مدیریت و برنامه‌ریزی بدون آمار در دنیایی که ابزار‌های الکترونیکی و فناوری‌های نوین ارتباطاتی و اطلاعاتی انقلابی در جوامع به پا کرده‌اند، اگر نگوییم غیر ممکن است، اما بسیار دشوار است، از این رو حوزه آمار کشور باید از وضعیت سنتی خارج شده و با کمک سیستم‌ها و ابزار‌های الکترونیکی زمینه ایجاد یک پایگاه داده جامع را در کشور پدید آورد و با آمار واقعیت‌ها را کشف کرد.
بی‌پرده باید عنوان داشت که دیگر نمونه‌گیری برای استخراج آمار‌ها جواب نمی‌دهد و شاید به همین دلیل است که عامه مردم اعتمادشان به آمار‌های مراکز مختلف در کشور کاهش یافته‌است، هر چند که کارشناسان مراکزآماری توضیحاتی دارند، اما باید پذیرفت که از طریق سیستم‌های الکترونیکی می‌توان ضمن ثبت و ضبط، روند تغییر آمار‌ها و متغیر‌های مختلف در کشور را تشخیص داد و خطای مدیریت در تصمیم‌گیری را با دسترسی به پایگاه داده جامع آماری به حداقل رساند
در حالی که امروز در دنیا با استفاده از ابزار‌های الکترونیکی و فناوری اطلاعات تمامی رفتار‌های اشخاص حقیقی و حقوقی در بعد مالی اعم از دارایی، بدهی، درآمد، مخارج و... ثبت و ضبط می‌شود و بر این اساس برنامه‌ریزان و سیاستگذاران از طریق دسترسی به یک پایگاه جامع آماری اقدام به تصمیم‌گیری می‌کنند، هنوز در کشور مراکز آماری از طریق نمونه‌گیری آمار تهیه می‌شود، این در حالی است که بی‌شک نمونه‌گیری یا اظهار‌نظر نمی‌تواند جای آنچه را در واقعیت اتفاق می‌افتد، بگیرد، از این رو بهره‌گیری از سیستم‌های الکترونیکی در حوزه آمار یک ضرورت به شمار می‌رود. تصور کنید سیستم و سامانه‌ای وجود داشت که صورت‌های مالی اشخاص حقیقی و حقوقی را اعم از تراز‌نامه (اموال و دارایی اعم از سرمایه و بدهی)، سود و زیان، گردش جریان وجوه در کشور به شکل دقیق در اختیار برنامه‌ریزان و مدیران قرار می‌داد، بر این اساس می‌توانستیم به دقت از وضعیت مالی اشخاص حقیقی و حقوقی مطلع شویم، این در حالی است که در بعد اشخاص حقیقی هم اکنون عموماً بعد خانوار در درآمد و مخارج مد‌نظر قرار دارد در صورتی که فی‌الحال به دلیل تأخیر در ازدواج و افزایش پدیده طلاق شاید بخش بزرگی از جامعه هیچ وقت خانواده‌ای تشکیل ندهند تا در برخی از محاسبات آماری مورد محاسبه قرار بگیرند.
متأسفانه هم اکنون به دلیل رانت‌های اطلاعاتی که متأسفانه در جامعه وجود دارد، مقاومت در برابر شفاف‌سازی و ایجاد سامانه و پایگاه جامع آماری برای اشخاص حقیقی و حقوقی وجود دارد، این در حالی است که تا دیروز برای راه‌اندازی دولت و حاکمیت الکترونیکی اظهار می‌شد که زیرساخت وجود ندارد، اما امروز دیگر نمی‌توان مدعی شد که زیرساخت وجود ندارد، اما همچنان عدم اتصال به سامانه جامع و ارائه اطلاعات به سامانه به یک معضل تبدیل شده‌است.
در چنین فضایی که سیستم و پایگاه داده جامع و یکپارچه‌ای وجود ندارد، مدیریت در تصمیم‌گیری با انحراف قابل‌ملاحظه‌ای همراه است، کما اینکه هم اکنون در توزیع امکانات و ثروت در جامعه می‌بینیم که با تمام امکانات و ثروت خدادادی که در ایران وجود دارد و با تمام تلاش‌های انجام گرفته اشکالاتی وجود دارد به‌طوری که امروزه انباشت ثروت در اختیار اشخاص حقیقی و حقوقی چالش‌هایی برای مدیریت بازار در بعد عرضه و قیمت، به‌وجود آورده‌است. در پایان باید عنوان داشت که مراکز آماری کشور باید به سرعت از وضعیت سنتی خارج شده و با استفاده از سامانه و سیستم‌ها زمینه استخراج دقیق آمار‌ها و در واقع واقعیت‌ها و آنچه را در کشور در جریان است، پدید آورند تا در حوزه‌های مختلف به شکل دقیق متوجه شویم که در چه وضعیتی قرار گرفته‌ایم و با چه برنامه‌ای به نقطه مطلوب حرکت کنیم.
مدیریت بدون سامانه جامع آماری انحراف خواهد داشت
هادی غلامحسینی
۱۳۹۷/۹/۸
