چرا كولبری؟ نماینده‌بانه: شغل باشد، كسی كولبری نمی‌كند

به گزارش نما, مهدیه بهارمست: کولبران به کسانی گفته می‌شود، که برای کسب درآمد زندگی خود مجبور به حمل کالا غیر قانونی بین دو طرف خط مرزی می‌شوند، یکی از مقاطعی که توجه رسانه‌ها و مسئولان به مقوله کولبران جذب شد، مربوط عید نوروز سال 96 بود؛ که با خبر مرگ 5 کولبر جوان در زیر بهمن کوهستان پیرانشهر گرفتار شدند، آغاز شد و بعدها خبرهای مرگ کولبران به دلیل تیراندازی بیش از پیش آنها را در مرکز توجه قرار داد.

حتی این وضعیت به بروز اعتراضاتی در مناطق مرز نشین منجر شد. یکی از آنها اعتصاب و تجمع مردم بانه در اعتراض به کشته‌شدن کولبران بود، که تنها درخواست آنان خواستار توقف تیراندازی به کولبران بود؛ طبق آخرین آمار سال 95 در کردستان 60 هزار نفر کولبر وجود دارد، که بدلیل بیکاری، فقر و نبود امکانات حداقل معیشتی در قبال دستمزد ناچیز اقدام به حمل و ورود کالای خارجی از نقاط غیررسمی و بدون مجوز گمرکی می‌کنند. عمده فعالیت کولبران در استان‌های کردستان، سیستان و بلوچستان، آذربایجان غربی و کرمانشاه است.

کولبران کالاهایی از قبیل تلویزیون، کولر، بخاری، سیگار، لاستیک خودرو، پوشاک و منسوجات وارد و بیشتر افرادی که کولبری می‌کنند، را جوانان و افراد میانسال در رده سنی بین ۱۳ الی ۶۰ سال تشکیل می‌دهند.

در ادامه گفت و گوی خبرآنلاین با محسن بیگلری نماینده سقز و بانه در دوره نهم و دهم بخوانید:

یکی از مسایلی که موجب تشدید کولبری می‌شود مساله بیکاری است، بیکاری در شهرهایی که کارگران کولبری می‌کنند الان در چه وضعیتی است و آیا توسعه اشتغال می‌تواند زمینه ساز رفع بلند مدت کولبری شود؟

بله، صد در صد با ایجاد اشتغال پایدار برای کولبران، آنان دیگر هیچ موقع حاضر به کولبری نمی‌شوند، زیرا حقوق کولبری بسیار کمتر از حقوق وزارت کار است، در مناطق مرزی سرمایه گذار و کارخانه‌‌ها بسیار کم و محدود است.

دلیل کمبود کارخانه‌‌ها و سرمایه‌گذار چیست؟

بدلیل اینکه سرمایه گذاران در تهران هستند و برای احداث کارخانه‌های خود ترجیح می‌دهند در حاشیه تهران یا شهرهای نزدیک تهران سرمایه‌گذاری کنند، البته در تلاش هستیم تا سازمان فرودگاهی کشور در سقز فرودگاه احداث کنند، تا زمینه برای اشتغال مردم سقز فراهم شود.

تا چه مدت آماده بهره برداری است؟

حدودا تا 2 سال دیگر قرار است تحویل دهند. البته در تلاش هستیم، در مریوان و بانه طی این دو سال سرمایه‌گذاری و کارخانه احداث ‌شود.

در شهرستان‌های دیگر هم مثل کرمانشاه، سیستان و بلوچستان و آذربایجان غربی معضل کولبری را شاهد هستیم، آیا آنان هم با نبود سرمایه گذار رو به رو هستند؟

والا نه به این شدت، ولی در کرمانشاه پاوه و جوانرود هم باز مشکل بیکاری و فقر وجود دارد. واقعیت این است، که وقتی فردی 100 کیلو بار بعضی‌ها هم 200 کیلو بر‌می‌دارند، کیلومترها در سرما و یخبندان حمل می‌کند و با وجود این همه خطری که پیش رو دارد، برای حمل صد کیلو بار 70 هزار تومان به هر کولبر می‌دهند، در این صورت بدون تردید از سرناچاری و فقر شدید آن منطقه است، وگرنه هرکسی نمی‌رود کولبری.

در کوتاه مدت چه اقداماتی می‌تواند زمینه‌ساز کاهش کولبری شود؟

دولت ماهیانه 500 هزار تومان به مرزنشینان بدهد و بقیه مبادلات کالا مرزی از طریق ماشین انجام شود. تا کسانی که کارت کولبری دارند دیگر به این شغل روی نیاورند.

11 هزار خانوار دارای دفترچه کولبری هستند، که در چارچوب قانون هفته‌ای دو نوبت وارد مرزها می‌شوند و محصولاتی را به همراه خود وارد مرزهای کشور می‌کنند، در صورتی که 50 هزار نفر دیگر غیر قانونی کولبری می‌کنند، وضع آنانی که بطور مجاز کولبری می‌کنند بهتر است؟

بله، وضع کسانی که دفترچه دارند، نسبت به کسانی که کارگری می‌کنند بهتر است. افرادی که دفترچه دارند، بعضی از اینان توانایی کولبری دارند، که خود حمل بار می‌کنند ولی بعضی افراد که توانایی کولبری ندارند یا زنان سرپرست خانوار هستند، شخصی را به کارگری برای کولبری استخدام می‌کنند.

پیش‌تر به کسانی که در شعاع 4 کیلومتری مرز بودند دفترچه تعلق می‌گرفت ولی در دولت جدید تا شعاع 20 کیلومتری مرز دفترچه تعلق می‌گرد.

در واقع حمل بار 100 هزار تومان اگر فرد دارای دفترچه خودش کولبری کند، که 100 هزار تومان برای خودش است ولی اگر کارگری را استخدام کند 20 هزار تومان به او می‌دهد.

هیئت دولت آیین‌نامه تحت عنوان ساماندهی مبادله در بازارچه‌های غیررسمی موقت مرزی را ابلاغ کرده، که بر اساس آن مدیریت ۸ بازارچه مرزی جدید به گمرک ایران واگذار شد، در این طرح از کولبران برای فروشندگی استفاده می‌شود تا ایجاد شغل باشد؟

در حال حاضر این آیین‌نامه اجرایی نشده است ولی بنده شخصا با آقای جهانگیری در ارتباط هستم تا هرچه سریعتر این طرح اجرایی شود.

شما چه راهکاری را مدنظر دارید؟

در واقع به نظر بنده کولبری در حد یک انسان نیست، باید با ایجاد شغل پایدار در مناطق مرزی کشور به کولبری پایان دهیم، تا دیگر شاهد مرگ مردان کولبر در زیر آوار بهمن‌های نباشیم.