آیا منتخب اول تهران رییس مجلس خواهد شد؟

محسن کرمانی زاده - به گزارش روزنامه الکترونیکی شما؛ برخلاف تصور رایج، همیشه اینگونه نبوده است که نمایندگان مجلس شورای اسلامی منتخب اول تهران را به عنوان رییس مجلس شورای اسلامی انتخاب کنند. در طول تشکیل ده دوره مجلس در نظام جمهوری اسلامی ایران، فقط چهار دوره بوده است که منتخب اول تهران توانسته رای مجموع نمایندگان را برای کسب کرسی ریاست مجلس کسب کند. روند این اتفاق نیز کاملا نزولی بوده و در دوره‌های اخیر اینکار به حداقل رسیده است؛ بگونه‌ای که در طول بیست سال گذشته، فقط یکبار این اتفاق افتاده و در سه دوره اخیر مجلس، این منتخب مردم قم بود که رییس مجلس شورای اسلامی شد و منتخبین اول تهران در دوره های هشتم، نهم و دهم، بر کرسی ریاست مجلس جلوس نکردند.
با تجربه ای که نظام جمهوری اسلامی ایران در طول سالیان تشکیل خود بدست آورده، انتخاب ریاست مجلس شورای اسلامی براساس معادلات و نیازهای هر مقطع و شخصیت فراگیر او و صرف نظر از ویژگی های محلی و قومی او بوده است. منتخبین مجلس در تصدی نمایندگی خود به منافع و مصالح کلان نظام توجه کرده و از حصارهای جناحی و جغرافیایی خود خارج می شوند. در این فرآیند است که یکی از نمایندگان مجلس می تواند اعتماد دیگر نمایندگان را برای کسب ریاست مجلس کسب کند؛ فارغ از آنکه او از کدام حوزه و با چه تعداد رای انتخاب شده است.
واژه "سرلیستی" نیز که سه دوره است به مصطلحات سیاسی انتخابات مجلس شورای اسلامی وارد شده، واژه ای مقطعی و زودگذر است و بعد از اعلام نتایج انتخابات اعتنایی به آن نمی شود. معمولا سرلیستی تابعی از امکانات تدارکاتی در تبلیغات و چاپ و توزیع اقلام تبلیغاتی است. کمتر اتفاق می افتد که سرلیستی بصورت اقناعی باشد و معمولا در ائتلاف های سیاسی، وقتی امکانات مالی در اختیار یک فرد یا یک مجموعه باشد و آن فرد یا گروه بخواهند از این موضوع به نفع نامزد مورد نظر خود استفاده کنند؛ سرلیست شکل می گیرد که عمر استفاده از آن هم به بعد از برگزاری انتخابات کفاف نمی دهد.
انتخاب ریاست مجلس شورای اسلامی توسط نمایندگانی صورت می گیرد که باید نیازهای کشور را در نحوه اداره مجلس تشخیص داده و بهترین فرد را برای اینکار انتخاب کنند. ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی فضایی را فراهم کرده و قرار است فراکسیون دویست نفره آن قبل از تشکیل جلسه رسمی انتخاب هیات رییسه، سخنان نامزدهای ریاست مجلس و نواب آن را شاهد باشند. لازم است در این جمع خصوصی، همه نامزدها خود را معرفی کنند و بدون لكنت و صریح و شفاف صحبت کنند و نمایندگان مردم نیز در محیطی شفاف و صادقانه و با درنظر گرفتن فایده‌های و هزینه هایی که انتخاب هریک از نامزدها به نظام، مجلس و مردم تحمیل می کند؛ گزینه برتر خود را برای رییس مجلس انتخاب کنند.
بدون شک با توجه به ترکیب سیاسی مجلس یازدهم، تصور آنکه یکی از مدعیان اصلاحات رییس مجلس شود مردود است. اصولگرایان و یا به تعبیری ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی، اکثریت این مجلس را در اختیار دارند و لازم است فضایی فراهم شود تا نیروهای انقلاب گرایش ها و سلایق موجود در عرصه های سیاسی اصولگرایی را بشناسند و به ویژه در انتخابات داخلی مجلس، این گرایشات را ارزیابی کرده و بنابر دستور قرآنی، سخن آنان را بشنوند و بهترین آن را انتخاب کنند. نباید تحت عنوان وحدت اصولگرایان، مانع از نمایان شدن این تفاوت ها در جریان نیروهای انقلاب شد و اساسا در این مجلس ضرورتی به اینکار نیست. ضرورت وحدت در ارایه فهرست انتخاباتی واحد را همه احزاب و گرایش های داخل نیروهای انقلاب در زمان خود محترم شناخته و بر اساس آن در اکثر حوزه های انتخاباتی، نامزدهای واحد نیروهای انقلاب معرفی و با یاری خداوند در اغلب این حوزه ها پیروز شدند.
سرلیستی آقای قالیباف در فهرست تهران اقناعی و مورد پذیرش همه اعضای ائتلاف نبود. البته ایشان منتخب اول تهران است و در این موضوع تردیدی نیست؛ اما این موضوع باعث نمی شود که ایشان خود را رییس قطعی مجلس یازدهم ببینند. سوابق امر اینگونه نیست. مرحوم فخرالدین حجازی نیز در مجلس اول، منتخب اول تهران بودند؛ اما مرحوم هاشمی که منتخب چهاردهم تهران بود؛ رییس مجلس شدند. ویژگی خاص مرحوم حجازی سخنوری او بود و چون بیشتر مردم او تهران را می شناختند؛ به او رای دادند. نمایندگان مجلس اول براساس نیازهای آن دوره انقلاب ترجیح دادند تا یک شخصیت انقلابی آن زمان رییس مجلس شود؛ هرچند آرای او از دیگر منتخبان پایین تر باشد. در مجلس چهارم نیز چنین اتفاقی افتاد. در مجلس ششم نیز منتخب 25 تهران رییس مجلس شد.
آقای قالیباف نیز به علت شناخت مردم تهران از 12 سال شهرداری او در تهران رای بیشتری نسبت به دیگر نامزدهای حوزه انتخابیه تهران آورده است. اما این حجت کافی برای رای نمایندگان به او نیست. مجلس یازدهم نیازمند شخصیت جامع تری برای ریاست آن است و منتخب اول تهران بودن، لزوما شرط آن نیست.