چرا نمایندگان تصمیم به تفكیك وزارت راه و شهرسازی گرفتند؟

گروه سیاسی نما : خرداد 1390 هم وزارت راه و شهرسازی و صنعت و معدن و تجارت با رای مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان تشکیل شد و سرپرستان وزارتخانه های جدید با رای اعتماد بهارستان نشینان بر مسند نخستین وزارتخانه های ادغامی تکیه زدند.

از آن تاریخ تاکنون چه کارشناسان و چه کارکنان 2 وزارتخانه ادغام شده از بلاتکیفی بیشتر پروژه های عمرانی و صنعتی گله کرده اند و از عدم توجه به بخش های مهم این وزارتخانه ها ابراز نارضایتی.

در همین حال برخی نمایندگان مجلس که شاهد برخی کم کاری ها و یا فرصت سوزی ها در اداره این وزارتخانه ها بوده اند در صدد بر آمدند تا رای خود را پس بگیرند و برای بازگشت شرایط این وزارتخانه ها به حالت قبلی عزم خود را جزم نمایند.

اما گویا طرح تفکیک وزارت راه و شهرسازی از فوریت بیشتری برخوردار بود و نمایندگان ضمن اذعان به عملکرد مثبت علی نیکزاد، یکشنبه گذشته نامه ای را امضا و به هیات رئیسه تقدیم کردند تا طرح تفکیک در دستور کار قرار بگیرد.

برای بررسی روند پیگیری طرح در مجلس با چند تن از نمایندگان گفتگو کردیم.

سیدمهدی هاشمی عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه شاید اساس ادغام این دو وزارتخانه کار کارشناسی ای نبود معتقد است: اما اینکه مصحلت هست که این موضوع رسما مطرح شود یا خیر باید بیشتر بررسی شود.

محمد سلیمانی هم عضو کمیسیون عمران است و خود نیز سابقه وزارت را در کارنامه دارد؛ وی به عملکردهای متفاوت دو وزارت راه وترابری و مسکن و شهرسازی اشاره کرد و در ادامه گفت که ادغام راهکار مناسبی برای کوچک سازی دولت نبود:

چون دو وزارتخانه مسکن و شهرسازی و راه و ترابری از لحاظ ماموریتی کاملا از هم جدا هستند؛ حجم کاری هر دو بسیار زیاد است؛ علاوه بر اینکه مسکن و توسعه ای جاده ای از جمله نیازهای اساسی و زیرساختی کشور است. لذا باید توجه ویژه به این نیازها صورت گیرد، نکته بعدی هم این است که تجربه ادغام این دو وزارتخانه تجربه بدی بود، چون مسکن بر راه مسلط شد و عملکرد ویژه وزارت راه تحت الشعاع قرار گرفت.

در دولت وقتی هیات دولت دور یک میز جمع می شوند باید کسی که متولی مسکن و شهرسازی است باید از حقوق مردم در این زمینه ها دفاع کند، کسی هم که متولی راه و ترابری است در این زمینه اظهار نظر یا طرح و برنامه ای ارائه کند.

وقتی تجمیع و ادغام صورت می گیرد یکی تحت تاثیر دیگری قرار می گیرد و یکی در حاشیه قرار گرفته و دیگری در متن می ماند، بسته به تخصص وزیر عملکرد یک مجموعه بر دیگری مسلط می شود.

و کمکی هم به کوچک کردن دولت نمی کند، کوچک کردن دولت به این معنا نیست که عدد وزرا کاهش پیدا کند بلکه به این مفهوم است که دولت چابک شود و راحت تر تصمیم گرفته و عمل کند، یا کارها را مدیریت کند.

یک کشور می تواند 30 وزیر داشته باشد اما کوچک تر از یک دولت دیگری باشد که 17 یا 18 وزیر دارد، پس این استدلال که دولت با تجمیع وزارتخانه ها کوچک می شود درست نیست.

بلکه راهکار کوچک سازی دولت واگذاری تصدی گری ها و اجرای اصل 44 است، یا سپردن برخی امور اداره کشور به مردم است، مثلا در بحث حمل و نقل اگر مشخص شود که مردم می توانند اداره آن را به عهده بگیرند و در همین راستا این امور به آنها واگذار شود دولت قطعا کوچک خواهد شد.

ضمن اینکه نه تنها دولت با ادغام کوچک نمی شود بلکه ناکارآمد و سست هم خواهد شد، تجربه گذشته و دنیا هم این را نشان می دهد.

 به نظرم از هر زاویه ای نگاه کنیم به این نتیجه می رسیم که اگر این دو وزارتخانه از هم تفکیک شود حتما عملکرد بهتری خواهند داشت.

اما مهرداد بائوج لاهوتی نظر دیگری دارد؛ ولی تفکیک این دو وزارتخانه را دو سال پس از ادغام کار زشتی دانست و با موفق خواندن نیکزاد در کسوت وزیر راه و شهرسازی گفت که ادغام از ابتدا کار درستی بوده است:

ما با هزارها دلیل گفتیم که این وزارتخانه ها اگر ادغام شوند قطعا به مصلحت کشور و نظام خواهد بود، اما با گذشت زمان اندکی از ادغام اعلام می کنیم که این ادغام درست نبوده است.

به نظرم شان و منزلت مجلس اینجا زیر سوال می رود، ضمن اینکه وزارت مسکن دو وظیفه دارد که یکی بحث تولی گری و نظارت عالی بر بحث مسکن است. یکی هم نظارت عالیه بر مساله شهرسازی است، یعنی در واقع مجری این امور شوراها و شهرداری ها هستند و وزارتخانه ذیربط تنها بر عملکرد آنها در این حوزه نظارت می کند.

از طرف دیگر وزارت راه هم همینطور است و به همین دلیل این دو وزارتخانه می توانند با هم ادغام شوند، شرکت های راه و توسعه زیرساخت آنها که الان یکی بحث راه ها را دنبال می کند و دیگری توسعه بیمارستان ها را پیگیری می کند به راحتی می توانند تجمیع شوند.

لذا ادغام کار درست و منطقی بود و به نظر من به مصلحت کشور نیست؛ ما در آن زمان دلایلی آوردیم که دولت باید کوچک شود و برخی امورات کشور باید به بخش خصوصی واگذار شود، دولت هم هدایت و نظارت داشته باشد. به همین دلیل من فک ادغام را عمل درستی نمی دانم.

وزیر باید نسبت به عملکرد این وزارتخانه ها آشنایی داشته باشد، وزیر فعلی آقای نیکزاد هم در این حوزه موفق عمل کردند، البته دولت تمام شده ولی ایشان وزیر موفقی بود.

آقای نیکزاد از رده های پائین شروع کرده و بعدها معاون عمرانی وزیر کشور بود یعنی مسائل عمرانی کشور را زیر نظر داشت، با این سوابق عمرانی در منصب وزارت راه و شهرسازی قرار گرفت و به همین جهت هم موفق بود.