شرط بازگشت هاشمی به نماز جمعه

بعد از نمازجمعه 26 تيرماه 1388، تماسي با يكي از دوستان داشتم كه آن روز در جايگاه ويژه حضور داشته و سخنان متفاوتي را از قول فرزند آيت الله هاشمي رفسنجاني نقل مي كرد. بر اساس روايت وي، مهدي هاشمي پدرش را بازنده نمازجمعه مذكور دانسته بود؛ زيرا حوادثي كه در آن نماز رخ داد از يك سو موجب رنجش كساني كه نزديك به سه دهه پشت سر وي نماز اقامه كرده بودند گشت و از سوي ديگر كساني اين رنجش را رقم زدند كه حضورشان موسمي و براي شور و هيجانات آن روزها بود و در نمازهاي آتي حاضر نمي شدند.

شايد بر اساس همين محاسبه ساده بود كه ديگر اولين «امام جمعه موقت تهران» پشت تريبون نمازجمعه قرار نگرفت. آنچه شنيده ايم حاكي از آن است كه اين رخداد امري دو سويه بوده است، هم خواست وي و هم خواست برگزار كنندگان نمازجمعه عدم حضور موقت وي بود.

اينك چند صباحي است كه رسانه هاي نزديك به سليقه سياسي آيت الله هاشمي، سعي بر ايجاد فشار رواني براي بازگشت وي دارند. بدون قضاوت درباره اينكه سخنان هاشمي در آخرين خطبه هايش تا چه اندازه در قامت «امام جمعه» صحيح بود و تا چه اندازه از خط امامت امت فاصله داشت؛ و فارغ از بررسي اينكه با توجه به اصرار چند باره وي به نظراتش در آخرين نمازجمعه تا چه اندازه اين حضور مي تواند مفيد جامعه باشد؛ بايد پرسيد كه آيا پس از چهار سال، حضور هاشمي رفسنجاني در پشت ميكروفن ها خواهد توانست حداقل زمين چمن را براي هفته هاي متوالي از نمازگزار پر نمايد؟ جاي ترديد نيست كه حضور وي پس از اين وقفه بيش از 200 نمازجمعه اي ، اين توان را خواهد داشت كه افرادي با ديدگاه مشابه نماز آخر وي را با انگيزه سياسي به ميدان آورد. كساني كه حتي آداب اوليه نماز همچون حجاب، رعايت روابط زن و مرد، از پاي خارج كردن كفش و ... را نيز رعايت نكرده بودند.

اما آيا اين گروه در ماه هاي بعدي نيز ظهر جمعه به دانشگاه تهران خواهند آمد؟ چنين انتظاري چندان معقول نيست. پس در صورت حضور هاشمي رفسنجاني - كه زماني دورتر ركورد تعداد اقامه نمازجمعه و نيز ركورد تعداد اقتدا کننده را داشت – بايد چشم انتظار حضور نمازگزاراني از جنس هر جمعه دانشگاه تهران بود. با اين وصف بايد پرسيد آيا هاشمي توانسته است نگاه آنها را به خويش تغيير دهد؟ به نظر جواب اين بخش نيز منفي است.

در صورتي كه معادلات فوق را بپذيريم ناگزير از آن هستيم كه دعوتنامه روزنامه هايي همچون شرق، بهار و ... براي حضور هاشمي در نماز جمعه را تنها در صورتي مفيد بدانيم كه آيت الله هاشمي با استفاده از فضاي فعلي، براي تغيير جايگاه اجتماعي خويش در ميان جامعه متدينين كه صفوف جمعه را شكل مي دهند و در خصوص مواضع وي در آن مقطع ابهام هاي جدي دارند، گامهاي بلندي برداشته باشد و توانسته باشد تصويري گذشته هاي خود در اذهان نمازگزاران را بازيابي نمايد. كاش اين قبيل رسانه ها براي مخدوش نشدن شأن رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام بر اثر فقدان معنادار ماموم، اين تغيير را نيز مطالبه كنند.