به گزارش نما، علی اکبر صالحی که در دولت یازدهم توانست اعتماد حسن روحانی را جلب کند و به عنوان ریاست سازمان انرژی اتمی کشورمان انتخاب شد در گفت و گویی مفصل با خبرگزاری ایرنا از برخی مسائل دوران وزارتش پرده برداشت. وزیر سابق امور خارجه کشورمان در این گفت و گو از مظلومیت وزارت خارجه در دوران سخت وزارتش سخن گفت.
صالحی درباره اینکه چرا نتوانسته در دوران وزارتش برنامه اصلی خود یعنی بهبود روابط با کشور منطقه، عربستان سعودی و اتحادیه اروپا را بهبود بخشد گفت: «روزي كه تصدي وزارت امور خارجه را عهده دار شدم، چنين مشكلاتي وجود نداشت. تحولات كنوني منطقه در آن زمان روي نداده بود، نه در تونس و نه در مصر و ليبي و بحرين با مشكلاتي كه امروز روبه رو هستيم، مواجه نبوديم؛ مهم ترين پرونده از ديدگاه ما در تعاملات بين المللي، پرونده هسته اي بود.»
وی افزود: «دو هفته پس از آغاز كارم در وزارت خارجه، تحولات بيداري اسلامي شروع شد؛ يكي از عزيزان به من گفت شما خوشقدم بوديد و گويا منتظر بودند شما بياييد.»
نامه دو سال و نيم پيش به مسوولان درباره تحريم ها
وزیر سابق امور خارجه درباره اقدامتش پیش از تحریم های سخت ایران عنوان کرد: «درباره اينكه چه كرديم تا آتش تحريم آنگونه كه مي خواستند دامن ما را نگيرد، تاريخ قضاوت خواهد كرد و اگر مي خواستيم رويه تندخويي و سياست چكشي را در پيش بگيريم، الان مشخص نبود در چه شرايطي بوديم.» صالحی فاش کرد که بیش از دو سال پیش نامه ای به مسئولان کشور درباره تحریم ها نوشته است. وی گفت: «در اين نامه پيش بيني شده بود كه روند تحريم هاي جديد چه سمت و سويي خواهد رفت و چه مواردي را در برخواهد گرفت. متاسفانه برخي دوستان در آن زمان به اينگونه تحليل ها ايراد مي گرفتند.»
وزیر پیشین امور خارجه تاکید کرد: «در چنان مظلوميتي بوديم كه در داخل كشور نيز نمي توانستيم حرف خود را بزنيم. به ما مي گفتند اين چه حرفي است و چه نامه اي است كه نوشته ايد، آنها نمي توانند نفت و بانك مركزي ما را تحريم كنند و اگر بخواهند نفت ما را تحريم كنند، قيمت نفت ۲۵۰ دلار مي شود. مي گفتند نمي توانند بانك مركزي را براساس قوانين بين المللي تحريم كنند ولي ما مي گفتيم اينها متاسفانه خودشان واضع قوانين هستند و خودشان، هم مرجع، هم قاضي و هم دادستان هستند.»
حضرت آقا در زمان قضيه سفارت انگليس به كمك ما آمدند
علی اکبر صالحی به چالش حمله به سفارت انگلیس اشاره کرد و گفت: «انگليسي ها مدت ها بود سفير خودشان را در تهران تعيين كرده بودند ولي سفير آنها (دامينيك چيلكات) تاييد نمي شد؛ بر اساس جلسه اي كه با وزير خارجه انگليس در نيويورك داشتم و درخواست ايشان در تسريع صدور موافقت (اگريمان)، اقدام كردم و سفير انگليس متعاقبا به ايران آمد.»
رييس سازمان انرژي اتمي اظهار کرد: «در آن مقطع بنده براي دفاع از سوريه به اجلاس سازمان همكاري اسلامي در جده رفته بودم و اتفاقا يكي از مباحثي كه در آن جلسه مطرح بود، اعتراض برخي كشورهاي عربي درباره حمله به سفارت خانه هايشان در سوريه بود و تنها مدافع سوريه در آن جلسه، من بودم. در آن جلسه يكدفعه به صورت تلفني به من اطلاع دادند كه چرا نشسته اي؟ سفارت انگليس در تهران را گرفته اند. همان جا به صورت تلفني با ويليام هيگ صحبت كردم و تلاش كردم قضيه را جمع كنم.»
معاون رييس جمهوري افزود: «متاسفانه برخي رسانه ها به جاي حمايت از وزارت امور خارجه مقالاتي نوشتند كه برخي از اين مقالات را به عنوان نمونه نگه داشته ام. نوشته بودند «ما بايد قبل از سفارت انگليس، وزارت امور خارجه را اشغال مي كرديم» و «قبل از سفير انگليس بايد تكليف وزير امور خارجه را روشن مي كرديم ». در چنين شرايطي ما ايستاديم و چيزي نگفتيم تا اينكه حضرت آقا به كمك ما آمدند.»
وی سياست وزارت امور خارجه براي كنترل موضوع سفارت انگليس را «شاهكار» دانست و گفت "توانستيم در برابر هجمه هاي عظيم و اين چنيني بايستيم و هيچ كس به ميدان نيامد تا از وزارت امور خارجه دفاع كند؛ تنها ايستاديم و همه مسائل را پذيرفتيم و يك كلمه هم نگفتيم." وزير سابق امور خارجه تاكيد كرد: «وقتي مي آييد، سفارت انگليس را مي گيريد، نبايد انتظار داشته باشيد كه كشورهاي اروپايي براي شما نقل و نبات پخش كنند.»
علم سياست نخوانده ام اما شعور سياسي دارم
وزير سابق امور خارجه در بخش دیگری از سخنانش افشاکرد: «زماني كه تصدي دستگاه سياست خارجي را به عهده گرفتم داراي مشكلات فراواني بود. در آن زمان مي خواستند دانشكده وزارت خارجه را بگيرند؛ وزارتخانه چارت تشكيلات مناسبي نداشت و شيوه استخدام ها نيز همه از طريق توصيه فاميل، دوست، آشنا و رابطه بود.» صالحي افزود: «من علم سياست نخوانده ام ولي شعور سياسي دارم؛ شعور در برخي كارها بيش از علم آن كار مهم است. در مسائل اجتماعي و انساني، علم خوب است اما شعور بيشتر كارايي دارد؛ علم خوب است چون واژگان آن رشته را خوب مي دانيد ولي كافي نيست.»
صالحي درباره اینکه چرا نتوانسته است سیاست هایش را به اجرا بگذارد گفت: «سياست خارجي يك كشور زماني درست جلو مي رود كه انسجام داخلي وجود داشته باشد؛ پشتوانه سياست خارجي، سياست داخلي است و وزير خارجه كه نمي تواند بدون پشتوانه داخلي برود و رابطه با عربستان، تركيه و اتحاديه اروپا را درست كند؛ وزير امور خارجه كه عصاي موسي در دست ندارد.»
وزير امور خارجه دولت دهم با بيان اينكه در حال حاضر پشتوانه داخلي و انسجام داخلي بيش از قبل است، اظهار کرد: «در دولت يازدهم، در مجموع انسجام داخلي بيشتري وجود دارد كه خيلي مهم است و بايد بگويم وزارت خارجه شانس آورده كه پشتوانه اي قوي دارد.» صالحي عنوان کرد: «تصور كنيد بحث سفارت انگليس در حال حاضر رخ دهد، شرايط چگونه خواهد بود؟ آن زمان، دو هفته برخي رسانه ها مرا عامل ديگران مطرح مي كردند. اما آيا شرايط امروز اين گونه است؟ ببينيد چه عزت و احترامي وجود دارد. شرايط فرق كرده و همه با تكريم و احترام صحبت مي كنند و اميدوارم اين شرايط پايدار بماند.»
تاكنون در خصوص سوريه با آمريكا مذاكره نداشته ايم
علی اکبر صالحی پاسخ به این سوال که آمریکا در دوران وزارت خارجه شما چند پیام برای ایران ارسال کرد، گفت: «آمريكايي ها به صورت غيرمستقيم و از كانال سوئيس پيام مي فرستند، حتي از طريق رسانه هم پيام مي فرستند. براي مثال، آمريكايي ها بارها درباره آقاي رابرت لوينسون و سه كوهنورد پيام فرستادند و اين پيام ها به صورت طبيعي هست و مساله خاصي نيست.»
وزير سابق امور خارجه افزود: «در مجموع ما با آمريكا در خصوص موضوعات خاص از جمله افغانستان در بُن آلمان و عراق در گذشته گفت و گو كرديم.» وی مذاکره ایران و آمریکا با مسئله سوریه را رد کرد اما تائید کرد که وزارت خارجه ایران 9ماه پیش نامه ای برای آمریکا فرستاده است و این کشور را از ورود تسلیحات شیمیایی از جمله گاز سارین به سوریه مطلع کرده است.
گفتم ملك زاده را بگذاريد، توفان سياسي مي شود
وزیر سابق امور خارجه درباره درباره چگونگی دخالت احمدی نژاد در مسائل وزارت امور خارجه گفت: «بنده در مراسم توديع و معارفه به آقاي دكتر روحاني گفتم واقعا آقاي دكتر احمدي نژاد در مسائل سياست خارجي مرا «مبسوط اليد» گذاشتند؛ ايشان تنها يك جا دخالت كرد و آن هم بحث آقاي ملك زاده بود.»
رييس سازمان انرژي اتمي درباره این ماجرای جنجالی توضیح داد: «من به آقاي احمدي نژاد گفتم آقاي ملك زاده مرد شريفي است اما اگر ايشان را به معاونت مالي و اداري منصوب كنيم، توفان سياسي مي شود؛ ايشان گفت نگران نباش، گفتم نگران نيستم و آقاي ملك زاده را منصوب كرديم و توفان سياسي شد و پيش بيني من درست از آب درآمد.»
صالحي اظهار کرد: «در موارد اندكي، بدون هماهنگي قبلي به سفرهايي مي رفتم و بعد از سفر، جناب آقاي دكتر احمدي نژاد متوجه مي شدند كه من ماموريت رفته ام و بعد مي آمدم و گزارش مي دادم؛ دكتر احمدي نژاد فقط يكي دوبار محترمانه به بنده گفت كه حداقل قبل از سفر به من بگو كه گفتم واقعا برخي اوقات، سفرها «فورس ماژور» است كه اصلا فرصت نمي كنم شما را ببينم و مجبورم سفر بروم ولي شرمنده هستم و حق با شماست. مي خواهم بگويم تا اين حد ايشان دست مرا باز گذاشته بود و به نظر من اينكه مي گويند موازي كاري شده، بحث سياسي است.»
سفرهاي مشايي ارتباطي با وزارت امور خارجه نداشت
وزير سابق امور خارجه سوال نمايندگان درباره تعداد سفرهاي اسفنديار رحيم مشايي را يادآور شد و تصريح كرد: «مسافرت هاي آقاي مشايي ارتباطي به وزارت امور خارجه نداشت؛ ايشان يا با رييس جمهوري مي رفت يا به عنوان رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري واينكه بيايند يكي از مسايل وزارت امور خارجه را ببرند و كارش را انجام دهند، اصلا چنين چيزي نبوده است.»
وي درباره فعاليت هاي معاونت بين الملل رياست جمهوري دولت دهم نيز گفت: «بعد ازاعمال تحريم ها، آنقدر مسائل پيچيده شد و با وزارت خانه هاي ديگر سر و كار داشتيم كه نمي شد همه كارهاي اقتصادي جزيي را وزارت امور خارجه به تنهايي ورود كند آقاي (علي) سعيدلو با همكاري وزارت امور خارجه جلو آمد.»
معاون رييس جمهوري با بيان اينكه بسياري از كارشناسان وزارت امور خارجه در كنار آقاي سعيدلو به فعاليت مي پرداختند، افزود: «آقاي كاظمي قمي دستيار ويژه بنده در امور اقتصادي بود و معاونين سياسي وزارت امور خارجه از جمله دكتر اميرعبداللهيان و ديگران كمك مي كردند؛ آقاي رييس جمهور اختيارات ويژه اي به آقاي سعيدلو داده بودند تا بتواند در امور اقتصادي با ديگر وزارتخانه ها هماهنگي كند و ايشان نه تنها دخالتي در كار وزارت امور خارجه نداشت بلكه به ما كمك هم مي كرد.»
ناگفته‌های صالحی از سیاست خارجی دولت دهم
وزیر سابق امور خارجه در گفت و گویی به بیان چالش های خود در دوران وزارت پرداخت و برخی مسائل مسائل پشت پرده سیاست خارجی ایران در دولت دهم را بیان كرد.
۱۳۹۲/۶/۱۸
