مهدی پورصف- در حالی که رقابت‌ها بر سر انتخابات ریاست جمهوری در حال گرم شدن است به نظر می‌رسد فضای داخلی کشور نیز به سمت تحولات تازه حرکت می‌کند. این تحولات که عمدتاً منبعث از فضای سیاسی کشور است، بیشتر به سمت گرم شدن اظهارنظر‌ها و مجادلات طرفین می‌رود.
طبیعی است که این فضا لازمه فضای انتخابات است و بدون آن امکان حرکت به سمت یک انتخابات پر شور وجود ندارد، اما نکاتی وجود دارد که باید مورد توجه تمام جریان‌های سیاسی قرار گیرد. طبیعی است که برخی به دنبال حاشیه‌آفرینی‌ها باشند که صد البته نباید به دستور کار اصلی فضای انتخاباتی تبدیل شود.
با این حال رویداد‌های سال گذشته ثابت کرده است با توجه به غلبه فضای مجازی بر انتخابات امکان سوء استفاده از این فضا برای جریان‌آفرینی‌های بیهوده وجود دارد. در این میان می‌توان به برخی اتفاقاتی که در داخل فضای انتخاباتی روی داده یا احتمال وقوع آن هست، پرداخت.
افشاگری بی‌هدف و پر تنش کردن فضا
افشاگری علیه یکی از مقامات و یکی از کاندیدا‌ها با استفاده از شرایط فعلی جزو مهم‌ترین روش‌های تبلیغاتی است که در دنیا برای جو‌سازی علیه یک شخصیت سیاسی صورت می‌گیرد.
اغلب این افشاگری‌ها گاه با اسامی مستعار و از طریق منابع غیرمشخص به راه می‌افتاد تا نگاه افکار عمومی را به یک شخصیت عوض کند. بیشتر این تبلیغات شامل افشای تخلفات مالی و جنسی یا اسنادی است که به احتمال زیاد نشان دهنده یک تخلف بزرگ است.
چنین افشاگری‌هایی نه می‌تواند مورد تأیید باشد و نه در مراجع قضایی مورد توجه قرار گیرد، اما در فضای تبلیغاتی چنین دروغ‌هایی به سرعت مورد توجه قرار خواهد گرفت.
نمونه این اتفاقات بحث‌های مرتبط با افشای املاک نجومی در انتخابات سال‌های گذشته است که مورد توجه قرار نگرفت یا صوت‌هایی که از سوی یک شخص در یک محفل خصوصی منتشر می‌شود.
شاید نمونه متأخر از چنین مسئله‌ای بحثی باشد که دیشب در فضای کلاب هاوس و در خصوص ادعا‌های یک خانم در خصوص یکی از شخصیت‌های شهری تهران مطرح شد. صرف‌نظر از اینکه مطرح کردن چنین ادعایی به راحتی در دستگاه قضایی قابل مطرح شدن است، خطر رویه شدن چنین اقداماتی در فضای انتخاباتی کشور وجود دارد.
چنین اقداماتی نه تنها نمی‌تواند در فضای سیاسی کشور تأثیر مثبتی بگذارد، بلکه موجب بی‌اعتمادی مردم به نهاد‌های رسمی و انتخاباتی کشور خواهد شد. گاه بازی نیز فراتر از بحث‌های داخلی می‌رود و سبب آسیب به منافع ملی می‌شود که نمونه آن انتشار فایل ظریف در فضای عمومی است.
قوه قضائیه می‌تواند با برخورد جدی با رویه شدن چنین اقداماتی در فضای سیاسی کشور برخورد کند تا سلامت کلی انتخابات در شرایط فعلی حفظ شود.
سایه انداختن پرونده‌های ملی بر سر انتخابات
یکی دیگر از مسائلی که حتماً در جریان انتخابات‌های پیش‌رو تأثیرگذار خواهد بود، بحث مذاکرات ایران و کشور‌های عضو ۱+۵ است. در حقیقت تأثیرگذاری این مذاکرات در انتخابات کشور می‌تواند آنچنان بالا باشد که شرایط را به طور کلی عوض کند. البته هم اکنون با توجه به مواضع مختلف و مشترک دو طرف به خصوص درباره نحوه برگشت به برجام امکان اینکه بتوان با قاطعیت در این باره صحبت کرد، وجود ندارد، اما گزارش‌های رسانه‌های غربی نشان می‌دهد تا چه اندازه فاصله دو طرف زیاد است و این فاصله به این راحتی از بین نخواهد رفت.
به عنوان مثال بر اساس گزارشی که روزنامه نیویورک تایمز در این خصوص منتشر کرده است، ترامپ بیش از ۱۵۰۰ تحریم را بازاعمال یا اعمال کرد تا از احیای توافق ممانعت کند. این تحریم‌ها بسته به اینکه چقدر مشخصاً با توافق در مغایرت است، در سه دسته سبز، زرد و قرمز قرار گرفته‌اند. نیویورک تایمز در تشریح مفهوم این رنگ‌ها نوشته است سبز‌ها برداشته می‌شود، درباره زرد‌ها باید مذاکره شود و قرمز‌ها باقی خواهد ماند.
بر اساس بخش دیگری از این گزارش تصمیم‌گیری درباره اینکه چه تحریم‌هایی برداشته شود، به لحاظ سیاسی برای دو کشور حساس است. به عنوان مثال، در رده زرد، ایران اصرار دارد باید تحریم دوره ترامپ علیه بانک مرکزی تحت برچسب تروریسم برداشته شود، زیرا به تجارت آسیب می‌زند، اما به ادعای این گزارش، به طور مثال برداشتن عنوان تروریستی از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای واشنگتن مسئله‌ای پیچیده‌تر خواهد بود.
البته امریکایی‌ها در این میان به دنبال بیش از سهم خود هستند و در همین گزارش پیرامون آن آمده است: مقام‌های امریکایی می‌گویند ایران به دنبال مزایای بیشتری از آنچه در برجام توافق شد هستند، بنابراین باید مایل به گفتگو‌های بیشتر هم باشند. آن‌ها (مقام‌های امریکایی) همچنین می‌گویند حاضرند درباره چگونگی تقویت توافق به شکلی که منافع هر دو طرف تأمین شود، گفتگو کنند، اما این تصمیمی است که ایران باید بگیرد.
با در نظر گرفتن همین مسئله است که می‌توان گفت باید موضوع مذاکرات به صورت کامل از بحث انتخابات جدا شود؛ البته مقامات وزارت خارجه نیز بر این نکته تأکید کرده‌اند که کوچک‌ترین ارتباطی بین این دو وجود ندارد، اما تأکید برخی مقامات داخلی بر برداشته شدن تحریم‌ها آن هم در شرایطی که بر اساس گزارش‌ها همچنان موارد اختلافی فراوانی بین طرفین وجود دارد نشان دهنده نوعی عجله برای رسیدن به توافقی برای احیای برجام است.
طبعاً این کار می‌تواند مشکلات فراوانی را برای کشور به همراه داشته باشد و در آینده موجب شوک تحریمی گسترده‌تری برای اقتصاد کشور شود.
از این‌رو در فضای انتخاباتی فعلی کشور آنچه مهم است، دوری از تحت تأثیر قرار دادن انتخابات با استفاده از مصالحه سر پرونده‌های ملی است، چراکه عملاً در شرایط فعلی هرگونه توافق بد می‌تواند آینده کشور را تا ده‌ها سال گروگان خود بگیرد، حتی اگر به قیمت پیروزی در انتخابات تمام شود.
سیاه‌نمایی از وضعیت کشور ممنوع
در نهایت آنچه برای کشور مهم است افزایش امید بین رأی دهندگان برای مشارکت در انتخابات است. فضای انتخابات نباید به گونه‌ای پیش رود که عملاً منجر به ناامیدی مردم شود. در صورتی که موج رقابت‌های انتخاباتی به سمت سیاه‌نمایی از وضعیت موجود حرکت کند عملاً نوعی نقض غرض اتفاق افتاده و عملاً مردم از حضور در انتخابات ناامید می‌شوند.
به خصوص آن که هم اکنون نیز وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور در وضعیت ویژه‌ای قرار دارد و دشمن نیز به دنبال سوء استفاده از شرایط فعلی برای ناامید کردن مردم است.
همانگونه که رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی نوروزی خود به این نکته اشاره و تصریح کردند که دستگاه‌های جاسوسی و اطلاعاتی کشورهایی، چون امریکا و اسرائیل از چندی پیش درحال تلاش هستند تا انتخابات خرداد ایران را بی‌رونق کنند. یا برگزارکنندگان و شورای نگهبان را متهم می‌کنند که انتخابات مهندسی می‌شود یا مردم را دلسرد می‌کنند و می‌گویند رأی شما اثری در بهبود اوضاع ندارد. با شدت تمام این‌کار‌ها را می‌کنند و از فضای مجازی هم حداکثر استفاده را می‌کنند. متأسفانه برفضای مجازی در کشور نظارت کافی صورت نمی‌گیرد و در برخی جا‌ها ول هستند. هدفشان این است که مشارکت مردم در انتخابات کاهش یابد. امیدوارم مردم پاسخ رد به این‌ها بدهند که دشمن ناامید شود.
در دوره قبلی انتخابات ریاست جمهوری نیز در جریان مناظرات متأسفانه اتهامات سنگینی از سوی کاندیدا‌ها علیه یکدیگر بیان شد که اگر در فضای معمولی چنین اتهاماتی در حوزه رسانه‌ها مطرح می‌شد بدون شک کار جز با دستگیری و طی شدن فرآیند قضایی به نقطه پایان نمی‌رسید.
البته شاید در ابتدای امر اینگونه به نظر می‌رسد که بیان چنین مسائلی می‌تواند به رونق فضای انتخابات کمک کند، اما در نهایت ماجرا به ترسیم نوعی از فضای بدبینی به آینده کشور خواهد انجامید که نتیجه آن مشخص است.
در این میان البته باز هم جای نظارت‌های فرا میدانی خالی است تا امکان نظارت بر رفتار‌های کاندیدا‌ها فراهم باشد که چاره‌اندیشی هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات ضروری است.
منبع: روزنامه جوان
