سنت های فراموش شده غدیر را زنده كنیم

حجت الاسلام علی تبریزی- یکی از مباحث مطرح در خصوص دین اسلام فردی یا اجتماعی بودن آن است. شهید مطهری اسلام را مکتبی جامع و واقع گرا و مرتبط با نیازهای فردی و اجتماعی بشر می‌داند. (مجموعه آثار, ج63/2) به جرأت می‌توان گفت اگر اسلام یک باور فردی در صندوق ذهن انسانها بود اصلا نمی‌شد نام دین بر آن نهاد بلکه اساساً دین زمانی نام دین پیدا می‌کند که صبغه اجتماعی پیدا کند. از این رو دین با اجتماع پیوند عمیقی دارد.

از طرف دیگر در قرآن کریم چندین بار از واژه شعائر نام برده شده و دستور به تعظیم و بزرگداشت شعائر الله می‌دهد. معنای شعائر علامت و نشانه هاست به دیگر تعبیر خدا دستور می‌دهد نشانه ها و علامت های دین را در اجتماع تعظیم و بزرگ و نمایان کنید.

پس نتیجه اینکه اعمال اجتماعی در دین نسبت به اعمال فردی از اهمیت ویژه و خاص تری برخوردارند و در برخی موارد که نشانه و شعائر باشند ویژگی آنها خاص الخاص می‌شود!

ما اما رفتارمان معکوس است‌؛ نسبت به اعمال و عبادات فردی چنان تقیدی داریم که نگو و نپرس! اما در خصوص ابعاد اعمال و عبادات اجتماعی سهل گیر و ساده انگاریم. گویی خیلی برایمان از اهمیت برخوردار نیستند.

همه این مقدمه طولانی را نوشتیم تا بیان کنیم غدیر از شعائر الله است و چه بسا اعظم شعائر غدیر باشد. پس باید توجه ویژه ما در کنار اعمال فردی این روز از قبیل روزه، حمد و ستایش خدا، دعا، شکرگزاری، صلوات، غسل، نماز و... به اعمال اجتماعی غدیر باشد. عدم توجه به بعد اجتماعی غدیر موجب شده نسل امروز عظمت این عید را درک نکند. حقیقتا غدیر بیش از آنکه مختص اعمال فردی باشد باید تجلی اعمال اجتماعی باشد. لذا برای نمونه اشاره ای به چند عمل اجتماعی مهم و موثر در این ایام می کنیم.

افطارى دادن

غالبا همه به روزه این روز اهتمام دارند حال آنکه روایات افطاری دادن با پاداش های عجیبی برای این روز ذکر شده از جمله اینکه افطاری دادن به یک مومن برابر است با افطاری دادن به یک میلیون پیامبر و شهید و صدیق! یا در باب افطاری دادن به جمعی از مؤمنان چنین بیان شده از کفر و فقر در امان است.

عقد اخوت

خواندن عقد اخوت و برادری توسط خواهران و برادران مومن که موجب ایجاد محبت مضاعف در این دنیا و دستگیری در آن دنیا خواهد شد. این عقد نه ارث و محرمیت در پی دارد نه تعهد خاصی. بلکه موجب رعایت برخی حقوق معنوی متقابل می‌شود و اینکه در دنیا همدیگر را از دعا فراموش نکنند و در آخرت هم اگر از اهل نجات و شفاعت باشند، همدیگر را شفاعت کنند.

تبسم و شادی

روایات این روز را روز شادی و تبسم به روی مؤمنین بر می‌شمرند. امام رضا علیه السلام می‌فرماید هرکه به برادرش تبسم کند خدا نظر رحمت به او می‌اندازد. این پاداش های خاص نشانگر اهمیت متفاوت جلوه دادن و تعظیم شعائر ولو به یک تبسم است.

رسیدگی ویژه به خانواده

فرموده اند در این روز چهره منزل را دگرگون کنید، با هدایا، پذیرایی و هر روش دیگری که می‌توانیم.

امام رضا علیه السلام فرمود: "روز غدیر روزى است که خداى متعال در مال کسى که خدا را عبادت کند و بر خانواده، خویشتن و برادران ایمانی اش توسعه دهد فزونى پدید مى‏ آورد."

کمک هایتان را بگذارید برای روز عید

امیرالمؤمنین فرمودند که در این روز باید توانگر به ناتوان کمک کند.

حتی آن حضرت با آنکه وام و قرض گرفتن را امری پسندیده نمی‌دانستند ولی برای این روز توصیه می‌کنند جایز و پسندیده است که وام بگیرید و به برادران مؤمن کمک کنید.

اعمال دیگری همچون دید و بازدید و صله رحم، زیارت از راه نزدیک و دور، استفاده از عطر، گذشت و آشتی، گشاده رویی، مهربانی، انفاق، رفع حاجات مؤمنان، هدیه دادن، پوشیدن لباس پاکیزه و نو و اعمال بسیار دیگری برای این روز ذکر شده که همگی مستند روایی دارند.

نکته مشترک در همگی نشان دادن عظمت و تفاوت این روز با سایر ایام سال و ترویج شادی این عید بین همه اقشار از خانواده گرفته تا دوستان و فقرا است.