود.
غوغاهايي که مصرف انتخاباتي دارد
دور از انصاف نيست كه بگوييم هميشه غوغاسالاري در اردوي رقابتي حسن روحاني سايه افكنده و هميشه مسائل كوچك و ريز بيش از آنچه بايد به چشم مي‌آيند.
مسئله حضور زنان در اجتماع نيز از جمله همين غوغا‌سالاري‌ها بود كه توانست رأي فراواني را براي روحاني به ارمغان بياورد. در اين ميان سؤال اصلي اينجاست كه مبحث فوق تا چه ميزان در ميان مشكلات مردم جاي دارد.
آيا همان گونه كه روزنامه حامي روحاني نوشته است، حضور زنان مي‌تواند به كارآمدي بيشتر كابينه منجر شود؟
آيا حتي حسن روحاني راضي خواهد شد تا زنان در كابينه وي صاحب رأي شوند. واقعيت اين است كه كارنامه حسن روحاني نشان داده به هيچ كدام از اين وعده‌ها نمي‌توان دلخوش بود.
حضور زنان در كابینه دوم روحانی از ادعا تا واقعیت
«سقف شیشه‌ای» اصطلاحی است كه در دنیا برای نشان دادن محدودیت‌های زنان برای دسترسی به برخی مناصب خاص اجرایی و مدیریتی به‌كار می‌رود. در انتخابات اخیر امریكا نیز هیلاری كلینتون كاندیدای حزب دموكرات با اذعان به شكست خود از دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده امریكا به این واژه اشاره كرده است.
۱۳۹۶/۳/۹
