دعای جمعی بهتر است یا دعای فردی؟

علی شریعت دوست - رهبر معظم انقلاب در سخنرانی اخیرشان به اهمیت دعای جمعی برای ریشه کن شدن بیماری همه گیر کرونا اشاره کردند. شاید این پرسش مطرح شود که حقیقت دعا به صورت فردی پسندیده تر است یا جمعی؟

اولاً دعا در اندیشه اسلامى، افزون بر این که تجلى بندگی و وسیله ابراز عشق به خداست، روشى مهم و تأثیر گذار براى تعلیم و تربیت و تعالى بخشیدن به روح آدمى در ساحت هاى فردى و اجتماعى است. لذا می‌بینیم که علوم نوین نیز بر آثار تربیتی دعا بر روح انسان تاکید می‌کنند.

ثانیاً در پاسخ به سوال باید گفت در آیات قرآن کریم به‌طور کلی امر به دعا شده و در روایات هم به دعای فردی تأکید شده و هم به دعای گروهی؛ خواندن دعا به صورت فردی و دسته جمعی هر کدام دارای فضیلت و ثواب خاص خود هستند. اما آنچه مسلم است وقتی بناست برای یک بیماری عمومی و همه گیر یا یک بلیه اجتماعی دعا کنیم قطعاً ارجحیت با دعای جمعی خواهد بود.

در روایات فراوان سفارش به جمع شدن مؤمنین در دعا شده است و به این گونه که امام صادق (ع) می فرماید: اگر چهل نفر جمع شوند و خداوند را بخوانند دعای آنان را مستجاب می کند و اگر چهل نفر نباشند و چهار نفر ده مرتبه خداوند را بخوانند دعای آنان مستجاب خواهد شد و گرنه یک نفر چهل مرتبه خداوند را بخواند خداوند دعای او را مستجاب می کند. و در روایتی آمده است که خداوند به حضرت عیسی وحی کرد و فرمود: ای عیسی(ع) به مؤمنان نزدیک شو و به آنان بگو همراه تو مرا بخوانند.

امام صادق (ع) فرمود: «هیچ‌گاه چهار نفر فراهم نیامدند و برای مطلبی به درگاه خدا دعا نکردند، مگر اینکه با اجابت آن دعا از هم پراکنده شدند»

و در حدیثی دیگر می‌فرمایند: «هرگاه امر دشوار و ناگواری برای پدرم پیش می‌آمد زنان و کودکان را گرد می‌آورد و سپس دعا می‌کرد و آن‌ها آمین می‌گفتند»

آیت الله ری‌شهری در خصوص جمع بین این دو دسته از روایات می‌فرمایند: «میان این‌گونه خبرها –دعای گروهی- و خبرهای مبنی بر فضیلت دعای پنهانی، می‌توان این‌گونه سازش داد که احادیث قبلی را حمل بر مواردی کرد که در جمع شدن برای دعا، تأثیر اجتماعی وجود ندارد یا مواردی که شرع تنهایی و خلوت در آن‌ها را مطلوب دانسته است مانند نماز شب؛ اما احادیث دسته‌ی دوم مربوط به جاهایی می‌شود که جمع‌شدن، اثر اجتماعی دارد...»