به گزارش نما ،زمانی که روحانی اعضای کابینهاش را معرفی کرد موافقان کابینه، تجربه را ویژگی اصلی آن دانستند و امیدوار بودند در کمترین زمان ممکن مشکلات اقتصادی برطرف شود. مجلس شورای اسلامی نیز در اولین گام تعامل با دولت جدید به همه وزرای پیشنهادی اقتصادی اعتماد کرد و رای بالایی به کابینه اقتصادی روحانی داد. مسؤولان دولت یازدهم ایجاد آرامش در بازار و سایر حوزههای اقتصادی را اولین حرکت برای ثبات و خروج از بحران اقتصادی معرفی کردند اما دیری نپایید برخی وزرا و مسؤولان اقتصادی نیامده توفان به پا کردند و همان ثباتی که بهطور طبیعی در خلال تغییر دولت بهوجود آمده بود را بر هم زدند. اظهارات ارزی سیف رئیسکل بانک مرکزی، سخنان مسکنی آخوندی وزیر راه و شهرسازی، اظهارات خودرویی نعمتزاده وزیر صنعت و تجارت، نالههای یارانهای زنگنه وزیر نفت و ... امید مردم را کمرنگ کرد و موجب التهاب در بازار شد. در گزارش زیر این عملکرد 3 ماهه برخی مسؤولان اقتصادی و اظهارات جنجالی آنها را بررسی کردیم.
قیمت خودرو در لاین سرعت
با کاهش نسبی نرخ ارز در تابستان که همزمان با اعلام نتایج انتخابات ریاستجمهوری رخ داد مردم به کاهش قیمت کالاهایی چون خودرو امیدوار شدند چون این کالاها که اتفاقا در داخل نیز تولید میشدند با بهانه افزایش نرخ ارز گران شده بودند. با این وجود رکود قیمت خودرو ادامه یافت تا اینکه وزیر صنعت از به کف رسیدن نرخ خودرو خبر دهد و اینکه مردم منتظر ارزانشدن خودرو نباشند. این اظهارات بازار خودرو را ملتهب کرد و موجب شد کسانی که قصد فروش خودرو را هم داشتند به انتظار افزایش قیمت صبر کنند. نابسامانی در فروش شرکتهای خودروساز در حالی حاکم است که بازار خودروهای صفر در رکود به سر میبرد و در این شرایط، مسؤولان وزارت صنعت از جمله وزیر و معاونش سعی کردند با تاکید بر عدم کاهش قیمت خودرو، مردم را به خرید خودرو از کارخانههای خودروساز ترغیب کنند، در این راستا، مدیران خودروساز نیز با مسؤولان وزارت صنعت همنوا شده و از احتمال افزایش قیمت محصولاتشان خبر دادند. این مساله هرچند در ابتدا تاثیر قابل توجهی بر قیمت خودروهای صفر نداشت ولی پس از 2 روز، باعث رشد 700 هزار تا یک میلیون و 200 هزار تومانی قیمت برخی خودروها در بازار شد. این اتفاق در حالی صورت گرفت که قدرت خرید مردم در حد قیمتهای فعلی خودرو نیست و در نتیجه با وجود رشد قیمتها، بازار همچنان در رکود به سر میبرد. حسین زمانیافشار، رئیس اتحادیه فروشندگان اتومبیل با اشاره به اینکه در بازار امروز خرید و فروش خودرو محصولات ایران خودرو با ۵ درصد افزایش قیمت روبهرو شدهاند، اظهار داشت: امروز قیمت انواع پراید در بازار افزایش یک تا 5/2 میلیون تومانی را تجربه کرده است. وی با بیان اینکه به عنوان نمونه پراید ۱۱۱ فول در حال حاضر ۱۸ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان قیمتگذاری شده است، گفت: قیمت انواع پژو هنوز با افزایش روبهرو نشده است اما نمایشگاهداران تمایلی به فروش محصولات خود نداشته و منتظر اعلام قیمتهای جدید هستند. حسین گروسی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در این باره گفت: مردم مدتی بود که منتظر کاهش قیمت خودرو بودند اما چون مسؤولان به صراحت اعلام کردند که خبری از کاهش قیمت خودرو در کارخانهها نیست، بنابراین همه متقاضیان خودرو به سوی بازارخرید هجوم آوردند و این موضوع یعنی افزایش میزان تقاضا باعث شد تا قیمت خودرو بالا رود.
دلار بالاخره چند؟
نرخ ارز از چالشهای اصلی دولت دهم بوده و با توجه به شعار «ارزش پول ملی را افزایش میدهم» روحانی در ایام انتخابات، همه منتظر کاهش محسوس نرخ ارز بودند. کاهش نرخ ارز در اواخر شهریور و اولین روزهای مهر کلید خورد اما اظهارات عجیب سیف، رئیسکل بانکمرکزی درباره غیرمنطقی بودن کاهش نرخ دلار و اینکه نباید ارز ارزانتر شود موجب افزایش نرخ دلار شد. این در حالی است که کارشناسان نرخ واقعی دلار را 2000 تا 2500 تومان میدانند. البته سیف یک ماه بعد حرف خود را پس گرفت اما این پسگرفتن یک صدم خبر قبلی رسانهای نشد. در همین حال وزیر اقتصاد که اعتقاد دارد در عرصه اقتصاد نباید زیاد حرف زد در مجلس نرخ واقعی دلار را بسیار کمتر از نرخ بازار آزاد دانست و گفت مسؤول اظهارات رئیس بانکمرکزی نیست. محمدرضا پورابراهیمی، نایبرئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی درباره رویکرد ارزی که در جلسه چند روز پیش این کمیسیون با وزیر اقتصاد مطرح و مورد تبادلنظر قرار گرفت، گفت: طیبنیا در پاسخ به سوال نمایندگان از مواضع ارزی رئیسکل بانک مرکزی دفاع نکرد. در این جلسه وزیر اقتصاد عنوان کرد که بانک مرکزی مستقل از وزارت اقتصاد است و سیاستهای خود را دنبال میکند.
پورابراهیمی با بیان اینکه وزیر اقتصاد پاسخ شفافی درباره چگونگی رویکرد ارزی دولت ارائه نکرد، گفت: اما وی بر کاهش نرخ ارز در صورت عدم نوسان آن تاکید کرده است. در این جلسه وزیر اقتصاد نرخ دلار برای بازار غیر رسمی را ۲۷۰۰ تومان منطقی دانست. نماینده مردم کرمان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه نرخ دلار بین ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ تومان منطقی است، گفت: نمایندگان هم از پاسخ وزیر اقتصاد قانع نشده و مقرر شد تا در صحن مجلس از رئیسجمهور سوال کنند. در روزهای آینده گزارش مشروحی درباره نرخ واقعی ارز منتشر خواهیم کرد.
مسکن بیمهر
مسکن مهر خیلیها را خانهدار کرد اما «وطنامروز» در چند سال اخیر هم در بسیاری از گزارشهای خود به انتقاد از مسکن مهر پرداخت چرا که معتقد بود بخش قابل توجهی از افزایش نقدینگی به علت اجرای نامناسب این طرح است. با این وجود برای اینکه اجرای چنین پروژه عظیمی را اصلاح یا متوقف کرد نباید آن را فریاد زد چون خواهناخواه توقف مسکن مهر روی نرخ مسکن تاثیر میگذارد. برای اینکه بگوییم این طرح بد است باید طرح جدید خود را تشریح کنیم تا اعتدال سخن برقرار شود اما عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی بدون توجه به این مساله تا توانست علیه این طرح سخن گفت اما درباره اینکه مردم باید چه کنند حرفی نمیزند. پس از اینکه مخالفتها از سخنان آخوندی بالا گرفت هیات دولت وزرای اقتصادی را مامور کرد که مردم را درباره مخاطرات ادامه طرح مسکن مهر آگاه کنند. البته آخوندی از طرح مسکن اجتماعی سخن به میان آورد و گفت که جزئیات آن را بعدا میگویم. آخوندی در مراسم دهمین بزرگداشت روز جهانی شهرسازی ایران با شعار «تحول گفتمان شهرسازی از شهروند محوری به شهروندمداری» ماموریت آگاهکردن مردم از ضرر و زیان مسکن مهر را اینگونه انجام داد: مبلغی حدود 50 هزار میلیارد تومان از منابع دولتی به مسکن مهر تخصیص داده شده است و تکمیل این پروژه حدود 50 هزار میلیارد تومان دیگر سرمایه لازم دارد. آخوندی با طرح این سوال که آیا نباید ما از این سرمایه ملی حداقل یک درس بگیریم که یکبار دیگر این اشتباه را تکرار نکنیم؟ بیان کرد: من در مقام سرزنش کردن افرادی که در این مجموعهها هستند نیستم بلکه اتفاقا بشدت مدافع حقوق کسانی هستم که این واحد را خریداری کردهاند و میخواهند در آن زندگی کنند. وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: من نگران زندگی تکتک این افراد و مدافع دریافتکنندگان و متقاضیان مسکن مهر و نگران سلامت، خدمات زیربنایی و روبنایی و خدمات اجتماعی و دیگر موارد مورد نیاز آنها هستم. وظیفه دولت این است که همه تلاش خود را به کار گیرد تا به تعهدات گذشته عمل کند و هرگونه خلف وعده در این زمینه عواقب بدتری خواهد داشت. آخوندی با اشاره به چگونگی شکلگیری اجتماعهای محلی در حال حاضر گفت: در 100 هزار واحد مسکونی جمعیتی چند صد هزار نفری را که هیچ سابقه آشنایی با یکدیگر ندارند، در یکجا جمع میکنند؛ آیا این را جز با نگاه کالایی به انسانها، میتوان فرض کرد؟
آیا بهتر نبود آقای آخوندی ابتدا از اجرای طرح مسکن اجتماعی سخن میگفت و بعد از توقف مسکن مهر حرف میزد. اصلا دولت میتوانست این طرح را متوقف کند و به علت تاثیر منفی روانیای که دارد فقط مسؤولان رده پایینتر از وزیر درباره آن سخن بگویند نه اینکه وزیر مسکن سخنی بگوید که به مردم اینگونه القا شود که دیگر دوره خانهدارشدن با آورده 20 میلیون تومان تمام شد.
نالههای وزیر نفت
وزیر نفت پس از 2 سال خودکفایی بنزین خبر از واردات بنزین داد که میتوانست نگرانکننده باشد اما بدتر از همه گلههای زنگنه از یارانه بوده است. حتی وزیر کار خبر از تهدید به استعفا توسط وزیر نفت در هیات دولت داد چراکه زنگنه نمیخواست پول یارانه را بدهد! زنگنه درباره تاثیر منفی یارانه در نفت اینگونه سخن میگوید: «یک عده آدم که فهم عمیقی از این حوزه نداشتند، به خاطر اجرای اهدافی، دستگاههای بزرگ بخش انرژی کشور را در آستانه نابودی کامل رساندند، کار این افراد مثل کسی است که سوار بر یک آمبولانس برای رساندن مریض به مقصد در راه صدها نفر را زیر گرفته و کشته و هزاران دست و پا را شکسته است؛ این دوستان به اسم دادن یارانه به مردم دستگاههای بزرگ انرژی همچون توانیر، شرکت پالایش و پخش فرآوردههای نفتی و شرکت گاز را با تخلفات صریح و مکرر از قانون، نابود کردند. ارزشمندترین چیزی که از شرکت پالایش و پخش مانده است نیروی انسانی آن است؛ زیرا هر چیز مادی که این شرکت داشت نابود کردند، آنها مکرر در مکرر این کار را با زیر پا گذاشتن قانون انجام دادهاند. برای اجرای هدفمندی یارانهها خیلی چیزها را از دست دادیم، برای چه؟ که چه بشود؟ خدا را شکر که که خداوند جواب این دوستان را داد، چون بنیان این کار اشتباه و خراب بود و خداوند اجازه نمیدهد کار نادرست به ثمر برسد. زنگنه گفت: در سالهای اخیر برای اجرای هدفمندی یارانهها پولهای زیادی بر خلاف قانون از شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی گرفته شد و متاسفانه چون چارهای ندارند امسال هم این پول را از این شرکت میگیرند، اما سعی میکنیم این مشکل خارجی که مثل یک بختک عظیم روی گلو و سینه این شرکت قرار گرفته را از بین ببریم».
بسیاری وقتی سخنان زنگنه را شنیدند گفتند اگر میخواهید یارانه ندهید خب ندهید!
مردم نگران
گویا مسؤولان اقتصادی در گام اول ماموریت دارند مردم را ناامید کنند و با گزارشهای عجیب و غریب و آمارهای سرسامآور عملا موفق به این کار شدند. دولت قصد دارد با این کار به دو هدف برسد؛ اول اینکه در اجرای تصمیماتی که محبوبیت دولت را کاهش میدهد مشکلی در میان نباشد مانند حذف یارانه، افزایش نرخ سوخت، افزایش نرخ آب و برق و ... دوم اینکه در صورت توفیق هرچند اندک در پیشبرد برنامهها، دولت خود را تنها منجی اقتصاد و معیشت معرفی کند. البته امیدواریم با هر نیتی دولت در بیرون آوردن اقتصاد از بحران و سر و سامان دادن معیشت موفق شود اما قبل از آن نباید امید مردم را ناامید کرد و التهاب را به اقتصاد وارد کرد. این درست نیست که مسؤولان، ملت را نگران کنند و بعدا برای کاهش نگرانی مردم تلاش کرده و خود را قهرمان بدانند. همه میدانیم که مدیریت ناصحیح در دولت دهم و برخی عوامل دیگر هرج و مرج را وارد اقتصاد کشور کرده است اما راه برونرفت از این بحران، بحرانآفرینی و ایجاد سر و صدای جدید نیست چون این همان روش دولت قبلی است.
منبع:وطن امروز
تأثیر سخنان متناقض مسؤولان بر عملكرد 3 ماهه كابینه اقتصادی دولت یازدهم
اظهارات گران، مردم نگران
برخی وزرا و مسؤولان اقتصادی نیامده توفان به پا كردند و همان ثباتی كه بهطور طبیعی در خلال تغییر دولت بهوجود آمده بود را بر هم زدند.
۱۳۹۲/۸/۱۱