ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه روز چهار شنبه ۱۰ اردیبهشت به امریکا هشدار داد مسکو هرگونه استفاده از موشک‌های بالستیک مجهز به کلاهک هسته‌ای با قدرت انفجاری کم از سوی امریکا را حمله اتمی تلقی کرده و بر همین اساس به آن پاسخ خواهد داد. گزارش اخیر وزارت دفاع امریکا درباره استقرار موشک‌های بالستیک هسته‌ای زیردریایی پرتاب، حساسیت مسکو را برانگیخته است. زاخارووا، با خطرناک خواندن این اقدام امریکا، آن را عامل بی‌ثباتی و از بین بردن هدفمند مرز میان سلاح‌های استراتژیک و غیراستراتژیک دانست و هشدار داد چنین اقداماتی به کاهش آستانه تحمل و افزایش تهدیدات ناشی از یک جنگ هسته‌ای می‌انجامد.
بر اساس دکترین نظامی روسیه، چنین اقداماتی به عنوان مبنایی برای استفاده متقابل از تسلیحات هسته‌ای از سوی مسکو در نظر گرفته شده است. وزارت دفاع امریکا ۵ اردیبهشت اعلام کرد نیروی دریایی این کشور یک موشک بالستیک ترایدنت مجهز به کلاهک هسته‌ای دبلیو ۷۶-۲ (با توان انفجاری بین پنج تا هفت کیلوتن) را در چارچوب تقویت قدرت بازدارندگی هسته‌ای در مقابل روسیه و چین آزمایش کرده است. این کلاهک «گرما هسته‌ای» دارای توان انفجاری پایین در راستای استراتژی هسته‌ای دولت ترامپ برای توسعه تسلیحات هسته‌ای کم‌توان که قابلیت استفاده از آن‌ها در سناریو‌های جنگی احتمالی افزایش می‌دهد در زیردریایی‌های هسته‌ای امریکا مستقر خواهند شد. از این کلاهک‌ها به راحتی می‌توان برای هدف قرار دادن اهداف مهم و ثابت مانند پایگاه‌های نظامی، تأسیسات دولتی، زیرساخت‌ها یا تجمع‌های نیرویی استفاده کرد. تولید و استقرار این کلاهک‌ها از سال مالی ۲۰۱۸ تا سال مالی ۲۰۲۴ از سوی پنتاگون برنامه‌ریزی شده است. از دیدگاه مسکو این اقدام واشنگتن صرفاً به معنای افزایش احتمال کاربرد تسلیحات هسته‌ای در هرگونه منازعات احتمالی در آینده خواهد بود. از دیدگاه واشنگتن بهسازی و نوسازی زرادخانه هسته‌ای امریکا به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزار‌های تهدید و اعمال قدرت بازدارنده از اهمیت اساسی برخوردار است. در عین حال اقدامات اخیر دولت ترامپ در زمینه خروج از پیمان‌های تسلیحات هسته‌ای مانند پیمان نیرو‌های هسته‌ای میان‌برد و نیز قصد واشنگتن برای تمدید نکردن پیمان استارت جدید در سال ۲۰۲۱ در راستای تحقق اهداف مد نظر در دکترین هسته‌ای جدید امریکا موسوم به «بازبینی وضعیت هسته‌ای (ان پی آر)» صورت گرفته است. طبق این سند که در فوریه ۲۰۱۸ منتشر شد دولت ترامپ بر تولید سلاح‌های هسته‌ای به ویژه کلاهک‌های هسته‌ای کوچک تأکید کرده است. این سند بر تقویت زرادخانه هسته‌ای، ساخت تسلیحات اتمی جدید از جمله کلاهک هسته‌ای دبلیو ۷۶-۲ و در پیش گرفتن رویکردی نوین درباره حمله هسته‌ای و نیز اقدامات پیش‌دستانه هسته‌ای تأکید دارد. از دیدگاه دولت ترامپ، این اقدامات باید روسیه را از این توهم خارج سازد که قادر است حمله هسته‌ای پیش‌دستانه به خاک اروپا انجام دهد. با این حال اقدامات واشنگتن با واکنش متقابل مسکو مواجه خواهد شد و این امر به معنای افزایش احتمال کاربرد تسلیحات هسته‌ای در هرگونه درگیری نظامی احتمالی به ویژه در شرق اروپا خواهد بود.
دوئل هسته‌ای مسكو با واشنگتن
دكتر سید رضا میرطاهر
۱۳۹۹/۲/۱۳
