صنایع تبدیلی لای منگنه اختلاف وزارتخانه‌ها و سوء مدیریت

به گزارش نما ،بحث صادرات غیر نفتی از جمله مقوله های مطرح در بخش کشاورزی است که هیچ گاه متناسب با ظرفیت ها و قابلیت های این حوزه نبوده است و کارشناسان نیز دلایل مختلفی برای عدم موفقیت در این مقوله عنوان کرده‌اند. از سوی دیگر کارشناسان بسیاری نیز راهکارهای متفاوتی برای موفقیت در این مسیر پیشنهاد داده اند. در این راستا خبرنگار «بازار» گفتگویی با «محمد علی صدیقی، عضو دوره ششم هیئت رئیسه اتاق اصناف ایران و مدرس دانشگاه» انجام داده است که در ادامه می خوانید.

*به عنوان سوال اول توضیح بدهید که چرا در صادرات غیر نفتی توفیق چندانی نداشته ایم آن هم در شرایطی که صنعت کشاورزی کشور قابلیت های تولید بسیار بالایی دارد؟
ورود به بازارهای جهانی (صادرات غیرنفتی) قاعده خاص خودش را دارد و نمی توان تولیدات خود را هر چقدر هم قابل توجه باشد بدون در نظر گرفتن نیازها و سلایق بازار هدف و ایجاد مطلوبیت و ارزش کافی نسبت به رقبا چشم بسته تولید و عرضه کنیم.

به عنوان مثال کشور هلند ۱۱ میلیون گاو دارد و در مقابل کشورهای آفریقایی مثل سومالی و نیجریه ۵ برابر هلند گاو دارند. با این وجود این کشورها حتی در تامین غذای خود هم درمانده اند اما در عوض کشور هلند بازار لبنیات دنیا را تسخیر کرده است. یعنی در هر کشوری از بلوک شرق و غرب گرفته تا اروپا، کشورهای توسعه یافته، جهان سوم و غیره حتما ردپایی از لبنیات هلند وجود دارد. بنابراین صرف تولید، عامل صادرات نیست و صادرات قاعده و بازی خودش را دارد. به همین دلیل است که به عنوان مثال یک زمانی شرکت جنرال موتور برای تولید یخچال جهت صادرات به کشورهایی مانند ایران، آسیای مرکزی و میانه سفید رنگ و با سایز کوچک تولید می کرد و برای آمریکای لاتین توسط همان کارخانه یخچال‌هایی با سایز بسیار بزرگ و در رنگ های متنوع تولید می شد. لذا می بینم که طبق خواسته مشتریان و بر اساس سلیقه هر منطقه اقدام به تولید محصولات متنوع می نماید. در واقع صادرات غیر نفتی باید متناسب با بازار هدف تولید و صادر شود.

در حالی که دولتی مانند تایوان از محل تولید اسباب بازی ارزان قیمت ۳ برابر فروش نفت ایران در آمدزایی می کند، ایران با این همه منابع و پتانسیل کماکان وابسته به نفت است

*چند سال پیش بین ترکیه و روسیه در عرصه سیاسی اتفاقاتی رخ داد و حتی در خصوص درگیری جنگ بین این دو کشور مسائلی هم مطرح شد که به تبع آن بازاری به بزرگی روسیه پیش روی تولیدکنندگان ایران قرار گرفت. چه شد که ما در بخش کشاورزی نتوانستیم از این فرصت استفاده کنیم و مجددا روسیه برای تامین محصولات مورد نیاز خود به ترکیه رجوع کردند؟
بله دقیقا اتفاقاتی که بین ترکیه و روسیه رخ داد فرصت بسیار خوبی برای بخش کشاورزی ما بود به خصوص اینکه از لحاظ تولید، میوه های ما نسبت به ترکیه وضعیت بسیار بهتری دارد. اما فرصت سوزی کردیم و بازار روسیه را از دست دادیم و دلیل اش هم این بود که نتوانستیم نیازهای آنها را درک و متعاقبا تامین کنیم. در واقع در بحث تامین محصولات، بسته بندی و ارسال محصول نتوانستیم خواسته آنها را برآورده کنیم و ورق برگشت.




نکته جالب تر اینکه به عینه مشاهده کردیم که بحث اقتصاد تا چه حد در سیاست تاثیر می گذارد. به طوری که حتی در شرایطی که بوی جنگ به مشام می رسید هیچ اتفاقی رخ نداد و روسها خیلی سریع به سمت ترکیه برگشتند تنها به این دلیل که نیاز اقتصادی به این کشور داشتند. متاسفانه ما فقط شعار می دهیم و سیاست های دولت هایمان روی صادرات غیر نفتی نمی چرخد.

*چه عواملی باعث می شود صادرات غیر نفتی در ایران مهجور بماند؟
متاسفانه ما نفت داریم و صادرات نفت ما را تنبل کرده است و به عبارتی تیشه به ریشه صنایع تبدیلی ما زده است. ای کاش نفت نداشتیم چون در آن شرایط نیز هر اتفاقی می افتاد فقیرتر از ایتالیا که نمی شدیم. همانطور که می دانید ایتالیا از نظر منابع زیرزمینی فقیرترین کشور اروپا است اما همه چیز دارد. جالب اینجا است که ما ۹ برابر میانگین جهانی منابع زیرزمینی داریم یعنی در حالی که ۱ درصد جمعیت دنیا را داریم ۹ درصد منابع زیرزمینی دنیا را نیز در اختیار داریم. با این تفاسیر رفاه عمومی ما باید ۹ برابر فرانسه باشد. اما الان چرا این اتفاق نیفتاده است؟ باز هم به همان بحث مدیریت و نداشتن اراده برای انجام چنین اقداماتی بر می‌گردد.
بازار