آنچه در "شب نقره ای" هنرمندان سینمای ایران گذشت

به گزارش نما، دومین مراسم شب نقره‌ای فیلمبرداران سینمای ایران و همچنین امضا تفاهم‌نامه‌ای بین انجمن فیلمبرداران و شورای عالی تهیه‌کنندگان، عصر سه‌شنبه - ۲۹ خرداد - با حضور سینماگران در موزه سینما برگزار شد.

تورج منصوری که اجرای این مراسم را برعهده داشت، در ابتدا درباره اینکه چرا چنین نامی برای این جشن انتخاب شده است، توضیح داد: قصه این نام‌گذاری به یک ماجرایی در خیلی سال پیش برمی‌گردد. مهر ۱۳۱۸ فردی متولد شد که بعدها به فیلمبردار بزرگی تبدیل شد. او کسی نبود جز مهرداد فخیمی که خیلی زود از بین‌ ما رفت. انجمن ما برای اینکه یاد این فرد باشد از چهره‌هایی دعوت کرد تا از خوبی‌های مهرداد حرف بزند. ما از بهرام بیضایی دعوت کردیم تا بیاید اما گفت من برای فوت کسی حرف نمی‌زنم و فقط برای تولدش حرف می‌زنم. از قضا، تولدش مصادف با چهلم او شد و به همین دلیل توانستیم بیضایی را بیاوریم راجع به او صحبت کند و او نیز تعریف کرد که فخیمی چگونه کار می‌کرد و چه مرد بزرگی بود.

او ادامه داد: فوت فخیمی، تعدادی از شاگردانش از جمله مهدی کرم‌پور را به این فکر انداخت که انجمن فیلمبرداران جشنی را برگزار کند و به یاد مهرداد فخیمی جایزه‌ای درست کنیم که پاسداشتی از فیلمبرداران ویژه‌ای باشد ، ولی از آنجا که ما در کشورِ قول‌های انجام نشده هستیم، مدت‌ها گذشت، نه جایزه‌ای درست شد و نه تقدیری از مهردادهای فخیمی صورت گرفت. تا اینکه یک سال و خرده‌ای پیش شکوفا کریمی به نحوی بانی این جشن شد و محمد حیدری هم به عنوان دبیر جشنواره فجر نیز از این طرح حمایت کرد. سپس برای انتخاب نام این مراسم گفتیم که مهرداد فخیمی یک انتشارات داشت به نام نقره علاوه بر آن نقره فلزی سنگین است و پرده سینما نیز نقره‌ای است و داستان‌ها روی آن‌گفته می‌شود. نکته دیگر اینکه نقره در برابر نور و زمان تغییر می‌کند و بنابر این نزدیک‌ترین نام برای این جشن بود.

او درباره زمان برگزاری این جشن نیز گفت: به خاطر تولد جهان هستی که در فصل بهار است این مراسم را در فصل بهار برگزار کردیم.

در ادامه مراسم منوچهر شاهسواری مدیر عامل خانه سینما با حضور در جایگاه بیان کرد: خانه سینما وطن است و انجمن فیلمبرداران محل یا شهر آن است. همه ما در سینما تمام تلاشمان را می‌کنیم برای اینکه کارمان رونق بگیرد و فضای مناسبی باشد و البته که خیلی از اوقات هم اتفاق نمی‌افتد. ما شبیه باغبان‌هایی هستیم که میخواهیم صد هزار گل را برویاند و گل خار هم دارد. ما مدیون کسانی هستیم که این فرآیند ها را طی کرده اند. چه کسانی باید مانع این خار گل‌ها شود که به دست و چشم سازندگان این خاطرات نرود. مسئول اول خودمان هستیم و تا موقعی که خودمان را مسئول این فضا ندانیم مطالبه از هر کسی به بیراهه رفتن است. پس برای اینکه به بیراهه نرویم چاره‌ای جز اینکه فکر کنیم این وطن وطن ماست و مصالحه و گفت‌وگو کنیم، نداریم‌ و باید برای میهن تلاش کرد و از آن دفاع کرد. آنچه من گفتم غصه‌ای است از این مسئولیتی که بر دوش من گذاشته شده می‌آید.

مدیرعامل خانه سینما با بیان اینکه «از مدتها پیش گفت‌وگوهایی بین انجمن فیلمبرداران و تهیه کنندگان برای رسیدن به یک مفاهمه نامه انجام شده است»گفت: ما به یک مفاهمه کلی رسیده ایم. این مفاهمه به عنوان یک‌ نمونه باید بین نظام صنفی تهیه‌کنندگان سینمای ایران با انجمن فیلمبرداران قرار بگیرد. جلسات ما به یک نامه‌نگاری بین ما و پذیرش اصولی بر سر برقراری رابطه مستقیم بین انجمن تهیه کنندگان و انجمن فیلمبرداران منجر شد که به حرمت این شب رونمایی می‌شود.

این مفاهمه‌نامه قاعده‌ای است برای روابط بین صنفی سینمای ایران بدون وجود یک نظام مقتدر تهیه‌کنندگی که چاله‌های بزرگی بر سر راهش است. شرایط اقتصادی متحول شده است و تغییراتی شکل گرفته است و این از مواردی است که همه ما باید آمادگی مواجهه با آن را داشته باشیم و برایش راهکار داشته باشیم و باید به پیشواز یک نسیم برویم تا درگیر طوفان نشویم.

شاهسواری ادامه داد: امیدوارم طی سه ماه آینده به یک سند حقوقی برسیم که تنطیم کننده منافع طرفین باشد. این کار نیازمند یک پروسه کارشناسی سنگین است که باید بر سر جزئیات آن بحث شود امیدوارم این دوره سه ماهه که سقف پیش‌بینی‌های ماست خیر و برکتش به هنرمندان برسد و باید به نقطه ای برسد که با توان بیشتر و بی‌حاشیه‌تر فضای همکاری‌های بین صنفی را گسترش دهد.

سپس تورج منصوری از طرف انجمن فیلمبرداران و منوچهر شاهسواری از طرف انجمن تهیه‌کنندگان این مفاهمه‌نامه را امضا و تبادل کردند.

سپس در این جشن از چهار نفر از زنده یاد جمشید الوندی، رضا مجاوری، حسن قلی زاده و همایون پای‌ور تقدیر شد.

در ادامه این‌ مراسم بعد از پخش کلیپی از زنده‌یاد جمشید الوندی یاد شد.

اصغر رفیعی جم مدیر فیلمبرداری و تهیه‌کننده ایرانی با انتقاد از اینکه «من هیچ اطلاعی از این تفاهم نامه نداشتم» تصریح کرد: یادم است که پارسال آقای شاهسواری صحبت می‌کردند و گفتند سال آینده جشن طلایی فیلمبرداران خواهیم داشت ولی به نظر من امسال برنزی است. حق انجمن فیلمبرداران بیش از این باید باشد. در این ۵۰ سال فعالیت من، هیچ موقعیت خوبی ندیده‌ام و هیچگاه این انجمن نتوانسته حضورش را اعلام کند. هیچوقت ندیده‌ام انجمن ما اگر بزرگداشتی برگزار می‌کنند در شان این هنرمندان باشد با این حال امیدوارم این تفاهم نامه به نفع انجمن فیلمبرداران باشد.

او درباره جمشید الوندی نیز گفت: از پیش از انقلاب او را می‌شناختم و همیشه خندان و دوست داشتنی بود. و برای هر کس کار می‌کرد.

سپس باحضور داود امیری از مدیران فیلمبرداری سینمایی، هدیه یادبودی را به همسر این هنرمند که در مراسم حضور داشت، اهدا کرد.

همسر زنده یاد مرحوم الوندی در سخنانی گفت که دوست داشتم او امروز در این مراسم حضور داشت. من یک روز به شوخی به او گفتم که چرا برای تو بزرگداشت نمی‌گیرند و او در جواب گفت بالاخره می‌گیرند چه من باشم و چه نه.

سپس بعد از پخش کلیپی که حسن قلی‌زاده از سال‌های فعالیت خود در حرفه فیلمبرداری توضیحاتی داد، از او با حضور فرشاد محمدی تقدیر شد.

یدالله صمدی از کارگردانان سینما و تلویزیون درباره حسن قلی‌زاده گفت: من به خودم اجازه نمی‌دهم از جایگاه او صحبت کنم. من هم پیش از انقلاب و هم‌ پس از آن با او در پروژه‌های مختلف همکاری داشتم و خاطرات بسیاری دارم.

حسن قلی‌زاده نیز بعد از دریافت هدیه‌ خود در سخنانی بیان کرد که کاش درهای آسمان باز بود و می‌توانستیم با هنرمندانمان که از دست دادیم ارتباط برقرار کنیم و نکته دیگر این است که ما چند سال پیش بزرگداشتی پیش از جشن اول شب نقره‌ای هم برگزار کردیم بنابراین، این سومین مراسم‌ بزرگداشت ماست.

او ادامه داد: ما فیلمبرداری را از استادانی چون بهارلو یادگرفتیم. او دوران کوتاهی به ما درس داد و من شیفته کار با او شدم. دیگرانی چون هژیر داریوش، فریدون رهنما، دکتر کاووسی و ... هم هستند که به ما عرصه حرفه ای کار را آموختند. در سال‌های اخیر به علت بی‌اعتنایی خانه سینما مرجعیت فیلمبرداری درحال کمرنگ شدن است. جریان دیجیتال باعث به وجود آمدن این اتفاق شد و مرجعیت از فیلمبردار خلاق به ابزار تبدیل شد و آنها را به سربازانی تبدیل کرد که در نهایت باعث بیرنگ شدن فیلمها شد. شکوه و جلال قبل دیگر در سینما وجود ندارد و دچار روزمرگی شده است. آنچه که می‌بینم پاسخگوی ما نیست. سالها است که فیلم‌ها دیگر مرا تکان نمی‌دهند. در این سالها فقط فیلم «در دنیای تو ساعت چند است» بسیار تکانم داد و متوجه شدم که فیلمبرداری هنوز زنده است. البته فیلمبرداری بدون طراحی صحنه معنا ندارد و به این ترتیب ایرج رامین‌فر از افراد مهم این حوزه است.

قلی زاده با بیان اینکه «من خوش‌بین به این مفاهمه‌نامه‌ها نیستم» اظهار کرد: ما از این تفاهمنامه‌ها زیاد امضا کرده‌ایم. سال‌ها جلسات زیادی گذاشته شده اما هیچکدام‌ به عمل نرسیده است و باید ببینیم این بار به آن عمل می‌شود یا نه و اگر شد خوشحال شویم. آقای شهسواری الان من وقتی به خانه سینما می‌آیم پنج منشی هستند که می‌گویند شما در جلسه هستید. آیا فقط مراسم کفن و دفن مهم است؟ امیدوارم شهردار تهران هم همت کند و مترو را به قطعه هنرمندان وصل کند که رفت و آمد ما هنرمندان هم راحت‌تر شود!

در ادامه مراسم بعد از پخش کلیپی از همایون پای‌ور با حضور هومن بهمنش تقدیر و هدیه یادبودی به او اهدا شد.

ایرج رامین‌فر با حضور در جایگاه با انتقاد از برگزاری بزرگداشت ها به این شیوه کنونی گفت: من پیشنهادی دارم، آن هم این است که باید این بزرگداشت‌ها شکل حرفه‌ای تر و بهتری بگیرد و بهتر این است که مثلا فیلم‌های برجسته آنها را ببینیم و سپس آن را تحلیل یا نقد کنیم.

او درباره همایون پای‌ور نیز گفت: یکی از فیلمبردارانی که من بسیار او را قبول دارم پایور است. او فیلمبرداری شاعر و بسیار حساس است و در پشت شخصیت طنازش، دید مهمی به زندگی دارد. او عاشق زندگی است و این دیدگاه در فیلمش هم مشخص است و می‌داند چه شیوه فیلمبرداری برای چه سناریویی خوب است. من همیشه آرزو داشتم با او همکاری کنم و این آرزو هم‌ در سه فیلم محقق شد. هیچکس هم باور نمی کند که بگوید فلان فیلم آخرین اثر من است. امیدوارم کارش را همیشه ادامه دهد.

سپس در آخرین بخش از این مراسم با حضور پیمان از رضا مجاوری تقدیر شد.

در ادامه مراسم برای تجلیل از رضا مجاوری، تورج منصوری یادداشتی را از طرف پرویز نوری برای حضار خواند و در ادامه بعد از پخش کلیپی از این این هنرمند، امیر نادری که اکنون در ایران زندگی نمی‌کند نیز پیامی تصویری را که برای رضا مجاوری ارسال کرده بود به نمایش درآمد.

از جمله هنرمندانی که در این مراسم حضور داشتند می‌توان به همایون اسعدیان، محمد آلاد پوش، بهرام بدخشانی، فرشته طائرپور، محمد حسین فرحبخش، علی قائم مقامی و... اشاره کرد.