هماهنگ ترین كلام با قرآن

زیارت یا مأثور است یا غیر مأثور. زیارت غیر مأثور از سوی افرادی مثل عالمان دین برای گفتگو با زیارت شونده بیان شده است و زیارت مأثور جملاتی است که اهل بیت عصمت و طهارت آن را بیان فرموده‌اند.

زیارت مأثور از آن رو که از زبان مبارک و مطهر ولی الله مطلق صادر شده، ارزش و اهمیت فوق العاده‌ای دارد؛ زیرا در سایه آن می‌توان به قدر منزلت و جایگاه زیارت شونده پی‌برد. همچنین در پرتو آن با علوم و معارفی که افراد اندکی توانایی ابراز آن را دارند، آشنا می‌شویم؛ علوم و معارفی که می‌توان از آن به عنوان حجتی گویا در مباحث دقیق معرفت الله بهره‌مند شد.

زیارت‌نامه‌هایی که تحت عنوان زیارت جامعه یاد شده‌اند، مضامینی‌اند که به وسیله آنها می‌توان همه ائمه هدی(ع) را زیارت کرد. شاید علت دیگر این وجه نام‌گذاری، تصویر نسبتاً جامعی است که در این زیارت‌ها از ائمه(ع) ارائه شده است.

زیارت جامعه، زیارتی است که آن را شیخ طوسی در تهذیب و شیخ صدوق در من لایحضره الفقیه نقل کرده‌اند. مرحوم مجلسی درباره آن می‌گوید: این زیارت بهترین زیارت جامعه از نظر متن و سند و فصیح‌ترین و بلیغ‌ترین آنهاست. پدر ایشان نیز در شرح من لایحضره الفقیه می‌گوید: این زیارت، بهترین زیارت و کامل‌ترین آنهاست و من همواره در پرتو آن به زیارت ائمه(ع) در اعتاب مقدسه نایل می‌شدم.

به علت محتوا و مضمون بی‌نظیر و معارف عرشی زیارت جامعه، شرح‌های ارزشمند و درخور توجهی بر آن نوشته شده است.

زیارت جامعه، به‌سان سیل از کوهسار وجود هادی امت، حضرت ابوالحسن ثالث، علی بن محمدنقی(ع) سرازیر شده است و در آن در پوشش بیان فضائل انسان کامل، معارف عمیق توحیدی و ولایی، مطرح شده است.

امام هادی(ع) در این زیارت، ائمه اطهار را با جلوه‌های گوناگون مطرح ساخته تا زائر ، آنان را از زوایای مختلف تماشا کند و آنان را الگوی خود قرار دهد.

در این زیارت، مهمان با انواع غذاهای امام شناسی، بزرگ داشته می‌شود. در واقع این بیانات عرشی امام علی النقی یک دوره امام شناسی است.

متن این عبارت‌ها به گونه‌ای است که صدور آن از غیر معصوم محال است؛ وانگهی مضامین آن با قرآن هماهنگ است و این، نکته‌ای است که پژوهشگر را از بحث سندی آن بی‌نیاز می‌سازد.

شخصی به نام موسی بن عبدالله نخعی به حضرت علی النقی(ع) عرض کرد: یابن رسول الله ! مرا به زیارتی با بلاغت کامل آموزش ده که هرگاه در صدد بودم یکی از شما را زیارت کنم، از آن طریق باشد. آن گاه حجت علی الاطلاق خداوند متعال، امام هادی(ع) این زیارت را بیان فرمودند. (برگرفته از کتاب ادب فنای مقربان، آیت الله جوادی آملی