به گزارش نما، احمد دلبری، رییس انجمن سالمندشناسی در نشست خبری که به مناسبت "هفته سالمندان" در استودیو سلامت وزارت بهداشت برگزار شد، گفت: بحث سالمندی در دنیا و کشور یکی از بحث هایی است که می‌تواند هم به عنوان یک فرصت دیده شود و هم به عنوان یک تهدید. اگر عزم جدی در این زمینه نداشته باشیم، قطعا اهتمامی که سیستم بهداشت و درمان در سنوات گذشته در افزایش عمر جامعه داشته، در سال های آتی به عنوان یکی از بحران های جدی فراروی سازمان ها و وزارتخانه‌هایی که متولی امر سلامت، رفاه، بیمه و تامین اجتماعی و سالمندان هستند، خواهد بود.
وی افزود: موضوع سالمندی در دنیا به عنوان "انقلاب خاموش" یاد می شود و اگر درباره آن فکر و برنامه ریزی نشود، می‌تواند سیمای جوامع بشری را دگرگون کند. متاسفانه از آنجایی که بخش زیادی از سالمندان جامعه دیده نمی‌شوند، مشکلاتشان در صدر و اولویت دولت های گذشته نبوده و بیم آن می‌رود که موفقیتمان در افزایش عمر افراد، در سال‌های آینده یکی از چالش های جدی دولت‌ها شود.
تجرد قطعی در ۸۰ هزار سالمند کشور
وی ادامه داد: ما نتوانستیم مشکل جوانان را ساماندهی کنیم، در حالیکه مشکلات سالمندان به مراتب بیشتر خواهد شد. در کشورهای توسعه یافته مدت زمان دو برابر شدن جمعیت از ۱۰ درصد به ۲۰ درصد سالمندان ۱۰۰ سال طول کشیده، اما در کشور ما این افزایش جمعیت فقط ۲۰ سال زمان دارد و آمادگی تهیه زیرساخت را برای این جمعیت نداشتیم.
در سال ۱۳۳۵، حدود ۲ میلیون و ۴۰۰ سالمند بالای ۶۰ سال داشتیم، اما در سال ۱۴۳۵ به ۳۳ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر می رسد. یعنی طی یک قرن میزان جمعیت سالمند ما ۲۴ برابر شده است. در این مدت جمعیت سالمند نیازمند خدمت ویژه - یعنی افراد بالای ۸۰ سال - بسیار بیشتر شده است. در سال ۱۳۸۵ فقط ۶۰۰ هزار سالمند بیش از ۸۰ سال داشتیم، اما در سال ۱۴۳۰ این عدد به ۳.۵ میلیون نفر جمعیت سالمندی می رسد که بخشی از آنها خانواده ای نخواهند داشت.
تجرد قطعی اکنون ۸۰ هزار سالمند است، اما در سال ۱۴۳۰ به دلیل عدم ازدواج هایی که اکنون می بینیم، تجرد قطعی به بیش از ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر در سالمندان می رسد. وقتی اینها را کنار هم می گذاریم، می بینیم که نیروی مراقب کافی در حوزه سالمندی نخواهیم داشت، سالمندان فعلی ما به طور میانگین ۵.۵ فرزند به دنیا آورده‌اند و فرزندی دارند که از آنها مراقبت کنند، اما در آینده وضعیت به گونه‌ای دیگر خواهد بود.
از طرفی جمعیت سالمند شهرنشین ما در حال افزایش است. در سال ۱۳۸۵، حدود ۶۴ درصد سالمندان شهرنشین بودند که در سال ۱۳۹۵ به ۷۲ درصد رسیده است. دولتمردان ما باید دغدغه بیشتری در زمینه سالمندی داشته باشند. با توجه به اینکه تقریبا ۴۵ درصد سالمندان فعلی کشور مستمری بگیر هستند و ۵۵ درصد درآمد و مستمری لازم را برای دوره سالمندی ندارند، باید اقدامات جدی تری در حوزه سالمندی انجام دهیم.
فقر در سالمندی ۲ برابر سایر رده‌های سنی
رئیس انجمن سالمند شناسی ایران عنوان کرد: وضعیت بیمه ای ما در حوزه سالمندی هم مقداری نگران‌کننده است. هرچند در حوزه بیمه پایه بر اساس آمار سال ۱۳۹۵ حدود ۹۴ درصد سالمندان بیمه پایه داشتند، اما بیمه پایه نیازهای دوره سالمندی را تامین نمی‌کند و فقط ۳۱ درصد سالمندان ما از بیمه تکمیلی برخوردار بودند که میزان آن در روستاها ۱۲ درصد بوده و ۸۸ درصد سالمندان روستایی ما بیمه ندارند. در عین حال متاسفانه فقر در جامعه سالمندی دو برابر سایر رده‌های سنی است و این میزان فقر در زنان سالمند بیشتر است.
اگر در کل سالمندان ۲۵ درصد از فقر نسبی رنج می‌برند، در زنان سالمند میزان فقر ۴۰ درصد است و در مردان سالمند ۱۹ درصد است. همچنین ۳۷ درصد از سالمندان آسیب پذیر از فقر رنج می‌برند و این میزان در سیستان و بلوچستان به ۷۰ درصد و در تهران و البرز کمتر از ۱۰ درصد است.
سطح سواد سالمندان ایرانی
دلبری ادامه داد: وضعیت مالکیت مسکن در سالمندی بدتر می شود. در سال ۱۳۸۵، ۹۰ درصد سالمندان ما مسکن شخصی داشتند اما در ۱۳۹۵ این میزان به ۸۲ درصد رسیده است. اتفاق خوبی که در این سال‌ها رخ داده، وضعیت سواد و تحصیلات سالمندان بوده است. در سال ۱۳۸۵، ۳۲ درصد سالمندانمان باسواد بودند اما در سال ۱۳۹۵ این میزان به ۴۶ درصد رسیده است و این آمار در کشور رو به افزایش است.
البته در زمینه تحصیلات در دنیا در بین ۹۷ کشور، رتبه ۶۸ را داشتیم و ۲۴ درصد سالمندان ما سواد راهنمایی و بالاتر را داشتند، اما هنوز با کشورهای توسعه یافته فاصله زیادی داریم. این میزان در نروژ، آلمان و چک ۱۰۰ درصد بوده است.
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه در سال ۱۳۸۵، حدود ۲۴ درصد سالمندان ما شاغل بودند اما در سال ۱۳۹۵، به ۱۸ درصد رسید. قطعا فرآیند بازنشستگی تدریجی می تواند نقش زیادی در این وضعیت داشته باشد. البته در طی سنوات گذشته اتفاقات خوبی در حوزه سالمندی داشتیم، اما در حوزه نیروی متخصص در بخش سالمندی عقب‌ماندگی ۵۰ ساله داریم.
سند ملی سالمندی، برنامه اقدام ندارد
وی تاکید کرد: در خصوص واکسیناسیون علی رغم تلاش های انجام شده، اما بخشی از سالمندان مغفول واقع شدند. به خصوص ۲۰ درصد از سالمندان که در خانه روی تخت هستند. قطعا یکی از برنامه‌های وزارت بهداشت باید در این زمینه باشد. مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۷۳ دولت را مکلف به تاسیس شورای ملی سالمندی و برنامه های سالمندی کرده، اما این شورا طی ۱۷ سال به سند ملی سالمندی رسیده که هنوز این سند برنامه اقدام ندارد. باید به سرعت اقدام کنیم اگر امروز در حوزه سالمندی اقدام نکنیم، فردا دیر است.
دلبری در پاسخ به سوالی درباره برنامه ریزی‌ها برای کاهش اشتغال به کار بعد از بازنشستگی در سالمندان، گفت: قطعا وزارت بهداشت و حوزه های مشغول در حوزه سالمندی، نگاهشان به برنامه های ایده آلی است که انجام شده و موفق بوده است. در زمینه مراقبت جوانان از سالمندان، کاری در دنیا انجام شده با عنوان بانک زمان؛ در این برنامه افرادی که در دوره جوانی و میانسالی که از سلامت کامل برخوردار هستند، خدمات و مراقبت های دوره سالمندی را انجام می دهند. از سال گذشته این الگو در مجموعه وزارت دفاع و نیروهای مسلح و تامین اجتماعی این کار شروع شد و اکنون در حال تهیه پیوست های آن هستند که به زودی در این سازمان شروع می‌شود.
۵۲ سال؛ سن بازنشستگی در کشور
وی گفت: در زمینه سن بازنشستگی، به طور میانگین در کشور ما سن بازنشستگی ۵۲ سال است و سن سالمندی ۶۰ سال است. هرچند که با توجه به افزایش امید به زندگی در کشور دنبال این هستند که سن سالمندی هم افزایش یابد. با این حال از آنجایی که افراد تا ۷۰ تا ۷۵ سالگی از کار افتاده نیستند، سن بازنشستگی می تواند افزایش یابد. در زمینه اشتغال بعد از بازنشستگی هم باید سازمان های متولی امر رفاه پاسخ دهند.
وی همچنین گفت: ما توفیقات زیادی در حوزه سالمندی داشتیم، همین که از ابتدای انقلاب تاکنون ۲۰ سال به امید زندگی افزوده ایم، تلاش زیادی بوده است. اما باید به کیفیت زندگی آنها نیز فکر کنیم.
منبع: تسنیم
فقر در سالمندان ۲ برابر سایر رده‌های سنی است
رئیس انجمن سالمند شناسی ایران گفت: فقر در جامعه سالمندی دو برابر سایر رده‌های سنی است.
۱۴۰۰/۷/۷
