سیاست‌های ایران در قبال سوریه

گروه ترجمه - روزنامه گاردین 6 سپتامبر 2013 (15 شهریور) در مقاله‌ای به سیاست‌های ایران در قبال سوریه پرداخت و نوشت: علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی به‌تازگی گفته است که نیروهای اسد مسئول کاربرد تسلیحات شیمیایی در دمشق در حمله 21 آگوست هستند که این مسئله نشان می‌دهد نخستین شکاف جدی میان عمل‌گرایان و تندروها در ایران از زمان به قدرت رسیدن حسن روحانی (متحد هاشمی رفسنجانی) به وجود آمده است. در حالی که بروز شکاف و تنش میان این دو طیف دیر یا زود اتفاق می‌افتاد، اما این مسئله می‌تواند ابعادی داشته باشد که به سرعت اتفاق افتاد و منعکس‌کننده این موضوع است که خاورمیانه(غرب آسیا) در چه موقعیت‌ حساسی قرار دارد و آمریکا نیز به‌‌دنبال مداخله نظامی مستقیم در جنگ سوریه است. هاشمی رفسنجانی همچنان از فضای پیروزی انتخاباتی روحانی در ماه ژوئن بهره‌مند است.

در ادامه مقاله آمده است: استدلال عمومی درون طیف سیاسی ایران، منعکس‌کننده اختلاف نظری گسترده‌تر در ایران بر سر سیاست‌های منطقه‌ای و در عین حال، چشم‌انداز گفت‌وگوهای هسته‌ای با آمریکاست. در ایران بسیاری تمایل دارند درخواست‌های روحانی برای گفت‌وگو و مصالحه هسته‌ای را تضعیف کنند. در حال حاضر، تنش‌های میان شیعه و سنی سبب شده که هرج‌ومرج سوریه به نقطه مهار نشدنی برسد. اتحاد طولانی‌مدت ایران با اسد و الزام‌های حفظ حمایت‌های لجستیک از حزب‌الله، بخشی از سیاست‌های ایران بوده است؛ اما در عین حال، ایران در سیاست‌های عمومی خود همواره مخالف جدی کاربرد تسلیحات شیمیایی بوده است. کشته شدن بیست هزار سرباز ایرانی و رنج مداوم حدود صد هزار ایرانی از آثار تسلیحات شیمیایی که رژیم صدام طی جنگ ایران و عراق به کار گرفت، همگی از پیامدهای حملات شیمیایی علیه ایران بوده است.

در پایان مقاله آمده است: سخنان آقای هاشمی رفسنجانی این دیدگاه را منعکس می‌کند که ایران باید برای تحقق راه‌حلی دیپلماتیک تلاش کند. دیدگاه هاشمی برخلاف وزیر خارجه و سخنگوی این وزارت‌خانه است که در مورد استفاده شورشیان از تسلیحات شیمیایی سخن گفته بودند. همچنین سخنان هاشمی ضعف موضع‌گیری ایران را تأیید می‌کند؛ به‌ویژه آنکه ایران در شرایط تحریم نفتی شدید قرار گرفته است که هاشمی نیز از این مسئله سخن گفته است. این حرکت هاشمی، شجاعانه بود. می‌توان گفت هاشمی به‌نوعی بیان‌کننده دیدگاه‌های روحانی در محکوم‌سازی کاربرد تسلیحات شیمیایی و درخواست برای اقدام بین‌المللی است. یک دیپلمات غربی در ماه فوریه گفت که «ترکیه، عربستان، مصر و ایران باید به توافقی برسند که مورد حمایت آمریکا و روسیه نیز باشد؛ به‌طوری‌که در حاکمیت اکثریت سنی در سوریه حقوق اقلیت‌ها نیز رعایت شود... البته نمی‌توان خوش‌بین بود که شرایط مطلوب محقق شود.» تأثیرات حملات آمریکا برای راه‌حل دیپلماتیک نامشخص است، اما البته درهای دیپلماسی همچنان تا حدی باز خواهد ماند.


تحليل : تمرکز یادداشت فوق بر اظهارنظری منسوب به آقای هاشمی که گفته می‌شود آن را تکذیب کرده، حاکی از توجه و دقت رسانه‌های دشمن به موضع‌گیری‌های غیرمتعارف و بعضاً ناهمسو با سیاست‌های اصلی و کلان نظام است. در حال حاضر اهمیت سخن منسوب به آقای هاشمی به تأثیر آن بر مواضع نظام نیست؛ زیرا موضع نظام در این باره کاملاً روشن است و وزارت‌خارجه، مسئول مستقیم اعلام این مواضع، بارها نظر ایران را در این زمینه اعلام کرده است. اهمیت صحبت آقای هاشمی در فرصت‌سازی برای دشمن و بهره‌برداری شیطنت‌آمیز از آن است که کاملاً به کار دشمن می‌آید و برای آن، برنامه‌ریزی‌ دارد. اتخاذ مواضع وحدت‌گرایانه تا حدودی می‌تواند این آسیب را جبران کند.