به گزارش نما، معمولا بیش‌فعالی، شیطنت و ناآرامی در کودکان فطری و ذاتی است و والدین در آن نقشی ندارند. به طوری که ممکن است این دسته از کودکان به دلایل مختلفی نسبت به سایر همسالانشان رفتارهای پرتنشی از خود بروز دهند اما اصولی‌ترین رفتار و واکنشی که والدین در این مواقع باید از خود بروز دهند چیست؟
اخبار اجتماعی -کودکان به طور طبیعی ممکن است تا پیش از شش سالگی رفتارهای پرتنش و پرهیجان از خود بروز دهند اما برخی کودکان از سایر همسالان خود بی‌قرارتر و بهانه‌جوتر هستند که به آنان کودکان پرنیاز یا بیش فعال گفته می‌شود. اغلب مشکلات آنان در زمینه‌های عاطفی، سازگاری‌های اجتماعی و پیشرفت‌های تحصیلی است که معمولا همیشگی و حل نشدنی است. در همین رابطه لیلا صادقی- روانشناس کودک و نوجوان در گفت‌وگو با ایسنا، درباره ویژگی‌های کودکان بیش فعال و نحوه برخورد والدین نکاتی را ارائه کرده است:
۱- رژیم غذایی نادرست، آسم، اگزما، میگرن، کج‌خلقی ناشی از آلرژی، اختلال شنوایی و ضربه مغزی از عوامل بروز مشکلات رفتاری در کودکان است.
۲- تحرک غیرطبیعی، حواس‌پرتی، نامنظمی، ناآرامی، کم خوابی و بدخوابی، فراموشکاری، اشکال در یادگیری، رشد نایافتگی، نارسایی ذهنی، بی‌توجهی و سر به هوایی از ویژگی‌های کودکان بیش‌فعال به شمار می‌رود.
۳- کودکان بیش فعال نمی‌توانند برای مدت کوتاهی روی یک موضوع تمرکز کنند، زود خسته می‌شوند و علاقه‌مندند توجه خود را به موضوع جدیدتری جلب کنند. موقع بازی کودکان دیگر را اذیت می‌کنند، بازی دوستانشان را به هم می‌زنند، هنگام صحبت کردن کلام دیگران را قطع می‌کنند، صداهای آزاردهنده از خود در می‌آورند، سوت می‌زنند، هنگام انجام دادن تکالیف حروف را جابه‌جا می‌نویسند و اغلب با انگشتان خود اعمال جمع و تفریق را انجام می‌دهند و نمی‌توانند از کاغذ و قلم به‌راحتی استفاده کنند، اغلب دوستان کوچکتر از خود انتخاب می‌کنند، زود گریه می‌کنند و به راحتی می‌ترسند.
۴- جلب توجه، نداشتن اعتماد به نفس، زود انگیختگی، درگیری با دوستان و همسالان نیز از ویژگی‌های فرعی این دسته از کودکان به شمار می‌رود.
۵- با توجه به اینکه هر کودک بیش‌فعالی ویژگی‌های خاص خودش را دارد که نیازهایش کاملا فردی است بنابراین درمان هر کودک با توجه به نیاز اصلی آنها انتخاب می‌شود اما به‌طور کلی سه راه برای درمان آنها وجود دارد. روان درمانی یکی از این روش‌هاست که از این طریق انگیزه‌ها، علایق و مشکلات کودکان شناسایی سپس به کودک آموزش داده می‌شود تا رفتارهایی را در پیش گیرد که سازگاری بیشتری با محیط دارد البته در برخی موارد لازم است همه اعضای خانواده روان‌درمانی شوند به‌ویژه اگر منشا تنش و درگیری کودک خانواده باشند.
۶- اصلاح رفتار نیز یکی دیگر از راه‌های درمان کودکان بیش فعال به شمار می‌رود. این روش درمانی اغلب پیچیده و بسیار تکنیکی است که البته تنها در کلینیک‌های تخصصی می‌توان آن را انجام داد اما ساده‌ترین تکنیک این روش تعیین اهداف و پاداش‌هایی است که کودک برای رسیدن به آن پاداش باید به آن اهداف دست یابد، هر چقدر رفتارهای سخت‌تری برای کودک در نظر گرفته شود به تبع باید پاداش‌ها نیز افزایش یابد.
۷- دارو درمانی نیز سومین راه درمانی است. در این روش عمدتا کودک باید داروهایی از نوع محرک‌ها استفاده کند که به او کمک می‌شود تا تمرکز و ثبات فکری بیشتری پیدا کند.
۸- با توجه به اینکه اغلب کودکان قادرند اوضاع را به نفع خود تغییر دهند، به همین دلیل به والدین توصیه می‌شود که اگر درونشان غوغایی برپاست سعی کنند به گونه‌ای با آنها رفتار کنند که از نظر ظاهری آرام به نظر برسند تا کودک متوجه پریشانی و ناآرامی آنها نشود. همچنین برای کودکان خود برنامه‌ریزی‌های بلندمدت نکنند زیرا اگر کودک نتواند براساس آن برنامه عمل کند ممکن است به دلیل احساس سرخوردگی و ناتوانی کار درمان کودک را پیگیری نکنند.
۹- داشتن رژیم غذایی مناسب و انضباط دو عامل مهم در نگهداری کودکان پرجنب و جوش محسوب می‌شود. لذا والدین باید در زمان معینی به کودک خود غذا دهند، از دادن تنقلات میان دو وعده اصلی به کودک خودداری کنند، محیطی امن و بی‌خطر در خانه برای او فراهم کنند تا کودک هنگام فعالیت صدمه نبیند. هنگام "نه" گفتن به کودک جدی باشند تا کودک بداند نمی‌تواند با اصرار، مقاومت والدین را بشکند، در حضور کودک آهسته صحبت کنند که در این زمینه لازم است همه اعضای خانواده و اقوام همکاری کنند و تحت هر شرایطی آرامش خود را حفظ کنند. با کودکانی که در امر یادگیری دچار مشکل هستند آرام و شمرده صحبت کنند زیرا صدای زیاد باعث می‌شود آنها نتوانند مطالب را درک کنند و همین باعث عصبی‌تر شدن آنها می‌شود.
۱۰- باتوجه به اینکه اغلب مردم کودکان پر جنب و جوش و به اصطلاح «شیطون» را پس می‌زنند و برای آنها ارزشی قائل نیستند، به همین دلیل پس از مدتی احساس کمبود و حقارت شدید در این کودکان مشاهده می‌شود. لذا زمانی که کودک کار نیکی انجام داد والدین او را تشویق و دلگرم کنند، کودک را در مدرسه‌ای ثبت‌نام کنند که کلاس خلوت‌تر باشدهمچنین والدین می‌توانند کودک خود را در ساعتی از شبانه‌روز برای چند دقیقه به سکوت و آرامش تشویق کنند، به گونه‌ای که هوا را از راه بینی وارد شش‌ها و بازدم را از دهان خارج کنند، این کار به‌ویژه در مواقعی که کودک احساساتی و هیجان زده است او را آرام می‌کند.
ویژگی‌های كودكان بیش فعال
كودكان به طور طبیعی ممكن است تا پیش از شش سالگی رفتارهای پرتنش و پرهیجان از خود بروز دهند اما برخی كودكان از سایر همسالان خود بی‌قرارتر و بهانه‌جوتر هستند كه به آنان كودكان پرنیاز یا بیش فعال گفته می‌شود.
۱۳۹۸/۸/۴
