اصلاحات متناقض

رضوانه باهری- درحالی ­که بعد از آشفتگی یک شبه ریاض و حوادثی که در اطراف کاخ سلطنتی اتفاق افتاد خبری از ولی عهد سعودی به گوش نمی­رسد و مطابق شواهد و قرائن اینگونه به نظر می­ آید که وی در درگیری­ های صورت گرفته جان خود را از دست داده منابع خبری وابسته به رژیم آل سعود مدعی هستند وی زنده و سلامت است و با انتشار تصاویری که تاریخ وافعی آنها به درستی مشخص نیست سعی می­ کنند اینطور جلوه دهند که محمد بن سلمان در کمال صحت وسلامت مشغول فرمانروایی بر این جزیره است. آمدن محمد بن سلمان و تجربه تحولات به ظاهر متفاوت در این کشور، محصول تفکر غربی_ آمریکایی بود که با حمایت­ های رسانه ­ای آنان صورت می­ گرفت و منجر به ذوق زدگی برخی از کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و بعضی از کشورهای غربی شد در این شرایط حتی اعطای حق رانندگی به زنان که جزء بدیهی­ترین حقوق ممکن آنان بود در بوق و کرنا می­شد و در نهایت با همین ابتدایی ­ترین­ ها تلاش می­کردند تا مدینه فاضله ­ای تازه از عربستان در چشم زنان عرب سایر کشورها ایجاد کنند. اما در طی هفته ­ای که خبر مرگ محمد بن سلمان پررنگ­تر از هر زمان دیگری شد اصلاحات بدلی او نیز به مرور رنگ باخت درست در روزهای پایانی هفته علائمی از خشونت ­های گذشته نسبت به زنان عرب مشاهده شد که ریشه در فتاوای مضحک مردان شریعتمدار وهابی داشت. ابتدا اخراج سه هنرپیشه مرد از سینما به دلیل به فساد کشاندن زنان به گوش خورد، این مردان هنرپیشه که تابعیتی غیر عربستانی داشتند به دلیل زیبایی ظاهری نه تنها ناچار به ترک سینمای عربستان بلکه ناگزیر به رفتن از این سرزمین شدند این درحالی است که ورود آنها با اصلاحات غربی بن سلمان در ساخت و بافت ظاهری جامعه سعودی اتفاق افتاد و اکنون در نبود دیکتاتور به ظاهر مصلح فضا برای جولان اندیشه ­های گذشته بیش از هر زمان دیگری باز شده است.

اما دومی نشانه ­های نبود فیزیکی بن سلمان و در نتیجه آن مقابله با تحولی که سوغات سفر آمریکایی وی بود را می­توان از زبان پایگاه خبری الخلیج الجدید شنید این نشریه نوشت: «در شرایطی که "محمد بن سلمان" ولیعهد سعودی در چند ماه گذشته در چارچوب سفر به آمریکا و چند کشور اروپایی در تلاش برای تبیلغ اصلاحات اجتماعی و اقتصادی در عربستان برآمد تا از خود چهره یک اصلاح طلب قوی را نشان دهد، اقدام هفته گذشته دردستگیری دست کم 10 فعال زن سعودی در آستانه اجرایی شدن قانون حق رانندگی برای زنان سوال برانگیز است.»

هر چند در طول سال گذشته مسئولان سعودی تعداد زیادی از منتقدان و فعالان مستقل و حتی شاهزادگانی را که احتمال می ­دادند رقیب احتمالی برای تصدی قدرت باشند، دستگیر کردنداما دستگیری اخیردست­ کم ده فعال زن سعودی از این نظر جلب توجه می­کند که چند هفته پیش از اجرای قانون حق رانندگی برای زنان صورت گرفت آن هم درحالیکه این زنان در راستای تحقق همین اصلاحات فعالیت می­کردند.

جزییات این اقدام بسیار محدود است اما خبرگزاری رسمی سعودی درباره دستگیری این فعالان زن اعلام کرد که آنان به نیابت از طرف ­های خارجی در تلاش برای تاثیرگذاری بر افراد شاغل در پست ­های حساس دولتی بودند که به نظر می­رسد منظور از طرف­ های غربی است.

همچنین یک منبع خبری داخلی سعودی عکس زنان دستگیر شده را درحالیکه برخی بی­حجاب بودند منتشر کرده و روی عکس هر یک از آنان با رنگ قرمز نوشته شده بود:«خائن». این در حالی است که دستگیری فعالان حقوق زنان در عربستان با تلاش­های محمد بن سلمان ولیعهد سعودی برای برقراری روابط بین­ المللی در تعارض است، زیرا وی در چند ماه اخیر در این خصوص وقت زیادی صرف کرده و سخت تلاش کرد تصویری از دستاوردها و پتانسیل­ های جوانان و زنان سعودی را برای تغییر وجهه عربستان عرضه کند و به طور خاص تلاش­ های خود در این خصوص را بر کشورهای متحد اصلی سعودی متمرکز کرد.

اما دستگیری زنانی که کمپینی در راستای تکاپوی دولت سعودی به راه انداختند، موجب تیره شدن فضای کنونی به وجود آمده در مورد اصلاحات در عربستان شده است.

به طور کلی دستگیری های اخیر فعالان زن سعودی نیز بخشی از تناقض­ های متعدد در جامعه عربستان است، تناقضی که یک سر آن در سیاست­های آنان نهفته است و سر دیگر در مراودات درباری که اکنون مضمحل ­تر از گذشته است آنان می­ دادنند اکنون موضوع اصلاحات برای سعودی­ هایی که رویکردهای مستقل دارند، بسیار خطرناک است تا جایی که این افراد تلاش دارند این روزها خود را از نظام سیاسی بسیار حساس و خط قرمزهای متغیر آن در امان نگاه دارند و برای حفظ این مقوله حاضرند جان یکدیگر را بگیرند.