۱۰ خطر مهم در كمین پایتخت

به گزارش نما، ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی و زمین‌شناسی از جمله ۱۰ کشور حادثه خیز جهان به شمار می‌آید و همواره بر اثر بروز حوادثی چون سیل، زلزله، خشکسالی و ...، خسارات جانی و مالی قابل توجهی به کشور وارد آمده است.

از همین رو سال‌هاست که راه‌های کاهش اثرات سوانح طبیعی در کشور مورد توجه قرار گرفته است و تلاش می‌شود تا همگام با تجربه‌های جهانی در این حوزه، شاخص ایمنی و آمادگی در برابر سوانح طبیعی ارتقاء یابد در این میان، برنامه‌ریزی برای پیشگیری و افزایش آمادگی در برابر سوانح در شهر تهران به عنوان مرکز فعالیت‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور از اهمیت زیادی برخوردار است.

در روز ۲۸ مهرماه سال ۱۳۷۸ در ششمین اجلاس کمیته ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی، به عنوان عالی‌ترین نهاد تصمیم ساز در این حوزه، مقرر شد که شهرداری تهران با مساعدت معاونت هماهنگی امور عمرانی وزارت کشور و همچنین با بهره‌گیری از همکاری وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و نهادهای ذی‌ربط، طرح جامع مدیریت بحران شهر تهران بزرگ را تهیه و برای تصویب به کمیته ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی ارایه کند.

همچنین این پیشنهاد در هیأت دولت نیز مطرح شد و با تأیید اهمیت و ضرورت آن، در روز ۱۵ آذرماه سال ۱۳۷۸ طی بخشنامه‌ای از سوی معاون اول رئیس جمهور به شهرداری تهران ابلاغ شد و معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران مأمور تهیه و تدوین این طرح شد. مرحله بعد، تشکیل شورای هماهنگی طرح جامع مدیریت بحران شهر تهران بود که اعضای آن را جمعی از متخصصان و صاحب نظران این حوزه تشکیل می‌دادند.

این شورا در گام نخست، برنامه راهبردی تهیه طرح را تدوین کرد و سپس دبیرخانه طرح جامع مدیریت بحران شهر تهران شکل گرفت. دبیرخانه با هماهنگی کمیته ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی و ستاد حوادث غیرمترقبه وزارت­ کشور و همکاری ده‌ها وزارتخانه و سازمان و ایجاد ۲۲ کمیته تخصصی به تدوین طرح جامع مدیریت بحران شهر تهران پرداخت. در نهایت طرح در پایان سال ۱۳۷۹ آماده و روز هشتم خرداد ماه سال ۱۳۸۰ در هشتمین اجلاس کمیته ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی بررسی و تصویب شد.

کلانشهر تهران با جمعیت کثیری از شهروندان همواره با چالش های فراوانی مواجه بوده است و با بحران‌های مختلفی طبیعی و غیر طبیعی همچون زلزله، فرونشست و ساختمان‌های ناایمن و ... مواجه است. علاوه بر زلزله که از آن با عنوان تهدید جدی شهر تهران یاد می‌شود، بارندگی‌های شدید و سیل، فروریزش و فرونشست، وزش بادهای شدید و توفان و حتی بارش برف هم مخاطراتی هستند که در فهرست حوادث بحران‌زای شهر تهران قرار می‌گیرند. در این بین برای مدیریت هرکدام از آنها وظایف دستگاه مربوطه به خوبی مشخص شده است.

اخیرا وزیر کشور شهردار تهران را جانشین خود در ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران کلانشهر تهران منصوب کرد. این موضوع به استناد تبصره ۱ ماده ۱۰ قانون مدیریت بحران کشور و بند یک مصوبات نخستین جلسه ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران کلانشهر تهران با توجه به شرایط ویژه و اهمیت کلانشهر تهران به عنوان پایتخت جمهوری اسلامی ایران انجام گرفت.

درباره موضوعات مختلف در سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران به ویژه برگزاری نخستین جلسه ستاد پیشگیری،‌هماهنگی و پاسخ به بحران در دولت سیزدهم، ابلاغ ۲۷ مصوبه کلیدی در این جلسه، اقدامات شهرداری جهت مقابله با کرونا، زلزله در پایتخت و ...، با علی نصیری، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران به بحث و گفت‌وگو نشستیم.

علی نصیری سابقه عضویت هیات علمی و مدیر گروه سلامت در حوادث، بلایا و پدافند غیرعامل دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله (عج)، معاونت پدافند غیرعامل، طب نظامی و مدیریت بحران دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله (عج)، عضویت هیات مدیره انجمن علمی سلامت در حوادث و بلایای ایران، مسئولیت دبیرخانه دائمی کنگره بین‌المللی سلامت در حوادث و بلایا، عضویت تیم تدوین برخی پروتکل‌های عملیات سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران را دارد. جزئیات گفت‌وگو با نصیری به شرح ذیل است:

جزئیات جلسه ستاد پیشگیری، هماهنگی و پاسخ به بحران شهر تهران

جلسه ستاد پیشگیری، هماهنگی و پاسخ به بحران شهر تهران اخیرا برگزار شده با توجه به اهمیت این جلسه جزئیات چگونه بود و چه کسانی در این جلسه حضور داشتند؟

این جلسه سوم آذر امسال با حضور رؤسا و مدیران دستگاه‌های مختلف از جمله اورژانس، هلال‌احمر،‌ پلیس، شهرداری،‌ سازمان‌های آب، برق، گاز و ... برگزار شد و وزیر کشور اداره این جلسه را بر عهده داشت. این نخستین جلسه‌ای بود که وزیر کشور در دولت سیزدهم در این زمینه تشکیل داد و خوشبختانه برگزاری آن نتایج مؤثری را به همراه دارد. ببینید به هر حال هر حادثه‌ای در تهران در بُعد ملی مطرح می‌شود به همین دلیل شهردار جانشین وزیر کشور در مدیریت بحران تهران شده است ان شالله بزودی هم شاهد اتفاقات و برنامه‌های خوبی خواهیم بود.

۲۷ مصوبه کلیدی در حوزه مدیریت بحران تهران

مصوبات این جلسه چه بود و چه نتایجی را بزودی در حوزه مدیریت بحران شاهد خواهیم بود؟

این جلسه ۲۷ مصوبه داشت که نخستین موضوع آن این بود که شهردار تهران به عنوان مسؤول مدیریت بحران پایتخت انتخاب شد. این مسأله طی دو سال گذشته در دولت قبل چندان مورد توجه قرار نگرفته بود از طرفی وزیر کشور هم به دلیل مشغله زیاد توجه به این مسأله و موضوع مدیریت بحران شاید از اولویت‌ها خارج می‌شد و تحقق این مصوبه قطعا نتایج مؤثری را برای مسأله بحران در پایتخت و مقابله با آن و یا مسأله پیشگیری دارد که این اقدام وزیر کشور مورد تحسین نخبگان حوزه مدیریت بحران قرار گرفت.

از مقاوم‌سازی شریان‌های حیاتی تا ایجاد مرکز عملیات واحد برای شهر تهران

سایر مصوبات این جلسه بازنگری در ساختار داخل ستاد و کارگروه‌های ذیل ستاد و طراحی و بازنگری همچنین به روزرسانی طرح جامع مدیریت بحران بود. همچنین شناسایی ابنیه و شریان‌های حیاتی که نیاز به مرمت دارند و مقاوم‌سازی شریان‌های حیاتی و توجه به ارتباطات پایدار نیز از دیگر موضوعات ۲۷ مصوبه دیگر بود. در حوزه بافت فرسوده و نوسازی ابنیه‌های دارای اهمیت و بسیار زیاد، به روزرسانی اطلاعات شریان‌های حیاتی و برنامه‌های سه‌گانه مدیریت بحران در حوزه کاهش خطر، افزایش آمادگی و بازتوانی با محوریت شهرداری و کمک دولت جهت تأمین ماشین‌آلات مورد نیاز همچنین تشکیل EOC یا مرکز عملیات واحد برای شهر تهران از دیگر مصوبات این جلسه بود.

برگزاری مانور سراسری زلزله به صورت منظم/ انجام مطالعات پیش‌نشان‌گری زلزله

همچنین برگزاری مانور سراسری زلزله به صورت منظم و هدفمند و مطالعات پیش‌نشان‌گری زلزله با استفاده از موضوعات مدرن و پیشرفته در دنیا و احصاء مشکلات سامانه‌های هشدار از جمله مباحث مورد طرح بود که تصویب شد.

البته اخیرا جلسه بررسی مطالعات پیش‌نشانگرهای زلزله در شهر تهران با حضور نمایندگان سازمان های تخصصی با هدف بررسی اقدامات انجام گرفته در این زمینه برگزار شد و سوابق اقدامات انجام گرفته از سوی تمامی سازمان ها در شهر تهران مورد بررسی قرار گرفت و در ادامه این جلسه مصوب شد که جلسات این کارگروه به صورت هفتگی برگزار و طی هفته‌های آینده سازمان‌ها، اطلاعات تکمیلی در این خصوص را ارائه دهند.

ارزیابی خطرهای مختلف برای پایتخت/ راه‌اندازی شماره واحد امدادی

ارزیابی خطر برای پایتخت از دیگر مصوبات مهم این جلسه بود و قرار است مشخص کنیم دقیقا در حال حاضر به طور مثال از یک تا ۱۰ بیشترین خطرها چه مسائلی هستند که تهران را تهدید می‌کنند پیش از این موضوعاتی مانند زلزله از رتبه‌های پایین خطر برای پایتخت بوده وموضوعات مختلف مطرح بوده است اکنون بر اساس مصوبه اخیر باید مشخص کنیم ۱۰ خطر مهم در کمین پایتخت با اولویت کدام است که بزودی آمار در این زمینه اعلام خواهد شد.

همچنین راه‌اندازی شماره واحد امدادی یا SOS از دیگر مصوبات این جلسه بود. به طوری که بر اساس این مصوبه به تدریج لازم است شماره‌های ۱۲۵، ۱۱۰، ۱۲۳ و ... با یکدیگر ادغام شوند و شماره واحد امدادی با محوریت سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران مدنظر باشد.

انتقال آب سد طالقان به تهران/ خرید دو بالگرد جدید برای پایتخت

همچنین مصوباتی در زمینه آموزش و فرهنگ‌سازی، طرح جامع امداد هوایی، بحث انتقال آب سد طالقان به تهران و خرید دو بالگرد جدید برای پایتخت از دیگر مصوبات این جلسه بود که امروز همه این مصوبه‌ها با امضای من ابلاغ می‌شود.همچنین طرح تخلیه اضطراری کلانشهر تهران نیز مورد بحث قرار گرفت و قرار شد بررسی‌های لازم در این زمینه انجام گیرد.

در حوزه پیشگیری از بحران چه رویکردی مد نظر دارید؟

در جهت پیشگیری و مدیریت بحران مساله آموزش و فرهنگ سازی بسیار مهم است و مدیریت بحران و رسانه دو عنصری هستندکه نیازمند شناخت و همکاری با یکدیگراند برای تولید محصولات در این حوزه اول باید رسانه و مدیریت بحران شناخت کاملی از هم داشته و پس از رسیدن به یک درک مشترک تولیدات خود را ارائه کند. این موضوع منجر به ترویج فرهنگ ایمنی خواهد شد. از طرفی نباید تصور کنیم که برنامه های مدیریت بحران تنها برای یک بازه سنی است بلکه باید کودکان نیز مورد توجه قرار گرفته و محتوای آموزشی متناسب با آن نیز تولید شود. همچنین باید برای رده های سنی دیگر و گرووهای مختلف جامعه نیز برنامه‌هایی متناسب در نظر گرفته شود تا تمام اقشار جامعه بتوانند با این آموزش ها همراه شوند.این آموزش‌ها سبب می شود تا مردم بدانند قبل و حین و پس از زلزله یا هر بحران دیگری چه اقدامات دیگری انجام دهند و در واقع می توان گفت که آموزش تا حد قابل توجهی از ترس و استیصال مردم در مقابل بحران جلوگیری خواهد کرد.

آیا مسأله کم آبی در پایتخت و توجه به رفع این مشکل جزو مصوبات جلسه اخیر بود؟

به هر حال موضوع کم آبی و بحران آب از موضوعات حائز اهمیت است ولی در این جلسه ذیل عناوین کلی‌تر مصوبات قرار گرفت و بیشترین تأکید بر روی مسأله زلزله تهران و پس از آن قضیه فرونشست که ان‌شاءالله این مسأله به زودی به صورت ریزتر و جزئی‌تر مورد ارزیابی و بررسی‌های لازم انجام می‌گیرد.

گفته می‌شود مدیرت بحران در موضوع بیمارستان های فرسوده و تعامل با دستگاه‌هایی مانند اورژانس برنامه‌هایی دارد این برنامه‌ها چگونه است؟

بله اخیرا نشست هماهنگی و بررسی زمینه های همکاری سازمان مدیریت بحران شهر تهران و سازمان اورژانس کشور برگزار شد و موضوعاتی مانند بیمارستان های فرسوده تهران، مشکل تعدد شماره های تماس اضطراری و مدیریت غیرمتمرکز، نیاز سازمان اورژانس به ظرفیت های موجود در پارک ولایت و توسعه امداد هوایی، مشکلات مربوط به فضا و امکانات پایگاه های سازمان اورژانس، موضوع آب اضطراری شهر تهران گفت و گو و تبادل نظر شد.

در این نشست مقرر شد مباحثی از جمله اهداء زمین توسط شهرداری تهران به سازمان اورژانس برای احداث پایگاه های مناسب خدمات اورژانس یعنی در حدود۱۰۰ قطعه زمین ۲۰۰ متری در سطح شهر تهران، تخصیص فضا و امکانات بیشتر در پارک ولایت به سازمان اورژانس برای برنامه ریزی پاسخ در زمان بحران، همچون فضای برپایی بیمارستان های صحرایی و امکانات پشتیبانی و عملیاتی امداد هوایی برای طرح و تصویب در شورای اسلامی شهر تهران مطرح شود.

ارائه دز سوم واکسن کرونا مدتی است که آغاز شده برنامه شهرداری تهران در این زمینه چگونه بوده است؟

شهرداری با تمام قوا در خدمت شهروندان است و مشکلی از اجرای این برنامه نداریم و ما آمادگی کامل داریم که همچون موضوع تزریق دو دز قبلی واکسن اقدامات را انجام دهیم و همه مراکزی که از قبل دایر بوده و فعال است همچنان به فعالیت خود ادامه خواهد داد. شعار تهران دوباره جان می‌گیرد، به عنوان تداعی کننده جهاد همه‌جانبه شهرداری تهران برای مقابله با ویروس منحوس کرونا در دوره جدید مدیریت شهری بود برنامه جامعی متشکل از ۳ سرفصل خدمات بهداشتی و درمانی، فاصله‌گذاری هوشمند فیزیکیی و خدمات و حمایت اجتماعی در ۱۴۰بند تدوین و تصویب شد و رویکردهای محله‌محوری و مشارکت مردمی، دسترسی مردم به خدمات شهری با در نظر گرفتن نزدیک‌ترین نقطه ممکن‌ و اولویت مناطق محروم، کمتر برخوردار و حاشیه شهر، در این برنامه مدون در شهرداری تهران در قالب این برنامه پیش‌بینی شد.

از ماجرای فرونشت در پایتخت چه خبر و چه اقداماتی در دستور کار قرار گرفته است؟

ببیند به هر حال ما به این موضوع توجه داریم و در ۲۷ مصوبه اخیر جلسه ستاد پیشگیری،‌هماهنگی و پاسخ به بحران این موضوع همانند زلزله مورد توجه بود و بر اساس یکی از مصوبات قرار است ارزیابی خطرهای مختلف برای پایتخت انجام گیرد و از یک تا ۱۰ خطرهای حائزاهمیت اعلام شود. فرونشست مسأله‌ای نیست که اکنون مردم از آن بترسند و یک اتفاق ناگهانی محسوب نمی‌شود، این پدیده در طول یک تا چندین سال می‌تواند مشکل ساز شود.

فرئنشست مانند زلزله نیست و موضوعاتی مانند برداشت نابجا از آب‌های زیرزمینی سبب گسترش تدریجی فرونشست در پایتخت شده است. عددهایی هم که رسانه‌ها اعلام می‌کنند با آنچه که من از کارشناسان مربوطه سؤال کردم بسیار متفاوت است و یک پنجم تا یک دهم عدد واقعی است که توسط برخی رسانه‌ها اعلام شده است.ما در سازمان مدیریت بحران برنامه‌هایی را در این راستا و مقابله با فرونشست داریم که به زودی اعلام خواهد شد. فرونشست مانند پدیده‌هایی مثل خشکسالی و تغییرات اقلیمی تدریجی است و اثرات درازمدت و پایدار دارد.
منبع: فارس