به گزارش نما به نقل از خبرآنلاین، اتفاقات دلخراشی كه اخیرا درباره كودكان كشورمان رخ داده، ماجراهای آتنا، بنیتا، رقیه، امیرعلی و كودكان دیگری كه قربانی انواع خشونت و حتی خشونت و پرخاشگری و قتل از سوی اعضای خانواده‌شان شدند، باعث شد نشستی از سوی كمپین «بدسرپرست تنهاتر است» با محوریت بررسی راهكارهای منع كودك‌آزاری و درخواست تسریع در تصویب لایحه مربوط به حمایت از حقوق كودكان برگزار شود.
در نشست «بررسی راهكارهای پیشگیری و كنترل كودك‌آزاری» كه صبح دوشنبه شانزدهم مرداد 1396 در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد، فعالان اجتماعی و مسئولان مربوط به حوزه كودكان حضور داشتند؛ از جمله این افراد كه به سخنرانی درباره وضعیت نگران‌كننده آسیب‌های اجتماعی در حوزه كودكان اشاره كردند می‌توان به این افراد اشاره كرد: مهناز افشار سخنگوی پویش «بدسرپرست تنهاتر است»، فاطمه دانشور مدیرعامل و موسس خیریه مهرآفرین، مونیكا نادی حقوقدان، كیومرث اشتریان رییس كمیسیون اجتماعی و دولت الكترونیك، حسین اسدبیگی رییس اورژانس اجتماعی 123، یحیی كمالی‌پور عضو كمیسیون حقوقی و قضایی مجلس، محمد كاظمی نایب رییس كمیسیون حقوقی و قضایی مجلس، فاطمه ذوالقدر نایب رییس كمیسیون فرهنگی و عضو فراكسیون زنان مجلس، مظفر الوندی دبیر مرجع ملی كودك و مددكاران و فعالان اجتماعی حوزه كودك.
در ابتدای این نشست كه با اجرای سیاوش صفاریان‌پور همراه بود، مهناز افشار به بیان دغدغه‌های كمپین بدسرپرست تنهاتر است پرداخت. این بازیگر سینما كه سخنگوی این پویش است، با اشاره به كودك‌آزاری‌های اخیر گفت: دغدغه‌ای مشترك ما را اینجا دور هم جمع كرده و آن رسیدگی به وضعیت كودكان بی‌پناهی است كه مورد انواع آزارها قرار می‌گیرند. بسیاری از افراد در حوزه‌های مختلف و مددكارها و مسئولین اجتماعی پیگیر این موضوع هستند ولی نمی‌دانم چرا تاكنون به نتیجه‌ای در این زمینه نرسیده‌ایم و این كه اینطور پیگیری اجتماعی ایجاد شده و هر شهروند خودش را یك داوطلب برای بهبود وضعیت كودكان در معرض آسیب می‌داند، از سویی باعث خوشحالی است كه مسئولیت بیشتری از سوی مردم احساس می‌شود ولی از طرف دیگر نشان می‌دهد كه قبح این موضوع ریخته شده و تعداد موارد آزار كودكان در حال افزایش است.
افشار در عین حال تاكید كرد: من اعتقاد دارم اگر قوانینی وجود داشته باشد كه تصویب و اجرایی شوند، دیگر افراد كودك‌آزار نمی‌توانند به كسانی كه مانعشان می‌شوند خرده بگیرند و این جمله را بگویند كه «فرزند خودم است، به شما چه ربطی دارد»؟ لزوم این قوانین از آنجا نشات می‌گیرد كه هر كدام از ما به عنوان یك شهروند باید این حق را داشته باشیم كه در مقابل كودك‌آزاری بایستیم و مورد حمایت قانون باشیم.
سخنگوی پویش «بدسرپرست تنهاتر است» اضافه كرد: تاكنون جلسات خوبی با مسئولین در این زمینه داشته‌ایم اما امیدواریم این جلسات به زودی به نتیجه برسد، ناراحتی بابت كودك‌آزاری‌ها مشمول مرور زمان نشود، قوانین لازم به تصویب برسند و آموزش به خانواده‌ها جدی گرفته شود و شاهد همكاری آموزش و پرورش و صداوسیما در زمینه آگاهی دادن درباره حقوق كودكان باشیم.
نمی‌توانیم 123 را تبلیغ كنیم
فاطمه دانشور، موسس خیریه مهرآفرین نیز كه در حوزه آسیب‌های اجتماعی فعالیت می‌كند، بیان كرد: 13 سال فعالیت من در حوزه كودكان بدسرپرست این تجربه را نشان داده كه در بحث كودكان به جنبش عدالت ترمیمی نیاز داریم و باید سه سطح پیشگیری را در نظر بگیریم. بیشترین پیشگیری كه در قانون مد نظر قرار گرفته، پیشگیری سطح سه است در حالی كه پیشگیری اولیه را نداریم و باید ببینیم اقدامات عمومی كه در جامعه باید در این زمینه انجام شود چیست.
این عضو سابق شورای شهر تهران ادامه داد: مساله‌ای كه وجود دارد این است كه با تلاش‌هایی كه برای كاهش كودك‌آزاری انجام شده، هنوز این اقدامات موثر نبوده است،123 راه‌اندازی شده ولی ما هنوز جرات نداریم آن را تبلیغ كنیم چون می‌دانیم كه زیرساخت‌ها برای آن كافی نیست و نمی‌توانند پاسخگوی نیازی كه در جامعه ایجاد می‌شود باشند. زیرساخت‌های بهزیستی تقویت نشده به عنوان مثال این كه مددكار وقتی هم وارد عرصه می‌شود، قدرت مداخله ندارد و نمی‌تواند به اندازه كافی در این موضوعات ورود كند.
دانشور با بیان این سوال كه چرا دولت، بهزیستی را تقویت نمی‌كند، گفت: همه جا همه مسئولیت‌ها به عهده بهزیستی گذاشته می‌شود اما باید دید چقدر زیرساخت‌های این نهاد را توسعه می‌دهیم كه این همه توقع از این نهاد داریم؟ این سازمان شاید برای 20 سال گذشته پاسخگو بود اما در شرایط فعلی نمی‌تواند موثر واقع شود و باید حتما فكری برای آن كرد.
دانشور همچنین افزود: سال‌ها قبل مشكل زنانه شدن اعتیاد را هشدار دادیم اما كسی به آن توجهی نكرد و حالا می‌بینیم كه دچار مشكل مادران معتاد و به دنیا آمدن فرزندان دچار اعتیاد شده‌ایم. در كمال تاسف می‌بینیم كه بچه‌ها دارند از بین می‌روند و كسی نیست به فكر آنها باشد.
تصویب لایحه حمایت از حقوق كودكان، به زودی
در ادامه، محمد كاظمی نایب رییس كمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی پشت تریبون رفت و بیان كرد: این تصور اشتباه است كه فكر كنیم راه حل همه مشكلات كودك‌آزاری در ایجاد قوانین است. چه در گذشته و چه امروز قوانینی در حمایت از كودكان داشته‌ایم ولی آنچه باعث می‌شود همچنان شاهد چنین مواردی از آزار كودكان باشیم، مشكلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. تا این مشكلات حل نشود، نمی‌توان انتظار داشت كه حتی با مترقی‌ترین قوانین، آزار كمتری نصیب كودكان شود.
این نماینده مجلس با بیان این كه قوانین معجزه نمی‌كنند، افزود: سرریز آسیب‌های اجتماعی وارد قوه قضاییه می‌شود، می‌بینیم كه پرونده‌های قضایی افزایش پیدا كرده و كار قضات را سخت كرده به این دلیل كه موارد اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی است كه درنهایت كار را به قوه قضاییه رسانده است.
او افزود: با همه اینها ما به عنوان نمایندگان مجلس وظیفه قانونگذاری داریم و برای ایجاد قوانین حمایتی از كودكان تلاشمان را انجام خواهیم داد. این لایحه از مجلس نهم باقی مانده و ما نمایندگان مجلس دهم، با در اولویت قرار دادن آن تلاش می‌كنیم آن را به نتیجه برسانیم. فكر می‌كنم تا یك ماه دیگر این لایحه به صحن علنی مجلس شورای اسلامی برسد و امیدواریم كه ظرف مدت كوتاهی به تصویب آن اقدام شود.
یحیی كمالی‌پور، نماینده دیگر مجلس شورای اسلامی بود كه در این نشست حضور داشت. او با اشاره به این كه قانون، یك بعد از صدها بعد مبارزه با ناهنجاری اجتماعی است، گفت: در مواردی مانند مبارزه با مواد مخدر دیدیم كه مبارزه صددرصد فیزیكی جوابگو نیست، اعدام‌ها به نتیجه نرسیده و حالا راه‌های جایگزینی برای آن اعلام می‌شود. در مبارزه با كودك‌آزاری هم اینطور است كه باید به فكر راه‌های قانونی باشیم و بگیر و ببند و مجازات نمی‌تواند به تنهایی كافی و پاسخگو باشد.
این عضو كمیسیون قضایی مجلس تاكید كرد: فكر می‌كنم پایه‌های اعتقادی و عاطفی در جامعه ما متزلزل شده، مساله اینجاست كه باید بر خانواده تاكید كنیم، نمی‌توان برای هر خانواده یك نگهبان گذاشت بلكه باید فرهنگ‌سازی كنیم كه خانواده‌ها بدانند چطور با فرزندانشان رفتار كنند. این لایحه هم كه بر آن تاكید می‌شود به زودی به تصویب خواهد رسید و امیدواریم بسیاری از مشكلات را حل كند اما مطمئن باشید تمام راهكارها در این لایحه خلاصه نمی‌شود.
قانون؛ پشتوانه سایر اقدامات برای منع كودك‌آزاری
فاطمه ذوالقدر، نایب رییس كمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی هم تاكید كرد: اتفاقات اخیر به شدت احساسات جامعه را خدشه‌دار كرده و ما به عنوان نمایندگان مجلس حتما باید به این خشونت‌ها واكنش نشان دهیم. هم كمیسیون فرهنگی و هم كمیسیون حقوقی و قضایی باید به فكر این باشیم كه چرا چنین خشونت‌هایی در جامعه رواج پیدا كرده و چه شده كه هر روز اخبار ناراحت‌كننده‌ای از قتل و خشونت و پرخاشگری به گوشمان می‌رسد.
این نماینده مجلس درباره لزوم حمایت از كودكان بر مبنای قانون گفت: من هم معتقدم اگرچه باید قوانین كافی در این زمینه داشته باشیم اما قانون به تنهایی كافی نیست. به عنوان عضو كمیسیون فرهنگی می‌گویم كه باید مشكلات فرهنگی كه در زمینه نحوه برخورد با كودكان وجود دارد را برطرف كنیم و به خانواده‌ها و اعضای جامعه درباره نحوه برخورد با كودكان و نوجوانان آموزش‌های لازم از طرق مختلف ارائه شود.
مونیكا نادی، حقوقدان نیز در پاسخ به این گفته‌ها بیان كرد: ما هم می‌دانیم كه تمام مشكلات در قانون و تعیین مجازات خلاصه نمی‌شود اما مساله اینجاست كه باید پشتوانه‌ای داشته باشیم كه بتوانیم در موارد دیگر هم وارد شویم و آن خلاءهایی كه در عرصه‌های دیگر وجود دارد را با حمایت و ضمانت قانون است كه می‌توانیم حل كنیم.
او افزود: تصویب این لایحه به تنهایی راهكاری برای كاهش كودك‌آزاری نیست بلكه می‌تواند سازوكارهایی را در اختیار واحدهای اجرایی دیگر قرار دهد كه به پشتوانه آن، وضعیت كودكان كشورمان بهتر شود.
مشاور حقوقی پویش بدسرپرست تنهاتر است همچنین افزود: در طول مدتی كه این پویش راه افتاده، دغدغه زیادی در بین مردم جامعه ایجاد شده و فكر می‌كنم خود این فرهنگ‌سازی در جامعه و دغدغه‌آفرینی از مهمترین كارهایی بوده كه یك كمپین می‌تواند انجام دهد و خوشحالم كه در این زمینه تلاش‌ها موفقیت‌آمیز بوده است، امیدواریم همچنان فرهنگ‌سازی انجام شود و صداوسیما و سایر نهادها در این زمینه به وظیفه‌شان عمل كنند.
1189 كودك با مسموميت مواد مخدر در سال گذشته
حسین اسدبیگی، رییس اورژانس اجتماعی هم در این نشست، با اشاره به این كه سازمان‌های دولتی و سازمان‌های مردم‌نهاد باید نگاه مثبت و تعاملی نسبت به همدیگر داشته باشند، اظهار كرد: با تمام انتقادهایی كه به ممكن است به اورژانس اجتماعی وارد شود باید بگویم ما نهایت تلاشمان را در این زمینه انجام می‌دهیم. تاکنون ۲۰۰مرکز داریم و عدد ۱۲۳ انتخاب شده که خود کودک اگر آسیب می‌بیند بتواند تماس بگیرد، تماس هم در این زمینه زیاد داریم به طوری كه ۷۰۰ هزارتماس مرتبط در سال ۹۵ داشتیم که ۱۳۷۶۶ مورد آن به کودک‌آزاری مربوط بوده است كه برخی از این موارد قضایی شده و بچه را از خانواده گرفته‌اند.
اسدبیگی ادامه داد: ما تیم خدمات سیار هم داریم که به صورت تخصصی کار می‌کند و ۹۱ هزار مورد فعالیت داشته که بیش از ۱۰ هزار مورد آن کودک آزاری بوده است. در عین حال در زمینه اعتیاد كودكان هم فعالیت می‌كنیم به طوری كه 1189 مورد در سال 95 كودكانی را داشتیم كه با مسمومیت مواد مخدر داشتند، 467 مورد از آنها به بهزیستی ارجاع داده شدند، 60 نفر به اقوامشان سپرده شدند و 15 نفر متاسفانه از دنیا رفتند.
او در پاسخ به انتقاد حاضران مبنی بر كم‌كاری اورژانس اجتماعی گفت: مجلس مجوز ۱۴۰ مرکز اورژانس اجتماعی به اضافه ۱۰۰ میلیون تومان را قرار است به ما بدهد که در شهرهایی که اورژانس اجتماعی ندارند، فعالیت كنیم. توان ما در این زمینه هنوز كم است و امیدواریم با امكانات بیشتر بتوانیم حضور و فعالیت موثرتری داشته باشیم. در حال حاضر در تهران 5 نفر در شیفت روز و چهار نفر در شیفت شب پاسخگوی اورژانس اجتماعی هستند كه می‌دانیم باید این تعداد افزایش پیدا كند.
از كودك‌آزاری عاطفی غافل نشویم
كیومرث اشتریان، رییس كمیسیون اجتماعی و دولت الكترونیك نیز در این نشست بیان كرد: مسئولیت اجتماعی كاری است كه باید روی آن تاكید داشته باشیم. در شرایط امروز با گسترش رسانه‌ها و امكانات اجتماعی، بهتر است انتظارها از دولت كمتر باشد، درست است كه باید مطالبه داشته باشیم ولی باید یک گفتمان تاریخی، فرهنگی و اجتماعی شکل بگیرد كه نیازها و خواسته‌های مردم از طریق مردم پیگیری شود. پویش‌هایی مثل «بدسرپرست تنهاتر است» باید گسترش پیدا کنند زیرا قدرت اصلی در نهادهای مدنی است.
او اشاره كرد: در كنار انواع كودك‌آزاری جسمی، نباید از كودك‌آزاری عاطفی غافل شد ضمن این كه هشتاد درصد کودک آزاری‌ها خفیف است. ما می‌گوییم خفیف ولی برای قلب کوچک بچه این آزارها هم بزرگ است و باید برای پیشگیری از بروز آنها فكری كرد.
او با تاكید بر این كه باید کودک آزاری را تعریف کنیم، گفت: بر مبنای آن تعریف لازم است هنجارسازی کنیم و به مرحله حقوقی برسیم. در عین حال نقش فضاسازی اجتماعی را نباید نادیده بگیریم چون این فضاسازی اگر خوب صورت بگیرد و آلوده بحران‌های سیاسی نشود بسیار موثر خواهد بود.
همچنین مظفر الوندی، دبیر مرجع ملی كودك وزارت دادگستری گفت: اول بیاییم همه به یک توافق برسیم که کودک حق دارد كه به مسائلش رسیدگی شود نه اینکه دلمان برایش بسوزد، درواقع نگاه ما به کودک باید حق‌مدار باشد، قبول كنیم كه بسیاری از تصمیمات در جهت مصلحت کودک نیست و اگر این رویكرد تغییر نكند، وقتی از این سالن خارج شویم دوباره همان وضعیت قبلی حاكم خواهد بود.
تصویب لایحه حمایت از حقوق كودكان؛ تا یك ماه دیگر
محمد كاظمی، نایب رییس كمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی گفت: تلاش می‌كنیم لایحه حمایت از حقوق كودكان را تا یك ماه دیگر در مجلس به تصویب برسانیم.
۱۳۹۶/۵/۱۷
