خون تازه در رگهای ایران/ نظر باراك اوباما چیست؟

به گزارش نما به نقل از آرمان، تنها 5 روز از انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس‌جمهور جدید ایران می‌گذرد اما گویا در این یک هفته خونی جدید در رگ‌های سیاست بین‌الملل جاری شده است. ایران همان ایران است و سیاست‌های کلان همان سیاست‌های پیشین اما گویا کلید شیخ دیپلمات این امید را در بین جهان زنده کرده است تا قفل روابط گره خورده بین‌الملل باز شده و برگی جدید ورق خورده شود. روزهای ابتدایی انتخاب روحانی به عنوان رئیس‌جمهور با سیل پیام‌های تبریک خارجی مواجه شد و کشورهای نامدار عرصه بین‌الملل به استقبال دیپلماسی با روحانی آمدند. هر چند همچنان پیام‌های تبریک خطاب به شیخ دیپلمات ادامه دارد اما غربی‌هایی که پیش از این تبریک گفته‌اند حالا نظراتشان را به سوی خوش‌بینی به آینده رهسپار کرده‌اند. عصر دوشنبه حسن روحانی در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران نوعی بازگشت به دیپلماسی‌های دوران دولت اصلاحات را با بیان توافقش با ژاک شیراک مطرح کرد. توافقی که در سال 2005 انجام شده بود و بنا به گفته حسین موسویان عضو تیم هسته‌ای مذاکره‌کننده آن زمان، درصورت اجرا شدن به این معنی بود که ایران به بالاترین سطح از شفافیت که به صورت بین‌المللی وجود دارد احترام می‌گذارد و در ازای آن، 1+5 درمورد ایران و به عنوان یکی از اعضای ان‌پی‌تی، تبعیض قائل نمی‌شود و به حقوق ایران در ان‌پی‌تی درست مانند دیگر اعضا احترام می‌گذارد. نشریه آمریکایی تایم در مطلبی با نقل بخش‌هایی از نامه سال ۲۰۰۶ رئیس‌جمهور منتخب ایران به این هفته‌نامه وعده داد، جهان می‌تواند به رویکرد آرام و منطقی حسن روحانی امیدوار باشد. رویکردی روحانی در دیپلماسی نوید روزهایی آرام در عرصه بین‌الملل را می‌دهد به‌گونه‌ای که رسانه‌های اسرائیلی معتقدند پایان احمدی‌نژاد و انتخاب روحانی بهانه لازم برای اقدامات ضدایرانی تل‌آویو را می‌گیرد؛ به‌گونه‌ای که روزنامه صهیونیستی هاآرتص در تحلیلی نوشت انتخاب حسن روحانی تصمیم‌گیری اسرائیل برای حمله به ایران را حداقل یک‌سال عقب انداخته است.

دیپلماسی هسته‌ای فعال‌تر می‌شود

یکی از معادلات سال‌های اخیر صحنه بین‌الملل پرونده هسته‌ای ایران است، به‌رغم اینکه سیاست‌های خارجی ایران یکسان است اما کشورها و سازمان‌هایی که در این پرونده دخیل هستند به تغییر گفتمان ایران با آمدن رئیس‌جمهور جدید بسیار امیدوار هستند. تجربه پیشین از گفتمان حسن روحانی غرب را به سمتی برده است که بیشتر به گفت‌وگو ترغیب شده است. درحالی که خبرگزاری ایتارتاس از احتمال برگزاری مذاکرات ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاییز خبر داده است بنا بر اخباری که ایسنا منتشر کرده سه عضو گروه 1+5 از گفت‌وگوی هسته‌ای جدید با ایران استقبال کرده اند. جنیفرپساکی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز دوشنبه به خبرنگاران گفت که آمریکا از گفت‌وگوهای هسته‌ای جدید با ایران استقبال می‌کند، اما واشنگتن و شرکای بین‌المللی‌اش ابتدا پاسخ ایران به پیشنهادشان در ماه آوریل برای لغو تحریم‌ها در ازای مصالحه هسته‌ای ایران را خواستارند. باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا در حاشیه نشست سران گروه هشت در ایرلند شمالی، در نخستین واکنش شخصی خود به نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری ایران، گفت كه به پیروزی «حسن روحانی» در این انتخابات، «محتاطانه» خوشبین است. همچنین او در گفت‌وگویی با چارلی رز، گزارشگر شبکه خبری پی‌.‌بی.‌اس آمریکا گفت: مادامی که درباره مبنای این گفت‌وگوها تفاهم وجود داشته باشد، فکر می‌کنم دلیلی وجود ندارد که آن را دنبال نکنیم. رئیس‌جمهور آمریکا همچنین با اشاره به انتخابات ریاست جمهوری اخیر ایران، گفت: فکر می‌کنم این انتخابات می‌گوید که مردم ایران می‌خواهند در مسیری متفاوت حرکت کنند. انگلستان دیگر عضو 1+5 که چند وقتی می‌شود روابط سیاسی اش با ایران تقریبا قطع شده است و سفارت‌های دو کشور تعطیل شده‌اند نیز به انتخاب روحانی واکنش مثبت نشان داده است. ویلیام هیگ، وزیر امورخارجه انگلیس روز دوشنبه گفت که تلاش‌ها برای رسیدن به راه حل از طرف انگلیس با حسن‌نیت دنبال خواهد شد و افزود که ایران نباید در اراده انگلیس برای پیشگیری از اشاعه هسته‌ای تردید داشته باشد. همچنین خبرگزاری فرانسه گزارش داد که هیگ در برابر پارلمان کشورش گفت که امیدوار است تهران «به تعامل جدی» با غرب درباره برنامه هسته‌ای وارد شود. هیگ به قانونگذاران انگلیسی گفت: دولت امیدوار است در پی انتخاب دکتر روحانی ، دولت ایران از فرصت یک رابطه جدید با جامعه بین‌المللی از طریق تلاش برای رسیدن به یک راه حل از طریق مذاکره درباره برنامه هسته‌ای استفاده کند. اگر ایران آماده باشد این گزینه را انتخاب کند، ما آماده‌ایم با حسن نیت پاسخ دهیم. تعهد ما به دنبال کردن یک راه حل دیپلماتیک مسالمت‌آمیز برای این مشاجره صادقانه است. هیگ همچنین گفت که امیدوار است ایران اکنون به «تعامل جدی» با 1+5 وارد شود. دیگر عضو شورای امنیت سازمان ملل که طی سال‌های اخیر از حامیان ایران بوده به ورود حسن روحانی واکنشی مثبت نشان داده است. پوتین در پایان مذاکرات دوشنبه شب خود با «باراک اوباما» همتای آمریکایی خود به خبرنگاران گفت: من امیدوارم بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران، امکان تازه‌ای برای حل و فصل مساله هسته‌ای این کشور پیدا شده است و رئیس‌جمهوری منتخب ایران اکنون می‌تواند به حل این مشکل کمک کند.

دعوت شفاهی حضور در ژنو 2

یکی دیگر از معادلات این روزهای سیاست بین‌الملل که ایران نیز به نوعی ضلعی از آن به شمار می‌رود موضوع سوریه است. در حالی که ایران طی مدت گذشته با حمایت چین و روسیه نشان داده است خواهان حل بحران سوریه از طریق دیپلماسی است اما غرب در عین اینکه به اهمیت ایران در سوریه آگاه است رفتار ضد و نقیضی از خود نشان می‌دهد. در حالی که چند وقتی می‌شود که خبر برگزاری کنفرانس ژنو 2 به گوش می‌رسد، اما همچنان حضور یا عدم حضور ایران در این کنفرانس نامشخص است. سرگئی لاوروف و جان کری، وزیران امور خارجه روسیه و آمریکا در جریان مذاکرات خود در ماه مه در مسکو درخصوص تشویق دولت و اپوزیسیون سوریه به گفت‌وگو و برگزاری دومین کنفرانس بین‌المللی درخصوص مساله سوریه موسوم به «ژنو ۲» با این هدف به توافق رسیدند. در آن دیدار روسیه خواستار آن بود که این کنفرانس با حضور همه کشورهای همسایه سوریه از جمله ایران و عربستان برگزار شود. علی‌اکبر صالحی وزیر امور خارجه ایران در گفت‌وگو با شبکه المیادین لبنان خبر از دعوت شفاهی ایران به ژنو دو داد: تهران دعوتنامه شفاهی برای حضور در کنفرانش ژنو 2 درخصوص سوریه دریافت کرده است. ما اعلام کردیم که آمریکا مخالفتی با حضور ایران در ژنو 2 ندارد اما برخی کشورها با اعمال فشار مانع از آن می‌شوند. اما از سوی دیگر الکساندر لوکاشویچ، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد مسکو از ایران برای شرکت در کنفرانس ژنو2 دعوت نکرده است. وی با اشاره به اینکه مسائل سازمانی این کنفرانس هنوز در دست مذاکره قرار دارد، گفت: «روسیه هیچ دعوتنامه‌ای ارسال نمی‌کند. این کار را دبیرخانه سازمان ملل متحد انجام خواهد داد.»