به گزارش نما: چهار روز از مذاکرات هسته‌ای می‌گذشت و جدای از هیئت‌های دیپلماتیک ایران و گروه 1+5، وزیران خارجه هم به ژنو رفته بودند تا نتیجه این دور مذاکرات معلوم بشود. همه چیز به شب آخر کشیده شد و ساعت‌ها بود که همه طرف‌های مذاکره در هتل اینتر کانتیننتال مشغول چانه‌زنی بر سر توافق و جزییات آن بودند. این ساعت‌ها ساعت‌های انتظار بود آن هم نه فقط انتظار خبرنگاران که بیرون از هتل ایستاده بودند، بلکه انتظار اصلی مربوط به میلیون‌ها ایرانی در داخل و خارج از کشور می‌شد که برای اطلاع از توافق نهایی و متن آن لحظه‌شماری می‌کردند.
ژنو در این دور از مذاکرات مبدل به زمین بازی بین ایران و 1+5 شده بود، یک زمین هسته‌ای که برد و باخت آن بی‌شباهت با زمین فوتبال و آخرین بازی بین ایران با کره جنوبی نبود چون در هر دو زمین مسئله اصلی بر سر غرور ملی ایرانیان بود. برد مقابل کره جنوبی و راه‌یابی ایران به جام‌جهانی پاسخ مثبتی به غرور ملی میلیون‌ها ایرانی بود و حالا در زمین هسته‌ای مسئله این بود که مذاکرات پاسخ‌گوی غرور ملی ایرانیان خواهد شد یا نه؟ در این میانه، رسانه و برنامه‌ریزی آن نقش تعیین‌کننده‌ای داشتند چون در این لحظات حساس تنها رسانه بود که می‌توانست با برنامه‌ریزی مناسب و خبررسانی به موقع نیاز مخاطبان ایرانی و غرور ملی آنها را برآورده کند.
اگر رسانه ملی و این صدا و سیما تنها وسیله شما برای باخبر شدن از ژنو و مذاکرات بود و به خصوص چشم به شبکه خبر دوخته بودید، فقط یک نتیجه عاید شما می‌شد. این نتیجه چیزی نبود جز حرص خوردن چون ساعت‌ها و لحظات می‌گذشت و شما انتظار داشتید تا از ژنو چیزی بشنوید اما انگاری که از نظر شبکه خبر اهمیت ژنو و مذاکرات آن بسیار کمتر از برنامه‌های عادی بود تا ویژه‌برنامه‌ای برای آن در نظر گرفته باشد. به این خاطر بود که شما در شنبه شب و ساعات بعد نیمه شب می‌توانستید تمام برنامه‌های عادی شبکه خبر مثل برنامه سلامت یا مستند تاریخی ببینید اما به جز تماس مستقیم با خبرنگار حاضر در ژنو، شبکه خبر برنامه‌ای از ژنو نداشت و تازه این خبرنگار هم چیزی برای گفتن نداشت چون او مثل مابقی خبرنگاران از جزئیات خبری نداشت.
وقتی که این نحو برنامه‌ریزی شبکه خبر با برنامه‌ریزی شبکه‌ای مثل بی بی سی فارسی مقایسه بشود آن وقت معلوم می‌شود که شبکه خبر و در نتیجه، رسانه ملی بازنده اصلی در زمین هسته‌ای بود. بی بی سی فارسی بر عکس رسانه ملی و شبکه خبر آن با دست پر سراغ ژنو، هتل اینتر کانتیننتال و مذاکرات داخل آن رفته بود. بی بی سی فارسی از اواخر شنبه شب و ساعات اولیه یک‌شنبه ویژه‌برنامه خود را به راه انداخت با سه قسمت اصلی؛ مصاحبه با کارشناسان، نظرات کاربران در فضای اینترنت و تماس مستقیم با خبرنگار حاضر در ژنو.
در وهله نخست باید گفت که بی بی سی فارسی در این ویژه‌برنامه به عمد سعی داشت تا فضایی مثبت ایجاد بکند و آن را به مخاطب فارسی‌زبان خود هم القاء کند؛ هم مصاحبه با کارشناسان و هم نظر کاربران و هم خبرنگار این فضا را القاء می‌کردند. شاید به همین دلیل بود که فردی مثل علی علیزاده را به استودیو آورده بود، فردی که در هر بخش مصاحبه نسبت به جریان مذاکرات نگاه مثبتی داشت و البته دیگر کارشناسان و نوع سوال‌های نادر سلطان‌پور از دیگر کارشناسان هم در این جهت بود. این جهت‌گیری با نظر کاربران ایرانی در فضای اینترنت هم‌خوانی داشت که وقتی تماس‌های مکرر با کسری ناجی در ژنو انجام می‌شد، این هم‌خوانی کامل می‌شد.
این نوع برنامه‌ریزی بی بی سی فارسی توانست به خوبی پاسخ مناسب را به مخاطبان فارسی بدهد و هم مخاطبان را در جریان جزییات ژنو قرار بدهد و هم نگاه مثبت را به آنها القاء کند اما دست خالی شبکه خبر و رسانه ملی هیچ جوابی به این مخاطبان نداشت و نتوانست جواب غرور ملی آنها را بدهد. شاید سال‌ها بگذرد تا لحظاتی مثل چنین شبی ایجاد شود تا یک رسانه بتواند رابطه خود را با مخاطبان نزدیک‌تر کند و باید گفت که مسئولان شبکه خبر و از آنها مهم‌تر مسئولان رسانه ملی قدر این لحظات را ندانستند و در مقابل، مسئولان شبکه بی بی سی بازی را بردند. اکنون، آقایانی مثل ضرغامی شاید بتوانند به روشنی دلیل افت مخاطبان رسانه ملی خودشان را بفهمند و این که چرا با آن همه امکانات فنی باز در جذب مخاطب فرسنگ‌ها عقب‌تر از شبکه‌ای مثل بی بی سی فارسی هستند. رسانه ملی در حساس‌ترین مسئله ملی قافیه بازی را به طور کامل باخت و نتوانست در حساس‌ترین مقطع تاریخی پاسخ‌گوی غرور ملی ایرانیان باشد اما بی بی سی فارسی با یک برنامه‌ریزی ساده ولی دقیق توانست به راحتی گوی بازی را ببرد.
باخت رسانه ملی در زمین هسته‌ای
اگر رسانه ملی و این صدا و سیما تنها وسیله شما برای باخبر شدن از ژنو و مذاكرات بود و به خصوص چشم به شبكه خبر دوخته بودید، فقط یك نتیجه عاید شما می‌شد. این نتیجه چیزی نبود جز حرص خوردن چون ساعت‌ها و لحظات می‌گذشت و شما انتظار داشتید تا از ژنو چیزی بشنوید اما انگاری كه از نظر شبكه خبر اهمیت ژنو و مذاكرات آن بسیار كمتر از برنامه‌های عادی بود تا ویژه‌برنامه‌ای برای آن در نظر گرفته باشد.
۱۳۹۲/۹/۴
