دلایل استفاده از میمون در آزمایش فضایی

به گزارش نما به نقل از مهر، دکتر محمد ابراهیمی، در همایش ارسال موجود زنده به فضا در دانشگاه صنعتی امیرکبیر با اشاره به اقدامات این پژوهشکده در زمینه ارسال موجود زنده به فضا افزود: در این راستا 3 ماموریت طراحی، ساخت و تست مدارگردها (ارسال فضانورد به مدار)، طراحی، ساخت و تست کاوشگرها (ارسال زیرمداری موجود زنده و فضانورد) و آموزش فضانورد و آماده‌سازی تجهیزات لازم برای فضانوردی تعریف و در دستور کار قرار گرفت.

رئیس پژوهشکده سامانه‌های فضانوردی با اشاره به طراحی و ساخت کاوشگرها اظهار داشت: با طراحی و ساخت کاوشگر 3 در سال 88 وارد مطالعات کاوشگرهای زیستی شدیم که در این راستا 2 پرتاب زیستی داشتیم که پرتاب اول موفقیت آمیز نبود.

وی با اشاره به موفقیت این پژوهشکده در زمینه ارسال موجود زنده به فضا در سال 89، یادآور شد: در سال 89 اولین محموله زیستی موش، سلول و کرم خاکی در ارتفاع 135 کیلومتری پرتاب شد و تجربیات خوبی به دست آوردیم.

ابراهیمی، آغاز مطالعات بر روی کاوشگرهای بزرگ زیستی را از سال 90 ذکر کرد و ادامه داد: در ادامه این تحقیقات اقدام به پرتاب کاوشگر پیشگام کردیم که طراحی و ساخت این کاوشگر به گونه‌ای بوده است که در نمونه های گذشته پیاده سازی نشده است.

جزئیات کپسول زیستی پیشگام

رئیس پژوهشکده سامانه های فضانوردی سازمان هوافضا با اشاره به جزئیات کپسول زیستی کاوشگر پیشگام، توضیح داد: کپسول زیستی به شیوه‌ای طراحی شده بود که در تمام طول مسیر وضعیت یکسانی داشت به گونه‌ای که در مسیر برگشت موجود زنده درون کپسول وارونه نمی‌شود.

دلایل استفاده از میمون در آزمایشهای زیستی فضایی

وی با تاکید بر اینکه در این پرتاب محموله زیستی کاوشگر پیشگام به سلامت به زمین برگشت، اضافه کرد: در این پرتاب از میمون نژاد رزوس با نام علمی ماکاک رزوس (Macaca mulatta) استفاده شد. این نژاد همچنین در اولین آزمایش‌های فضایی آمریکا نیز مورد استفاده قرار گرفت.

ابراهیمی، با اشاره به دلایل استفاده از این نژاد میمون، یادآور شد: این نژاد نزدیکی زیادی با فیزیولوژی انسان دارد از این رو محققان حوزه‌های دارویی و پزشکی در آزمایشهای خود از این نژاد استفاده می کنند.

وی به وضعیت فیزیولوژی میمون فضانورد ایرانی اشاره کرد و گفت: بر اساس اطلاعات پزشکان فیزیولوژیست این پروژه بیشترین میزان ضربان قلب این میمون در لحظه اوج شتاب بوده است که تعداد ضربان قلبی آن به 140 رسیده بود. این در حالی است که ضربان قلب طبیعی این میمون‌ها در زندگی معمولی گاه تا 200 ضربه در دقیقه نیز بالا می‌رود.

موفقیت در کاهش سرعت کاوشگر در هنگام نشست

ابراهیمی به بیان مراحل پرتاب و سرعت کاوشگر پیشگام در حین عملیات خاطرنشان کرد: در آغاز عملیات موتور کاوشگر 33 ثانیه کار کرد تا سرعت از یک ماخ عبور کند و سپس در مسیر حرکت به حداکثر سرعت یعنی 5.5 ماخ رسید. این سرعت در مسیر بازگشت در مرحله‌ای دوباره از یک ماخ عبور کرد و حداکثر سرعت آن در مسیر بازگشت 4.5 ماخ بوده است.

رئیس پژوهشکده سامانه‌های فضانوردی با تاکید بر اینکه کاهش سرعت کاوشگر در مسیر برگشت با استفاده از طراحی‌های خاص آیرودینامیکی انتهای محموله صورت گرفت، اضافه کرد: انتهای محموله دارای شکل هندسی خاصی است که موجب کاهش سرعت می‌شود به گونه‌ای که سرعت کاوشگر به 0.8 ماخ رسید و با استفاده از چترها سرعت در لحظه فرود به زمین به 8 متر بر ثانیه رسید.

وی درباره آموزش این نوع میمون نیز گفت: آماده‌سازی این میمون‌ها به طور کلی شامل حساسیت‌زدایی و سازگارسازی آنهاست که مرحله‌ای بسیار طولانی است که برای پیشگام یک سال طول کشید اما ممکن است برای برخی از میمون‌ها تا دو سال نیز ادامه داشته باشد.

نامگذاری اختصاصی کاوشگرها

ابراهیمی، با تاکید بر اینکه کاوشگر پیشگام در کلاس کاوشگرهای بزرگ قرار دارد، ادامه داد: از این به بعد کاوشگرها نیز مانند ماهواره‌برهای طراحی و ساخته شده در کشور نام خاص مانند پیشگام خواهند داشت و دیگر شماره‌گذاری نخواهند شد.