این روزها که بازار کتاب به خاطر برپایی نمایشگاه بین‌المللی کتاب در مصلی گرم است با دکتر محسن حاجی زین‌العابدینی عضو هیئت علمی گروه علم و اطلاعات و جامعه‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی و بازرس انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران و مروج کتاب‌خوانی گفتگو کردیم و از او در مورد حال این روزهای حوزه کتاب و کتاب‌خوانی جویا شدیم:
آقای دکتر با توجه به اینکه امسال؛ بعد از چند سال رخوت کرونایی، نمایشگاه کتاب در مصلی برگزار شد، ارزیابی شما از این نمایشگاه چگونه است؟
حضور در نمایشگاه کتاب همیشه به عنوان یک رویداد فرهنگی جدی تلقی می‌شود و برای کشور ارزشمند است زیرا قبل و بعد از نمایشگاه و در حین برگزاری اتفاقات بسیار زیادی رخ می‌دهد که برای کتاب و حال کتاب خیلی خوب است.
هم خرید و فروش کتاب و تردد در طول نمایشگاه و برنامه‌ریزی‌ها و صحبت‌ها و گفتگوهایی که پیش از شروع نمایشگاه رخ می‌دهد باعث می‌شود مسئله کتاب یک موضوع جدی در مدت زمانی مشخص در کشور باشد از طرف دیگر مردم هم در ایام معمولی رفتن به کتاب‌فروشی برای تهیه کتاب را جدی نمی‌گیرند اما به بهانه نمایشگاه کتاب به عنوان یک رخداد فرهنگی مهم تلاش می‌کنند برای حضور در این نمایشگاه برنامه‌ریزی کنند و حتی شاید به یک شکلی در این زمینه با هم رقابت می‌کنند و این دغدغه را دارند که در این نمایشگاه حاضر شوند؛ بنابراین برگزاری نمایشگاه کتاب هم برای ناشران و هم برای مردم فرصتی طلایی است شاید برخی اذعان کنند که این موضوع سبب کم رونق شدن کتاب‌فروشی‌ها شود و به صنعت نشر صدمه بزند اما این نظر چندان پذیرفته‌شده نیست زیرا با بررسی و مراجعه به کتاب‌فروشی‌ها می‌توان گفت که نمایشگاه کتاب باعث رونق کتاب‌فروشی‌ها هم شده است.
یکی از بخش‌هایی که موردتوجه فعالین فرهنگی قرارگرفته است؛ بخش مجازی نمایشگاه است، از این تجربه برای ما بگویید؟
در حال حاضر وضعیت به‌گونه‌ای است که شرایط مردم متغیر و متنوع است و می‌توانند به‌صورت فیزیکی در نمایشگاه حضور پیدا کنند و به‌صورت مجازی هم این امکان مهیا شده به ویژه اینکه بسیار راحت کتاب‌ها در اختیارشان قرار می‌گیرد و سایت و امکاناتی که وجود دارد امکانات خوبی است و حمایت‌هایی که می‌شود سبب رونق صنعت کتاب و کتاب‌خوانی می‌شود ضمن اینکه به دلیل دوری راه، مسائل حمل و نقل و غیره برخی نمی‌توانند از شهرستان به تهران مراجعه کنند و حتی در تهران نیز ممکن است بسیاری به خاطر ازدحام جمعیت و یا مسائل کاری نتوانند در نمایشگاه حاضر شوند بنابراین در نظر گرفتن ذائقه‌های متنوع و متفاوت کمک به تشویق و ترغیب کتاب خواندن می‌کند هرچند ممکن است کاستی‌هایی داشته باشد اما به طورکلی کار ارزشمندی است و به طورکلی تجربه نشان داده است فروش کتاب‌های چاپ اول به‌صورت مجازی کمتر است زیرا مردم نیاز دارند ابتدا کتاب را ملاحظه کنند و بعد نسبت به خرید اقدام کنند اما کتاب‌هایی که بیشتر می‌شناختند را بیشتر می‌خریدند ولی به طورکلی ما از خرید مجازی راضی هستیم و در نمایشگاه می توانیم فقط آنچه لازم داریم را تورق کنیم و گفتگوها و صحبت‌ها را دنبال کنیم.
یکی از مشکلاتی که به‌زعم ناشران موجب افزایش قیمت کتاب و به‌تبع آن کتاب‌خوانی شده موضوع داغ گرانی کاغذ است، این مسئله چگونه و چطور بر حوزه نشر تأثیر داشته و دولت باید برای حل آن چه اقدامی اتخاذ کند؟
به طورکلی حوزه نشر و کتاب و فرهنگ حوزه‌ای است که درآمدزایی و اقتصاد در آن دشوار است و بسیاری از مسائل و مشکلات در آن به‌خودی‌خود رفع نمی‌شود، حل مسئله کاغذ نیازمند برنامه‌ریزی دقیق است زیرا برخی ناشران هستند که مسئله نشر برایشان جدی نیست و تجارت کاغذ بیشتر برای آن‌ها مهم شده و این خود صدمه زننده است. یعنی مافیاها، قاچاق و مسائل حاشیه‌ای و رانت‌خواری در حوزه کاغذ بیشتر به این مسئله دامن می‌زند تا کمبود کاغذ در حمایتی که توسط دولت و متولیان امر باید صورت بگیرد ابتدا سازمان‌دهی و جلوگیری از مسائل جانبی و حاشیه‌ای است و سپس توزیع منطقی و اصولی بر اساس محتوای تولیدی و منتشرشده است.
