"اصل ۹۰" یك ماه بدون رئیس

به گزارش نما به نقل از تسنیم، کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی یکی از کمیسیون‌های "خاص" پارلمان است که وظایف محول شده به مجلس در اصل نودم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را انجام می‌دهد.

این کمیسیون جایگاهی است برای تحقق بخشیدن به اصل 90 قانون اساسی که به مجلس اجازه می دهد برای رسیدگی به شکایت‌های مردم در قوای سه گانه کشور، به طور مستقیم با دستگاه‌های تحت نظارت آنها مکاتبه و پیرامون موضوع مورد شکایت تحقیق کند.

در واقع اصل نودم قانون اساسی را شاید بتوان صریح‌ترین اصل قانونی در تبیین جایگاه نظارتی مجلس شورای اسلامی دانست. اصلی که سه قوه اصلی شکل دهنده ساختار نظام سیاسی کشور را در زیر چتر نظارت خانه ملت می‌نشاند.

اگرچه بهارستان‌نشینان ابزارهای گوناگونی برای اعمال وظیفه نظارتی خود در اختیار دارند، اما اعمال وظیفه‌ای که در اصل نود به مجلس سپرده شده، سازوکاری ویژه می‌طلبید؛ سازوکاری که مجلس را برآن داشت تا برای انجام این وظیفه خطیر کمیسیونی با عنوان "کمیسیون اصل 90 قانون اساسی" تشکیل دهد تا فعالیت عمده آن بر اجرای این اصل متمرکز شود.

* تشکیلات کمیسیون اصل نود

به موجب ماده یک قانون «نحوه اجرای اصل نودم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، تشکیلات کمیسیون اصل نود مشتمل بر دو واحد «دفتر» و «رسیدگی به شکایات» است.

اعضای واحد رسیدگی به شکایات، از بین نمایندگان مجلس هر دوره خواهند بود و طبق آیین‌نامه داخلی انجام وظیفه می‌کنند. کارکنان واحد دفتر نیز از سوی هیئت‎رییسه مجلس معین می‌شوند و حدود وظایف و اختیارات آنان به‎وسیله هیئت‎رییسه کمیسیون تعیین و زیر نظر رئیس کمیسیون انجام وظیفه می‌کنند.

کمیسیون اصل نود در حال حاضر بر اساس آیین‎نامه داخلی این کمیسیون دارای سه بخش و هفت کمیته است که هرکدام از این کمیته‌ها شکایات مربوط به حوزه فعالیت تعریف شده را رسیدگی می‌کنند.

* رؤسای کمیسیون اصل 90

اعضای کمیسیون اصل 90 که براساس ماده 32 آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، به منظور سامان دادن و کارآمد سازی مجلس و نمایندگان، خصوصاً نسبت به طرز کار قوای مجریه، قضائیه و مجلس مبتنی بر اصول متعدد قانون اساسی تشکیل می‌شود،‌ شامل یکی از اعضای هریک از کمیسیون‌های تخصصی مجلس و 8 نفر از نمایندگانی است که توسط رؤسای شعب و هیئت رئیسه به عنوان اعضای ثابت انتخاب می‌شوند.

همچنین براساس تبصره این ماده از قانون آیین‌نامه مجلس رئیس کمیسیون اصل 90 با پیشنهاد هیئت رئیسه مجلس از بین اعضای ثابت کمیسیون و با رأی بهارستان‌نشینان انتخاب می‌شود.

کمیسیون اصل 90 مجلس در دوره‌های گذشته خانه ملت رئوسای مختلفی به خود دیده است؛ محمدصادق حائری‌شیرازی رئیس دوسال نخست دوره اول مجلس بود و سیدمحمد خویینی‌ها ریاست سال‌های سوم و چهارم این دوره را برعهده داشت.

در دوره دوم مجلس نیز مرتضی فهیم‌کرمانی به ‎عنوان رئیس کمیسیون اصل نود انتخاب شد. سیدحسین موسوی تبریزی نیز ریاست این کمیسیون در سال نخست دوره سوم و فخرالدین موسوی ریاست این کمیسیون در 3 سال بعدی دوره سوم را بر عهده داشتند.

محمد علی شرعی در دوره چهارم مجلس ریاست کمیسیون اصل نود را برعهده داشت و در دوره پنجم در سال‎های اول و چهارم ‎هاشم‎ هاشم‎زاده هریسی و در سال‎های دوم و سوم محمدرضا فاکر رؤسای کمیسیون اصل نود بودند.

در دوره ششم نیز حسین انصاری‎راد و در دوره هفتم و دو سال نخست دوره هشتم محمدرضا فاکر ریاست کمیسیون اصل نود را برعهده داشتند. محمدابراهیم نکونام نیز رئیس این کمیسیون در دوسال دوم هشتمین دوره مجلس بود.

* مجلس نهم و انتخاب رئیس کمیسیون اصل 90

با شروع به کار نهمین دوره مجلس شورای اسلامی در روز 7 خرداد ماه سال 91، بهارستان‌نشینان به ریاست محمدعلی پورمختار نماینده بهار و کبورآهنگ بر کمیسیون اصل 90 رای مثبت دادند.

در واقع هیئت رئیسه مجلس روز 11 تیرماه سال گذشته پورمختار را به عنوان نامزد پیشنهادی خود به صحن علنی معرفی کرد و وکلای ملت هم پورمختار را با 130 رای موافق از مجموع 207 نماینده حاضر به عنوان رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس نهم برگزیدند.

حالا با گذشت بیش از یکسال از شروع به کار مجلس نهم، رئیس کمیسیون اصل 90 باید برای دومین سال پالمان نهم انتخاب شود البته از چند هفته گذشته انتخاب رئیس کمیسیون اصل 90 در دستورکار صحن علنی قرار دارد اما این انتخابات به دلایل نامعلوم هنوز برگزار نشده و حدود یک ماه است که حساس‌ترین و شاید مهمترین کمیسیون مجلس شورای اسلامی "رئیس ندارد" و به همین دلیل جلسه‌ای هم برگزار نکرده است.

با اینکه بر اساس اخبار منتشره و سخنان برخی اعضای کمیسیون اصل 90، محمدعلی پورمختار تنها گزینه ریاست کمیسیون اصل 90 است اما سؤال اینجاست که چرا برگزاری یک انتخابات که تنها یک کاندیدا دارد و زمان زیادی را از صحن علنی نمی‌گیرد، باید به این میزان به تاخیر بیفتد و جلسات این کمیسیون که از مهم‌ترین و حساس‌ترین کمیسیون‌های مجلس شورای اسلامی است، برگزار نشود؟