محمدمهدی اسلامی - بنا بر حساسیت به «موضوعات تاریخ‌نگاریِ جریان مقابل در جنگ روایت‌ها»، اولین قسمت تاسیان را دنبال کردم. این مقدار عبور از خطوط قرمز برایم شوکه کننده بود.
نویسنده و کارگردان این مجموعه، با همین ترکیب «نویسنده و کارگردان» در سریال خاتون هم ایفای نقش کرده بود و کارنامه بدون ابهامی از خود باقی گذاشته بود. انبوه پهلوی‌شویی و سفیدسازی رضاشاه در سریال خاتون، برایم این ذهنیت را پدید آورد که نکند تینا پاکروان نسبتی با سرلشکر حسن پاکروان دومین رئیس ساواک دارد. برداشتی که به جهت تبارشناسی نسلی غلط بود. اما نمی‌دانم به جهت معنوی چنین است و آیا این کار جدید او هم در همان مسیر است یا نه؟
واژه تاسیان، به معنای اندوه حاصل از فقدان را از شعر تاسیان هوشنگ ابتهاج می‌شناختم «... من نمی‌دانستم/معنیِ «هرگز» را/تو چرا بازنگشتی دیگر؟/ آه ای واژه شوم/ خو نکرده ست دلم با تو هنوز ...»
در فضای مجازی برشی از یک ویدئو دیدم که تینا پاکروان درباره معنی تاسیان داشت با سروش صحت حرف می‌زد. سروش صحت به شعر «فهیمه اکبر» اشاره کرد. «...نشو نشو/ ایپچه بس رنجه نکن جانا/ نشو نشو/ زندگی بی تو تاسیانه ...»
شاعر این شعر، عروس خاندان اکبر است، خاندان اکبر، خاندان مهمی است، خاصه در گیلان که در این مختصر نمی گنجد، همینقدر که پدرشوهر شاعر سپهدار رشتی است، همو که زمستان ۱۲۹۹ نخست وزیر بود و در برابر کودتای سوم اسفند به جای مقاومت، همراهی کرد و دو عموی شوهرش، «مبصرالملک و سعیدالملک ... در شمار بهاییانِ با اثر بودند.»شوهر این شاعر، محسن اکبر هم دو دوره نماینده مجلس بود؛ سالهای پس از کودتا از اسفند ۱۳۳۲ تا خرداد ۱۳۳۹.
پدرش یمین الممالک از عمال سیاست خارجی قاجار و پهلوی و سرپرست اعزام محصلین به اروپا در دوره رضاشاه و همسفر مهندس بازرگان بود و سالها وکیل مجلس و سناتور شد، از ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۴. پیشتر عمویش حسن اسفندیاری رییس مجلس رضاشاه در مقطع حرکت او به سوی بالاترین نقطه فواره بود، یعنی سال ۱۳۱۴ تا ۱۳۲۰ که رضاشاه برای استحکام دیکتاتوریش عوامل خود همچون تیمورتاش، علی اکبر داور و نصرت الدوله فیروز را هم حذف کرد. او در اردیبهشت ۱۳۱۶ به دیدن هیتلر رفت تا نشان از گرایش رضاشاه به آلمان باشد. دو سال بعد از سقوط رضاشاه هم همچنان رئیس مجلس بود. از نخست وزیر مجدد فروغی و سوگند محمدرضا به عنوان پادشاه در مقابل او انجام شد تا تصویب اعلام جنگ ایران به آلمان هیتلر!
داماد محسن و فهمیه اکبر، علی اقبال است با سابقه ۲۱ سال نمایندگی مجلس!
خود فهیمه اکبر هم چندان دور از سیاست نبوده است، چنانکه دکتر قاسم غنی به سفر او به مصر اشاره دارد.
فهیمه اکبر در سریال خاتون خانم پاکروان هم حضور داشت؛ همان فردی در سریال که شعر معروف والس نوروزی را می‌خواند. در سریال دقیقا همین نام را دارد، در حالی که به واقع هم فایل صوتی خواندن این شعر توسط شخصیت واقعی فهیمه اکبر باقی مانده و در سریال دقیقا به همان سبک خوانده شده است.
همین باعث می‌شود توجیه برخی دوستان که به تصویر کشیدن صحنه‌های کذب مقاومت ارتش رضا شاه در جنگ جهانی را یک سهو ناخواسته می‌دانستند، باور نکنم. مگر می‌شود کسی تا این حد جزئیات تاریخی را برای سریال خود آورده باشد، اما نداند رضاشاه با صرف بالغ بر ۴۰ درصد درآمد ۲۰ ساله کشور برای ارتش، با اشاره سفیر انگلستان به نخست وزیرش دستور «ترک مقاومت» داد؟
فارغ از وظایف دیگران، در این فکر هستم که ما چقدر ظرفیت فیلم و سریال را با ظرافت و مخاطب‌پسند به خدمت جنگ روایت‌ها گرفته‌ایم؟ فرصت‌های ما بیش از آنها نیست؟ اشکال کار در امثال من است یا فیلم‌سازان یا سیاستگذاران؟ گویا تاسیان بیش از آنکه نام سریال ساخته شده توسط آن نگرش باشد، حال رسانه‌ای ماست...
