به گزارش نمابه نقل از فارس، مرکز مبادلات ارزی که با هدف مدیریت بازار ارز مدتی است توسط وزارت صنعت و بانک مرکزی راه‌اندازی شده است، هر روز محلی برای رفت و آمد تولیدکنندگان و بازرگانانی است که برای ثبت سفارش کالا و گشایش اعتبار به آنجا مراجعه می‌کنند.
با حضور در این مرکز علاوه بر اینکه مراجعین نسبت به میزان تقاضای واقعی برای دریافت ارز دیدگاهی تقریباً واقع‌بینانه پیدا می‌کنند، برخی نواقص و مشکلات متقاضیان را نیز می‌توان مشاهده کرد.
این مرکز در سالنی نسبتاً بزرگ ایجاد شده که در آن 19 جایگاه برای نمایندگان بانکهای مختلف دولتی و خصوصی و همچنین جایگاه‌هایی برای نمایندگان وزارت صنعت و بانک مرکزی تعبیه شده است. متقاضیان ثبت سفارش کالا و گشایش اعتبار هر روز می‌تواند از 8 صبح تا 8 شب به این مرکز مراجعه کنند هرچند بیشترین مراجعات بین ساعت 9 صبح تا 3 عصر صورت می‌گیرد.
* محدودیتی در گشایش اعتبار نداریم
هوشنگ رضایی، معاون تجارت خارجی سازمان صنعت استان تهران که در این مرکز حضور دارد در مورد روند کار مرکز مبادلات به خبرگار فارس می‌گوید: در حال حاضر گشایش اعتبار در مرکز مبادلات ارزی برای کالاهای مشمول اولویت 3 تا 6 انجام می‌شود که هدف اکثر مراجعه‌کنندگان واردات کالاهای واسطه‌ای برای استفاده در خط تولید است و بخشی نیز به تجار اختصاص دارد.
وی ادامه می‌دهد: بیشترین تقاضاها برای واردات مواد اولیه صنعت، تجهیزات کارخانه‌ای و یا دارو صورت می‌گیرد که واحدهای شیمیایی برای تولید رنگ از آن جمله‌اند.
وی در مورد انتقاد برخی تولیدکنندگان نسبت به محدود بودن اختصاص ارز به متقاضیان در مرکز مبادلات ارزی نیز می‌گوید: محدودیت و سقفی برای گشایش اعتبار وجود ندارد و ما حتی حدود 4 میلیون دلار نیز گشایش اعتبار داشته‌ایم.
وی در خصوص حداقل میزان گشایش اعتبار انجام شده در مرکز مبادلات ارزی نیز با بیان اینکه برای واردات کالاهای نمونه تا حدود 200 دلار نیز گشایش اعتبار صورت گرفته‌است، می‌گوید: برخی افراد برای واردات یک نمونه کالا به منظور تولید آن به روش مهندسی معکوس جهت ثبت سفارش و گشایش اعتبار کالاهای نمونه به ما مراجعه می‌کنند.
* 70 درصد مراجعات بابت واردات کالاهای واسطه‌ای
وی با بیان اینکه سال گذشته 64 میلیارد دلار واردات به کشور انجام شد، می‌گوید: 70درصد واردات کشور به کالاهای واسطه‌ای که در خط تولید استفاده می‌شوند اختصاص دارد و به تبع 70 درصد مراجعه‌کنندگان ما نیز واردکننده کالاهای واسطه‌ای هستند.
رضایی در خصوص مدت زمان لازم برای ثبت سفارش و گشایش اعتبار توسط مراجعین نیز می‌گوید: متقاضیان در ابتدا به صورت اینترنتی مشخصات کالای مدنظر خود را به مرکز مبادلات اعلام می‌کنند، این مشخصات توسط کارشناسان مرکز از نظر آیتم‌های مختلف از جمله قیمت و مبدأ خرید، نوع کالا و ارز مورد نیاز و شرایط حمل بررسی می‌شود و کارشناس ما طی مدت 24 ساعت نتیجه را به متقاضی اعلام میکند. در صورت تأیید، متقاضی با مراجعه به مرکز مبادلات در یک روز کار گشایش اعتبار را انجام می‌دهد.
* گشایش‌ها بیشتر به یورو، لیر و روبل صورت می‌گیرد
رضایی با بیان اینکه در مرکز مبادلات ارزی، گشایش اعتبار بیشتر به یورو، لیر ترکیه و روبل روسیه انجام می‌شود، ادامه می‌دهد: با توجه به وجود برخی محدودیت‌های بین‌المللی، گشایش اعتبار بیشتر به یورو انجام می‌شود.
وی در مورد اینکه آیا در گشایش اعتبار برای اولویت‌های 3 تا 6 باز هم بین کالاهای هر گروه، اولویت‌بندی می‌شود؟ می‌گوید: خیر اولویت‌بندی بین کالاها وجود ندارد.
* مراجعه برخی اولویت دومی‌ها به مرکز مبادلات
ابراهیم گرشاسب، سرپرست مدیریت ثبت سفارش سازمان صنعت استان تهران نیز که در این مرکز حضور دارد در خصوص دلیل مراجعه واردکنندگان کالای اولویت دوم مانند دارو به مرکز مبادلات ارزی با وجود اختصاص ارز مرجع به آنها، به فارس می‌گوید: کالاهایی وجود دارند که در واقع 2 یا 3 نوع کاربرد دارند، مثلاً در بخش دارو از آنها استفاده می‌شود که اینها جزء مواد اولیه دارو محسوب نمی‌شوند و باید از ارز مرکز مبادلات استفاده کنند. اما موادی که صرفاً استفاده تک‌گانه در ساخت دارو دارند مشمول دریافت ارز مرجع می‌شوند.
وی در مورد انجام کار مرکز مبادلات در شعب بانکها نیز می‌گوید: تا زمانی که این موضوع جا نیفتد و بانکها از آمادگی لازم برخوردار نباشند، کار در مرکز مبادلات انجام خواهد شد. البته بخشی از بخشنامه‌ها در حال تدوین است و برخی نیز به بانکها داده شده که واحد عملیات ارزی یا امور بین‌الملل قدیم باید آن را ارائه کند.
* بیشترین مبادلات با چین، مالزی و ترکیه
وی در مورد مقدار ارزهایی که در مرکز مبادلات گشایش اعتبار با آنها امکان‌پذیر است نیز می‌گوید: ارزهای موجود در سبد ارزی بانک مرکزی در این مرکز موجود است ولی شاید نیاز همه تجار یورو باشد که در این صورت بر اساس سیاستها و مبادلات ارزی بین بانکها و بین ایران با کشورهای مختلف، ارز تخصیص داده خواهد شد.
گرشاسب با بیان اینکه ارزها بر اساس سیاست ارزی بانک مرکزی با کشورهای مختلف درجه بندی می‌شوند، ادامه می‌دهد: به کشورهایی که مبادلات تجاری بیشتری با آنها داریم، ارز بیشتری تخصیص می‌یابد و در حال حاضر با چین، مالزی و ترکیه بیشترین مبادلات را داریم.
وی توضیح می‌دهد: به عنوان مثال، برخی مراجعه کنندگان خواستار گشایش اعتبار به یورو برای ترکیه و یا چین هستند که ما این کار را انجام نمی‌دهیم.
* گشایش با رینگت مالزی امکان ندارد
در حال صحبت با گرشاسبی هستم که یک مراجعه کننده که برای گشایش اعتبار واردات مواد اولیه لاستیک به مرکز مبادلات آمده است با انتقاد از اینکه نتوانسته برای واردات کالا از مالزی با رینگت گشایش اعتبار کند، می‌گوید: از زمان آغاز به کار مرکز مبادلات به اینجا مراجعه کرده‌ام ولی به من گفتند که نمی‌توانم با رینگت کالا وارد کنم و باید ارز مورد تقاضای خود را به یورو تبدیل کنم.
وی ادامه می‌دهد: پس از تبدیل تقاضای خود به یورو، امروز به مرکز مراجعه کرده‌ام ولی نماینده بانک سامان به من گفت که الآن نمی‌توانیم این کار را انجام دهیم، فردا دوباره به مرکز بیا تا اگر بانک مرکزی به ما اعلام کرد کار گشایش اعتبار را برایتان انجام دهیم.
وی می‌گوید: نماینده بانک مرکزی هم به من گفت باید ارز مورد تقاضای خود را به یورو تبدیل کنم.
گرشاسبی نیز در پاسخ به این متقاضی می‌گوید: شاید سبد ارزی بانک سامان کم باشد، می‌توانید بانک خود را عرض کنید و از یک بانک دیگر که با آن کار می‌کنید، تسهیلات بگیرید.
از گرشاسبی می پرسم آیا هر بانک یک میزان محدود ارز می‌تواند گشایش اعتبار کند؟ او می‌گوید: اداره سیاستها و مقررات ارزی در جریان این موضوع است.
از مراجعه کننده می‌پرسم آیا تغییر ارز مورد نیازتان از رینگت به یورو برای شما بار مالی بیشتری را ایجاد میکند؟ می‌گوید: بله این تغییر ارز، هزینه ما را افزاش می‌دهد زیرا فروشنده درصد اختلاف تبدیل یورو به رینگت را از ما می‌گیرد.
او برای گشایش اعتبار یورو به ارزش یک میلیارد تومانی به مرکز مبادلات مراجعه کرده که این رقم بابت واردات مواد اولیه یک ماه کارخانه‌اش کفاف می‌دهد.
* خیالم بابت امنیت سرمایه‌ام راحت است
وی در مورد کارایی مرکز مبادلات ارزی نیز می‌گوید: این مرکز یک جای مطمئن برای ما است زیرا پول را به بانک می‌دهیم و خیالمان راحت است که پول به فروشنده تحویل داده می‌شود ولی به صرافی‌ها اعتمادی نداریم و سند و مدرکی برای پیگیری کار دستمان نیست.
وی می‌گوید: دلمان می‌‌ترسد که به صرافی‌ها مراجعه کنیم.
این تولیدکننده ادامه می‌دهد: چند روز پیش نیز معادل 350 میلیون تومان را از طریق مرکز مبادلات ارزی به مقصد چین به یورو گشایش اعتبار کردم.
* گشایش اعتبار برای بانکهایی که در لیست سیاه هستند، امکان ندارد
برای پی‌بردن به دلیل محدودیت در گشایش اعتبار به برخی ارزها به سراغ نماینده یک بانک خصوصی در مرکز مبادلات ارزی می روم. وی در این مورد می‌گوید: حدوداً برای 10 نوع ارز در این مرکز گشایش اعتبار انجام می‌شود ولی برخی مراجعین در بانکهایی که در لیست سیاه قرار دارند و ایران با آنها ارتباطی ندارد، حساب دارند که نمی‌توانیم برای آنها گشایش اعتبار انجام دهیم.
وی در مورد دلیل عدم گشایش اعتبار با رینگت نیز می‌گوید: قرار نیست ما برای تمام ارزها، گشایش اعتبار کنیم.
او نرخ‌نامه‌ای که در آن نام و نرخ 10 نوع ارز چاپ شده و بر روی دیوار نصب شده‌است را نشان می‌دهد و می‌گوید: اصلاً رینگت مالزی در نرخ‌نامه بانک مرکزی قرار ندارد، ما برای ارزهای معتبر که قابل خرید و فروش باشند، گشایش اعتبار انجام می‌دهیم.
* گشایش اعتبار با دلار و درهم انجام نمی‌شود
وی ادامه می‌دهد: برای دلار و درهم نمی‌توانیم گشایش اعتبار انجام دهیم ولی برای 8 ارز دیگر موجود در نرخ‌نامه بانک مرکزی، گشایش صورت می‌گیرد و حتی با یورو به امارات و آمریکا نیز پول می‌فرستیم.
این نماینده بانک تصریح میکند: برخی مشتریان روی مسیرهایی حرکت می‌کنند که نمی‌توانیم برای آنها کاری انجام دهیم به همین دلیل از آنها می‌خواهیم که نوع ارز و یا بانک خود را تغییر دهند.
یکی دیگر از نماینده بانکی در مرکز مبادلات ارزی به بحث ما پیوسته و می‌گوید: مثلاً برای ریال عراق یا پول افغانی نمی‌توانیم کاری انجام دهیم.
وی در مورد زیان مالی متقاضیان در تغییر ارز مورد نیازشان نیز می گوید: مگر تا قبل از ایجاد مرکز مبادلات، کسی رینگت حواله می‌کرد؟ در آن زمان هم فقط با ارزهای معتبر کار می‌شد.
* قیمت یورو هم به نسبت دلار کاهش یافت
وی در پاسخ به اینکه بانک مرکزی هر روز روی نرخ دلار در مرکز مبادلات مانور می‌دهد، آیا طی روزهای اخیر روند کاهش در نرخ ارزهای دیگر مانند یورو نیز در این مرکز اتفاق افتاده است؟ می‌گوید: نرخ یورو نیز به نسبت کاهش نرخ دلار، روند نزولی داشته و از 3800 تومان به 3300 تومان رسیده است. البته در بازارهای جهانی یورو نسبت به دلار تقویت شده و درصد تبدیل آن از 1.28 را به 1.3 رسیده که قیمت‌ها را در اینجا هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.
وی در خصوص مراجعه‌کنندگان به مرکز مبادلات ارزی نیز می‌گوید: عمدتاً تولیدکنندگان بابت واردات مواد اولیه و یا کالاهای واسطه‌ای خود به ما مراجعه می‌کنند چون کالاهای مصرفی در اولویت‌های 6 به بعد قرار دارند که به ما مراجعه نمی‌کنند.
* حضور فعال صنایع شیمیایی و پزشکی در مرکز مبادلات
این نماینده بانک می‌گوید: بیشتر مراجعات به فعالان صنایع شیمیایی و پزشکی اختصاص دارند و تقاضای زیادی برای واردات تجهیزات پزشکی اولویت دوم به مرکز ارائه شده است.
وی در مورد اینکه آیا محدودیتی برای تخصیص ارز در این مرکز برای بانکها مشخص شده است؟ نیز می‌گوید: بانک مرکزی در ازای ارزی که تخصیص می‌دهد برای خود تعهد ایجاد میکند که باید بر آن مدیریت کند، به همین دلیل برخی روزها روی حساب ورودی‌هایش تخصیص بیشتر و برخی روزها نیز تخصیص کمتری می‌دهد.
* سهمیه بندی ارز تخصیصی به بانکها
وی توضیح می‌دهد: برخی مراجعین، ارقام بالایی را برای گشایش اعتبار خواستار هستند که ممکن است سهمیه بانک در آن روز جوابگو نباشد و به همین دلیل از آنها می‌خواهیم تا در روزهای آینده به ما مراجعه کنند.
وی ادامه می‌دهد: ممکن است شرکتی 20 میلیون یورو و یا ارقام بالایی تقاضا داشته باشد ولی در اینجا سهمیه‌بندی وجود دارد.
وی می‌گوید: میزان گشایش اعتبارها به تعداد مراجعین در هر روز بستگی دارد و ممکن است حتی در یک روز تا 7 میلیون یورو گشایش اعتبار داشته باشیم ولی اگر در یک روز تخصیص ارز به یک بانک کم باشد، میزان کمتری گشایش صورت می‌گیرد.
* گشایش اعتبار برای واردات لوازم پزشکی اولویت دوم
نماینده یک بانک دولتی نیز در این مرکز در مورد وضعیت مراجعات به فارس می‌گوید: برخی تقاضاها به کالاهای اولویت دوم که به آنها ارز مرجع تعلق نمی‌گیرد، اختصاص دارد مانند واردکنندگان وسایل آزمایشگاهی یا لوازم جانبی پزشکی است که به آنها ارز مرجع تعلق نمی‌گیرد و برای تأمین ارز به مرکز مبادلات مراجعه می‌کنند.
وی توضیح می‌دهد: کالاهای اولویت دوم در 2 بخش غذا و دارو و همچنین تجهیزات تقسیم‌بندی می‌شوند که به وزارت صنعت و بهداشت مربوط می‌شوند. واردات غذا و دارو مشمول دریافت ارز مرجع می‌شود ولی اینجا می‌توانیم بابت واردات تجهیزات صنعتی پزشکی گشایش اعتبار کنیم.
وی در مورد دلیل عدم استفاده این گروه از ارز مرجع نیز می‌گوید: دریافت ارز مرجع زمان‌بر است و پروسه طولانی‌تری دارد.
* اشتباه بانک و ضرر صنعتگران
در گوشه‌ای از مرکز مبادلات نیز یک مراجعه‌کننده در حال بحث با یکی از مدیران این مرکز است. وی می‌گوید: در سال 89 از بانک صنعت و معدن خواستیم تا برای واردات تجهیزات کارخانه تولید کولر‌گازی برای ما گشایش اعتبار کند که ظاهراً این بانک فراموش‌کرده نامه معرفی ما را به بانک مرکزی ارائه کند.
وی ادامه می‌دهد: بانک صنعت و معدن در سال 90 دو مرتبه به اداره مقررات ارزی نامه زد و اعلام کرد که اشتباه کرده اما به دلیل محدودیت منابع ارزی، این کار معطل شد و ما هنوز به نتیجه نرسیده‌ایم.
وی می‌گوید: حال برای حل مشکل، ما را به مرکز مبادلات ارزی ارجاع داده‌اند.
وی توضیح می‌دهد: بانک برای ما تخصیص ارز داده است ولی حال پس از دو سال، فروشنده حاضر نیست با نرخهای قبلی به ما تجهیزات بفروشد و ما باید مابه‌التفاوت آن را پرداخت کنیم.
این مراجعه‌کننده ادامه می‌دهد: درست است که بانک رقم بالاتری را برای ما گشایش اعتبار میکند اما در واقع ما بدهکار‌تر می‌شویم در حالی که بانک مقصر است.
وی می‌گوید: برای احداث کارخانه 4 میلیارد تومان هزینه کرده‌ایم،دیگر نمی‌توانیم 2 میلیارد تومان اضافه شده بابت واردات تجهیزات را تأمین کنیم.
وی با بیان اینکه برای حل مشکلمان به وزیر اقتصاد هم مراجعه کرده‌ایم و او نیز نامه‌ای به بانک‌زده تا اشتباه خود را جبران کنند، می‌گوید: بانک برای گشایش اعتبار بالاتر موافقت کرده ولی اضافه پرداخت به ما ضرر می‌زند.
* از تولید پشیمانیم
وی ادامه می‌دهد: در حال حاضر 99 درصد کولر‌گازی مورد نیاز کشور از طریق واردات تأمین می‌شود که ما برای داخل‌سازی آن اقدام کردیم اما از کار خود پشیمان شده‌ایم و چاره‌ای جز ادامه کار نداریم زیرا ملک ما در رهن بانک است.
وی به کنایه خطاب به نماینده مرکز مبادلات ارزی می‌گوید: ما خیک را ول کرده‌ایم ولی خیک ما را ول نمی‌کند!
وی در واکنش به حرف این نماینده مرکز مبادلات ارزی که گفت "من حرف شما را قبول ندارم" می‌گوید: من حماقت کرده‌ام که الآن با 4 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری، جلوی شما التماس می‌کنم و شما می‌گویید که حرفهای من را قبول ندارید! درست است ما هم باید کار واردات می‌کردیم.
وی می‌گوید: ماشین‌آلات نیز در رهن بانک می‌رود چون می‌گویند ممکن است شبانه ماشین‌آلات را از کارخانه خارج کنید!
وی ادامه می‌دهد: بابت قصور بانک، یک میلیون درهم متضرر شدیم و بانک پرداخت این مبلغ را قبول ندارد بلکه فقط گشایش اعتبار را افزایش می‌دهد و ما بیشتر مغروض می‌شویم و در باتلاق فرو می‌رویم.
وی توضیح می‌دهد: بانک LC را در سال 89 گشایش کرده ولی پول را برای فروشنده نفرستاده و حالا ما در واردات تجهیزات به افزایش قیمت خورده است.
وی ادامه می‌دهد: در سال 89 بابت واردات تجهیزات با ارزش 950 هزار یورو از چین خواستار گشایش اعتبار بودیم که حال باید مبلغ بالاتری را به دلیل رشد نرخ ارز و افزایش قیمت تجهیزات پرداخت کنیم.
وی به کنایه می‌گوید: آنقدر به بانک صنعت و معدن مراجعه کرده‌ام که کارمند این بانک شده‌ام.
صحبت با هرکدام از مراجعه‌کنندگان به مرکز مبادلات ارزی، بحثهای جدیدی را از مسائل مبتلابه صنعتگران و بازرگانان مطرح میکند که پرداخت به همه آنها در توان این گزارش نبود و نیازمند تهیه چندین گزارش است.
دلار عملاً از چرخه معاملات حذف شد
حضور در مركز مبادلات ارزی ابعاد تازه‌ای از پیچ‌وخم‌های تنها مركز فروش ارز غیرمرجع را روشن كرد، از جمله اینكه ظاهراً حذف عملی دلار از چرخه معاملات كشور در این مركز كلید خورده است.
۱۳۹۱/۷/۱۸
