اوباما شش بار با مرسی تماس گرفت

به گزارش نما، العالم به نقل از هاآرتص نوشت: جزييات نقش آمريكا و تماس‌هاي سياسي و امنيتي باراك اوباما رئيس جمهور آمريكا با بنيامين نتانياهو نخست وزير رژيم صهيونيستي و محمد مرسي رئيس جمهور و ديگر طرف ها به اين شرح توضيح داد

10 روز پيش از حمله اسرائيل به غزه، "دان شاپیرو" سفير آمريكا در اسرائيل، پس از شركت در جلسات بحث و بررسي سياسي و امنيتي با حضور مسئولان رده بالاي كاخ سفيد و وزارت خارجه آمريكا و پنتاگون با هيئت بلندپايه اسرائيلي به رياست "يعقوب عميدرور" مشاور امنيت ملي اسرائيل، به اسرائيل برگشت.

سفير آمريكا در مسير بررسي گذرنامه ها، تماسي دريافت كرد كه در آن، طرف مقابل پيامي مختصر به او ابلاغ كرد: "جنگنده هاي اسرائيلي، احمد الجعبري فرمانده عملياتي شاخه نظامي جنبش حماس را ترور كرد." اين در حالي بود كه مشاور امنيت ملي اسرائيل در گفت‌وگوهاي خود در واشنگتن نگفته بود كه اسرائيل به دنبال ترور الجعبري است و فقط گفته بود كه اسرائيل در صدد واكنش به شليك موشك ها از غزه است.

سفير آمريكا در اسرائيل به سرعت، زمينه برقراري نخستين تماس تلفني ميان نتانياهو و اوباما را فراهم كرد. نتانياهو در نخستين تماس تلفني خود با اوباما در روز 14/11، تحولات اوضاع را به اطلاع او رساند و اهداف عمليات و نقشه‌هاي ارتش اسرائيل را براي او توضيح داد و تاكيد كرد كه اگر شليك موشك‌ها متوقف نشود، اسرائيل دست به عمليات زميني خواهد زد.

باراك اوباما در اين تماس حمايت خود را از حق اسرائيل در دفاع از خود اعلام كرد و بر ضرورت متوقف كردن موشك‌هاي حماس پيش از هر چيزي تاكيد كرد.

ديپلمات آمريكايي كه هاآرتس از افشاي نام او خودداري كرد، تاكيد كرد كه آمريكا براي جلوگيري از اجراي عمليات زميني هيچ فشاري بر اسرائيل نياورد با اين حال نتانياهو و اوباما در همه تماس‌هايي كه با يكديگر داشتند، راه حل ديپلماتيك را به حمله زميني ترجيح دادند زيرا هزينه اين عمليات سنگين خواهد بود. با اين حال وقتي اسرائيلي‌ها نيروهاي ذخيره خود را فراخواندند ما آمريكايي‌ها دانستيم كه گزينه حمله زميني، گزينه‌اي مطرح نزد اسرائيل است.

اوباما همزمان با تماس‌هايي كه با نتانياهو داشت، اعمال فشارهاي سنگين بر محمد مرسي را در دستور كار قرار داد. وي كه مرسي را كليد حل بحران مي‌دانست، در جنگ هشت روزه، شش بار با مرسي تماس گرفت و از او خواست با اعمال فشار بر جنبش حماس، جلوي شليك موشك‌ها را بگيرد.

به گفته ديپلمات بلندپايه آمريكا، حمايت‌ها و پوشش سياسي آمريكا از اسرائيل، به تماس‌هاي تلفني محدود نشد و فورا به سازمان ملل انتقال يافت. "سوزان رايس" نماينده آمريكا در سازمان ملل طرح هاي روسيه و ديگر كشورها براي صدور درخواست آتش بس را ناكام كرد و از همان روز اول جنگ، در شوراي امنيت، موضع كشور خود را كه حمايت از عمليات اسرائيل است، مشخص نمود و به اين ترتيب روندي كه كشورهاي غربي بايد از آن دنباله روي مي‌كردند، را براي همگان مشخص كرد.

در روز چهارم جنگ، مصادف با 17 نوامبر، باراك اوباما به همراه وزير خارجه‌اش هيلاري كلينتون، سفري دوره‌اي در منطقه جنوب شرق آسيا را آغاز كرد و كلينتون در اوقات فراغت خود ميان ديدارها و نشست‌ها، تماس‌هايي تلفني با همتايان مصري، تركيه‌اي، فرانسوي و قطري خود برقرار كرد تا فشارها بر جنبش حماس به منظور متوقف كردن شليك موشك‌ها را شدت بخشد.

در روز 18 نوامبر، نتانياهو، باراك و ليبرمن در نشستي شبانه، تماس‌هاي حاصل شده در قاهره در ساعت هاي گذشته را بررسي كردند، "تامير پارادو" رئيس موساد كه به تازگي از قاهره بازگشته بود، نتايج ديدار خود با "رأفت شحاته" رئيس سازمان اطلاعات مصر و رئيس سازمان اطلاعات تركيه را به اطلاع آنها رساند و نتايج تماس‌هاي خود و ادبيات پيشنهاد مصر در اين زمينه را مطرح كرد.

اين نشست شبانه كه ساعت 4 بامداد به پايان رسيد، با ناخرسندي نتانياهو، باراك و ليبرمن از ادبيات پيشنهادي مصر همراه بود زيرا آنان احساس مي‌كردند كه مصر سعي دارد دستاوردهايي به نفع حماس به ثبت برساند. يكي از مشاوران نتانياهو تماسي تلفني با سفير آمريكا گرفت و از او خواست فورا در وزارت ارتش اسرائيل حاضر شود و اين نخستين باري بود كه اسرائيل، جزييات تماس‌هاي خود با مصر را به اطلاع سفير آمريكا مي‌رساند و ادبيات پيشنهادي مصر براي آتش بس را با او در ميان گذاشتند و اعمال فشار آمريكا بر مصر را خواستار شد.

سفير آمريكا به سرعت جزييات ديدار خود با مسئولان اسرائيلي را به اطلاع باراك اوباما، هيلاري كلينتون و مشاوران ارشد رئيس جمهور رساند كه وي را در سفر به كامبوج همراهي مي‌كردند. اوباما به سرعت با نتانياهو تماس گرفت و جزييات پيشنهاد مصر را بررسي كرد و به نتانياهو پيشنهاد كرد به منظور تسهيل مذاكرات و تماس‌ها هيلاري كلينتون را به منطقه اعزام كند. در همين حال اوباما سه بار با محمد مرسي رئيس جمهور مصر تماس گرفت و بر ضرورت ارائه پيشنهادي متوازن تر تاكيد كرد.

هيلاري كلينتون روز 20 نوامبر به اسرائيل رسيد و ساعتي پيش از نيمه شب، با نتانياهو و ليبرمن و باراك ديدار كرد. پيشنهاد مصر، موضوع اصلي بحث بود اما اين نشست، بدون دستاوردهايي قابل ذكر به پايان رسيد و صبح هنگام، مشاوران نتانياهو با معاونان كلينتون تماس گرفتند و حضور وي در نشستي با مسئولان اسرائيلي پيش از سفر به مصر را خواستار شدند.

نتانياهو، خلاصه‌اي از موارد تاييد و موارد اعتراض اسرائيل به پيشنهاد مصر را به اطلاع نتانياهو رساند و بر ضرورت توقف شليك موشك‌ها پيش از هر چيز تاكيد كرد و گفت: پس از توقف شليك موشك‌ها ديگر مسائل را با حماس بررسي خواهد كرد.

كلينتون راهي فرودگاه بن گوريون شد اما لحظاتي پيش از برخاستن هواپيما از باند فرودگاه، خبر عمليات انفجار تل‌آويو را دريافت كرد. يكي از معاونان او با دفتر نتانياهو تماس گرفت و سئوال كرد آيا تفاهمات انجام شده همچنان به حال خود باقي خواهد ماند يا خير؟ دفتر نتانياهو پاسخ داد كه "چيزي تغيير نكرده است و همان طور كه توافق كرديم ادامه دهید."

كلينتون در قاهره و در ديدارهاي خود با محمد مرسي، تاكيد كرد كه آمريكا شيوه پيشنهادي اسرائيل براي آتش بس را تاييد مي كند و پس از ساعت ها بحث و بررسي و اصلاحات، توافقي جديد فراهم شد و يك نسخه از آن با فكس به قدس ارسال شد و كلينتون شخصا با نتانياهو تماس گرفت و مژده دستيابي به توافقي براي آتش بس را اعلام كرد. او همچنين با باراك اوباما تماس گرفت و تحولات اوضاع را به اطلاع او رساند و پيشنهاد كرد كه اوباما با مرسي و نتانياهو تماس بگيرد و اين تماس در نخستين فرصت ممكن حاصل شد.

ديپلمات آمريكايي كه راوي اين جزييات بود، در ارزيابي‌هاي خود سه نكته را حائز اهميت مي‌داند. نخست اين كه حمايت گسترده آمريكا در حق دفاع از خود، به حصول آتش بس كمك كرد.

نكته ديگر اين كه همكاري آمريكا و اسرائيل، زمينه تفاهم آتش بس را فراهم كرد و بدون هماهنگي ميان كلينتون، باراك و ليبرمن، دستيابي به اين مساله در سفر كلينتون به قاهره امكان پذير نمي‌شد.

نكته سوم به روابط آمريكا و مصر مربوط مي‌شود. آمريكا از همان ابتدا متوجه شد كه تنها طرفي كه مي‌تواند بر جنبش حماس و ديگر گروه‌هاي فلسطيني تاثير بگذارد و آنها را ناچار به پذيرش اموري كند كه آنها را نمي پذيرند، مصر است و اين كاري بود كه در نهايت انجام دادند.

در حال حاضر دولت آمريكا سعي دارد از سه نكته مذكور درس بگيرد و روابط مصر و اسرائيل را بهبود بخشيده، به موضوع قاچاق سلاح به غزه كه مساله‌اي اساسي است از نظر آمريكايي‌هاست، رسيدگي كند مصري‌ها نيز اين مشكل را درك كردند و به آمريكايي ها قول دادند كه اين موضوع را حل مي‌كنند.