غدیر، درس شایسته سالاری

سیدمصطفی میرسلیم - پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم ، پس از حجة الوداع، در منطقهاى به نام غدير خم همه مسلمانان همراه را مخاطَب قرارمى دهد و مطالب بسيار مهمى رابنابه دستور الهى به آنها ابلاغ مى كند و ضمن آن كه آن همراهان از دريافت چنانپيامى اظهار شعف مى كنند ، پيامبر اكرم از آنها مى خواهد محتواى پيام را بهديگرانى كه در غدير حضور نداشتند برسانند. در اين يادداشت كوتاه به چند نكته ازنكات مهم واقعۀ غدير خم اشاره مى كنم:

الف) روز غدير خم چه روزى است، به لحاظ معرفتى؟
از بخشى ازآيۀ شريفۀ 3 سورۀ مباركۀ مائده: ..... الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَكَفَرُوا مِن دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُلَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُالْإِسْـلَامَ دِينًا ...،نتيجه مى گيريم كه آن روز،"اليوم"، مشخصات مهمىداشته است:
- روز اكمال دين
- روز اتمام نعمت
- روز خشنودى خدا از دين اسلام
- روز ابلاغ پيام وصايت و ولايت
- روز ابلاغ پيامى كه بدون آن رسالت بى نتيجه مى ماند
- روزى كه پس از آن پيام كفار از آينده نااميد شدند
ب) چه خطراتى در آن روز جامعۀ اسلامى را تهديد مى كرده است؟
وقتى خداى متعال مى فرمايد: فلا تخشوهم ، از كفار بيم نداشته باشيد،يعنى خطرى را مسلمانان احساس مى كردند كه واهى نبوده:
- خطر كج فهمى جاهلان
- خطر متعصبان قومى و طايفگى
- خطر حسودان
- خطر كفار و مشركان
- خطر منافقان كه ظاهراً ايمان آورده بودند ولى باطنشان گواهى بر كفرشانمى داد
ج)عصمت چيست؟
در آيۀ شريفۀ ٦٧ سورۀ مباركۀ مائده مى فرمايد: يَاأَيُّهَاالرَّسُـولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْفَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَايَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ؛ منظور از والله يعصمك من الناس چيست؟
- نگهدارى خدا از پيامبر اكرم و اوصيايش (معصومان)
- نگهدارى در مقابل مردم
- نگهدارى در برابر خطراتى كه شخص پيامبر و رسالت او را تهديد مى كند
- نگهدارى موضوع رسالت از آينده اى توأم با نابودى و انحراف
- نگهدارى از زوال دين حق
د) با عنايت به اين سه نكته ، مصداق وصايت و ولايت و امامت، به اذنخدا، كيست؟
در آن روز پيامبر اكرم با خطبۀ خود مصداق را بيان مى كند :
- على عليه السلام؛ مسلمانان پس از آن، در مدت سه روز اين مقام را بهحضرت على تبريك مى گويند. بعلاوه در خطبۀ غدير :
- اولاد معصوم على عليهم السلام و نيز
- امام زمان، امام غائب از ديده ها، مصاديق ديگر ولايت معرفى مى شوند.
هـ)شايستگيهاى على عليه السلام كدامند؟
پيامبر اكرم به دستور الهى كسى را براى وصايت و امامت و ولايت و خلافتبعد از خود معرفى مى كند كه برخوردار از شايستگی هايی است. اين اعتنا به شايستگيهارا همۀ ما بايد بياموزيم و براى مسئوليتها كسانى را برگزينيم كه صلاحيتهاى لازم راداشته باشند واگر چندين مورد مشابه وجود داشت ، از میانشان بهترين ر انتخاب كنيم.حال به برخی از بارزترین شايستگيهاى على از بدو تولد تا زمان رحلت پيامبر اعظمتوجه كنيم، ويژگيهايى كه در ميان اصحاب جمعا بى نظير بود:
- پدر او : ابوطالب ياور اسلام و پشتيبان مسلمين در مكه
- مادر او : فاطمه بنت اسد كه على را در داخل كعبه به دنيا آورد
- مربى او : محمد امين از طفوليت
صفات او: حرف شنوى وپيروى كامل از پيامبر، ارادت و محبت نسبت به شخصمحمدبن عبدالله صلى الله عليه و آله و سلم، همراهى او در غار حرا، اولين مسلمان ازميان مردان، عبادات شبانه همراه پيامبر قبل از علنى شدن اسلام: آیۀ 20 سورۀ مزمل،مى شنيد هرآنچه را پيامبر مى شنيد و مى ديد هرآنچه را پيامبر مى ديد ولى نبى نبود:حدیث إِنَّکَ تَسْمَعُ مَا أَسْمَعُ وَ تَرَی مَا أَرَی إِلَّا أَنَّکَ لَسْتَبِنَبِیٍّ، كسب نشان اعتقادى وصايت و خلافت در يوم الدار(تعهد) آیۀ انذار 214 سورۀالشعراء ، همراهى با پيامبر در تمامى مراحل ابلاغ رسالت در مكه، آموختن صبورى ومدارا از پيامبر ، كمك كردن به پيامبر در جوانى در شعب ابى طالب(فداكارى)، به جاىپيامبر آرميدن در ليلة المبيت(جرأت) آیۀ شرا، 207سورۀ بقره ، مسئوليت مهاجرت فواطمرا به دوش كشيدن بلافاصله پس از هجرت پيامبر به مدينة النبى(غيرت)،همرزمى باپيامبر در تمام غزوات(جهاد در راه خدا)جز در غزوۀ تبوك، اجراى موفق دستور پيامبردر سريه ها و مأموريتها(شهامت)، ازدواج با دختر پيامبر (پاكى)،از دم تيغ گذراندن كفار و مشركان قريش در بدر( دليرى)، دفاع ازسنگر پيامبر تا آخرين مرحله در احد(از جان گذشتگى)، رسيدن به اوج بندگى خدا در غزوۀخندق (اخلاص)، مظهر قدرت خدا شدن در غزوۀ خيبر(شجاعت)، زدودن آثار شرك از كعبه بابر دوش پيامبر رفتن در فتح مكه،مأموريت يمن( درايت و تبليغ)، معرفى در غدير خم(ولايت)، به جاى پيامبر در مدينه ماندن در غزوۀ تبوك (منزلت)، نزديكى معنوى بهپيامبر در هنگام مباهله (نفس پيامبر)، كسب دانش از محضر پيامبر (أنَا مَدینَةُالعِلمِ وعَلِیٌّ بابُها)، غسل و كفن ودفن بدن مطهر پيامبر (وفادارى در وصايت)،حقانيت على: عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ يَدُورُ حَيْثُمَادَارَ (معيت)، مصداق مؤمن حقيقى بودن(بک یا علی یعرف المؤمنون)، مصداق ايثار ،قرآن ناطق، جدانشدن از پيامبر (اهل البيت)…
و) چگونه پيام غدير محترم شمرده شد؟
اصحاب پيامبر ، جز عده اى انگشت شمار ، به اهميت موضوع ولايت اعتناىلازم را نشان ندادند. اگر بر نفسانيات خود غلبه مى كردند و به ولايت على عليه السلامتن در مى دادند، آن انحرافاتى كه در مدت ٢٥ سال بعد از رحلت پيامبر اعظم رخ داد،پديدار نمى شد ؛ انحرافات تا بدان حد رشد كرد كه حضرت على در مدت كمتر از ٥ سالخلافت خود ناچار شد عمده وقت خود را مصروف مبارزه با ناكثين و قاسطين و مارقين واصلاح انحرافات رواج يافته در مدت زمامدارى گذشتگان خود كند؛ مهمتر اين كه باولایت و خلافت بلافصل علی علیه السلام ، خطى را که پيامبر ترسيم كرده بود ادامه مىيافت و امت اسلام در فرصتى ٢٥٠ ساله، خود را به نقطۀ اوج پيشرفت مى رساند و موجباتهدايت بشريت را فراهم مى كرد. البته معصومان اهل بيت عليهم اسلام تا حضرت حجة بنالحسن عجل الله تعالى فرجه الشريف همه بدون استثناء براى احقاق حق و افشاى باطل و آگاهكردن مردم و آموزش و تربيت آنها ، متناسب با اقتضاى زمانه خود، اقدام كردند و دراين راه از جان خود مايه گذاشتند تا نور پرفروغ دين خاموش نگردد و اسلام عزيزامروز به ما برسد و اکنون وظيفۀ ما این است كه زير پرچم امام زمان و با پيروى ازنائب او نگاهبان ميراثى باشيم كه از ائمۀ اطهار به ما رسيده است و از آن امانتگهربار حفاظت کنيم و مراقب باشيم ، بنا به وصيت امام خمينى قدّس الله سرّه ، بهدست نا اهلان نيفتد.
به خدا توكل مى كنيم و از او يارى مى خواهيم و به قضاى او خشنوديم.