به گزارش نما به نقل از روزنامه تهران امروز: زمان زيادي از آن نگذشته است؛ همين چهار، پنج سال پيش بود كه اگر دختر يا زني سيگار مي‌كشيد همه طور ديگري به او نگاه مي‌كردند كه مجبور مي‌شد سيگار خود را پنهان كند. هيچ كس نمي‌داند در اين چند سال چه اتفاقي افتاد كه همه چيز متحول شد و هنجارها جايگاه خود را از دست داده و بي‌ارزش شده است.
آن موقع‌ها هم بانوان به سر و وضع خود اهميت مي‌دادند اما نه به هر قيمتي. بهاي خوش تيپي و هيكل خوب خود را با كم خوري مي‌دادند نه با اعتياد به موادي همچون شيشه و خانواده آمفتامين‌ها. آن زمان‌ها براي شاد بودن نيازي به گراس، كوك، حشيش و قرص‌هاي روانگردان نبود. هميشه مي‌شنيديم زن‌ها به عنوان همسر و مادر تكيه گاه و مأمني براي اعضاي يك خانواده هستند و اين حرف‌هاي بسيار ساده آنقدر تكرار مي‌شد كه زن‌ها شأن و شخصيت خود را خيلي بالاتر از مصرف موادمخدر مي‌دانستند.
اما وقتي در نشست عملكرد 100روزه ستاد مبارزه با موادمخدر عبدالرضا رحماني فضلي دبير ستاد مبارزه با موادمخدر و وزير كشور اعلام كرد كه تعداد زن‌هاي مصرف‌كننده موادمخدر از 5.3درصد به 9.8درصد افزايش يافته است. همه متوجه شدند كه ستون خانواده در معرض هجوم گردبادي به نام اعتياد است. وزير كشور اعتياد اين تعداد زن در كشور را فاجعه‌اي بزرگ مي‌داند و مي‌گويد: بايد تمام زنگ‌هاي خطر را به صدا درآورد چرا که بانوان هسته اوليه تعليم، تربيت و صيانت از خانواده هستند. ضمن اينكه رواج فروش فرزندان و مسائل خلاف عفت از جمله معضلات برخي خانواده‌هاي درگير اعتياد است.
خانواده‌هاي پرتنش بستر گرايش زن به اعتياد
دكتر فريد براتي سده در مورد دلايل اعتياد زن‌ها به تهران امروز مي‌گويد: وقتي در مورد اعتياد زن‌ها اظهار نگراني مي‌كنيم منظور روند افزايشي از 5.3 به 9.8 درصد است. در بررسي‌هايي كه در مورد مصرف موادمخدر توسط زن‌ها تاكنون انجام شده، دو مسئله خيلي مهم است. اول تنش‌هاي و شرايط نابسامان و بي‌ثبات برخي خانواده‌ها (مانند خانواده طلاق) است كه احتمال گرايش زن‌ها و دختران در اين خانواده‌ها به مصرف موادمخدر بيشتر است.
دومين مسئله اين است كه همه تحقيقات نشان‌دهنده اين است كه بخش زيادي از زن‌هاي مصرف‌كننده موادمخدر، همراه با بستگان درجه اول شوهر و پدر و در موارد كمي برادر خود مصرف را شروع كرده‌اند. اين پژوهشگر مسائل اجتماعي در ادامه مي‌افزايد:در سال‌هاي اخير يك مسئله ديگر هم به آن اضافه شده است. يكي تبليغاتي كه براي موادمخدر مي‌شود مانند اينكه اين مواد اشتها را كاهش داده و براي لاغري خوب است، ضمن آنكه اعتيادآور هم نيست. مانور اين ديدگاه در محل حضور و تجمع خانم‌ها مانند آرايشگاه‌ها، باشگاه‌ها و... بيشتر است.
تحليل عميق‌تر و دليل اصلي گرايش زن‌ها به اعتياد اين است كه وضعيت سلامت كشور نشان مي‌دهد نرخ و آمار مشكلات روان شناختي، علائم روان‌شناسي و مصرف داروهاي آرام بخش در زن‌ها بيشتر از مردان است. برخي مي‌گويند كه زن‌ها بيشتر به بيان اين مسائل مي‌پردازند در صورتي كه اين نشان‌دهنده اين است كه زن‌ها بيشتر تحت تاثير ناسلامتي رواني قرار مي‌گيرند.
نويسنده برتر اختتاميه دهم جشنواره سراسري معرفي و انتخاب آثار برتر مكتوب در زمينه مبارزه با موادمخدر با اشاره به درمان اعتياد زن‌ها در ادامه مي‌افزايد: به دليل اينكه انگ اعتياد در خانم‌ها بيشتر است، متاسفانه زن‌ها براي درمان ديرتر اقدام مي‌كنند. بيشتر مراجعه‌كنندگان خانم براي دريافت خدمات كاهش آسيب (جايي‌كه ديگر فرد نمي‌تواند مصرف مواد را كنار بگذارد و بايد مصرف او را طوري برنامه‌ريزي كرد كه از بيماري‌هاي عفوني دور بماند) مي‌آيند.
بيشتر كاهش‌هاي آسيب براي مصرف‌كنندگان موادي مانند هروئين، كراك و... است. اما اين بدان معنا نيست كه زن‌ها بيشتر مواد تزريقي مصرف مي‌كنند. به دليل اقدام دير اين زن‌ها اعتياد مزمن و كهنه مي‌شود. به دليل پنهان كاري زن‌ها وقتي كار از كار مي‌گذرد به مراكز درماني مراجعه مي‌كنند. بايد در جامعه فرهنگي رواج پيدا كند كه زن‌هاي معتاد زودتر به مراكز درماني مراجعه كنند.
وي در مورد موادمخدري كه بيشتر در زن‌ها شايع است مي‌گويد: در كنار ترياك و هروئين مواد محرك و صنعتي نيز رايج شده است. مواد محرك بيشتر براي لاغري، افزايش انرژي، كم خوابي در شب‌هاي امتحان (در دانشجويان) استفاده مي‌شود. اين كارشناس حوزه درمان اعتياد با بيان اينكه وزير كشور اعلام كرده كه بايد مقابله با اعتياد اجتماعي باشد، ادامه مي‌دهد: اميدواريم اين تصميم جدي و عملياتي شود زيرا بخشي از اجتماعي كردن مقابله با اعتياد خانواده‌ها هستند. البته بايد پذيرفت كه برخي خانواده‌هاي ما دچار مشكلات اقتصادي و آسيب‌ها هستند. اين خانواده است كه در اول و آخر مراقب افراد خود است. نبايد انتظار داشت كه دستگاه‌ها و تلويزيون اين نقش را به عهده بگيرند.
به گفته براتي سده با وجود زن معتاد، اولين چيز تعادل خانواده است كه بهم مي‌خورد زيرا زن تاثير زيادي دارد و مي‌تواند سرمشق بدي براي ساير اعضاي خانواده باشد. ضمن اينكه احتمال دارد در مواقعي كه به مشكل مالي برمي خورد به سمت مسائل اخلاقي نيز كشيده شود. اعتياد باعث مي‌شود كه نقش‌هاي زن خانواده در بحث باروري و مادر شدن هم خراب شود. ضمن آن كه زن‌ها از لحاظ جسمي هم زودتر خرد مي‌شوند.
وي با اشاره به اينكه وزير كشور تعداد معتادان كشور را يك ميليون و سيصد و پنجاه هزار نفر اعلام كرده‌اند مي‌افزايد: بر اين مبنا تقريبا 130 هزار زن معتاد در كشور داريم. ضمن آن كه سازمان بهزيستي تحقيقاتي را در تهران داشت كه طي آن نرخ زن‌هاي بين 15 تا 45 سالي كه حداقل يكبار شيشه مصرف‌كرده‌اند (اعتياد داشتند يا به صورت تفنني مصرف‌كرده اند) حدود 13.5 درصد بوده است.
علت عمده گرايش زن‌ها رشد موادمخدر صنعتي است
علي هاشمي نيز در مورد افزايش دوبرابري اعتياد زن‌ها كه از سوي ستاد مبارزه با موادمخدر اعلام شد، به تهران امروز مي‌گويد: دوبرابر شدن آمار زن‌هاي معتاد كاملا درست است. آخرين شيوع شناسي كه در سال 83 توسط وزارت بهداشت و درمان، سازمان ملل و ستاد مبارزه با موادمخدر انجام شد در اين آمار 3 ميليون و هفتصد و چهل هزار نفر مصرف‌كننده موادمخدر داشتيم كه 2 ميليون و 500 هزار نفر مصرف‌كننده دائمي و يك‌ميليون و 240 هزار نفر به صورت تفنني مصرف‌كننده موادمخدر بودند. در دولت نهم اين آمار از هفتصد هزار معتاد شروع شد و تا آخر دولت دهم اين آمار به يك ميليون و 335 هزار نفر رسيد. وزير كشور فعلا همان آمار را اعلام كردند.
قطعا اين آمار دليل علمي ندارد. اما اگر اين آمار را هم در نظر بگيريم از اول دولت نهم تا آخر دولت دهم اين آمار دو برابر شده است. اين نشان‌دهنده تمام كارها و تلاش‌هايي است كه اثر مثبتي كه نداشته بلكه منفي نيز بوده است.مجموعه آمارهايي كه از طريق سازمان‌هاي غيردولتي و شيوع شناسي‌هاي برخي سازمان‌ها اعلام مي‌شود، نشان‌دهنده آماري بيش از اين است. تماس‌هاي تلفني اعتياد سازمان بهزيستي كه به صورت گزارش به مجمع تشخيص مصلحت ارسال شد، نشانگر اين است كه آمار در موادمخدر صنعتي و شيشه خيلي رشد كرده است.
وي با اشاره به اينكه برآورد درستي از آمار معتادان در دست نيست مي‌افزايد: اولين نياز تاسيس مركز ملي بي‌طرفي است كه منفعت جنايي و صنفي نداشته باشد تا با يك شيوع شناسي آمار معتادان را ارائه و اعلام كند كه نسبت اعتياد بين زن (كه بيشتر پنهاني است) و مرد، بي‌سواد و تحصيلكرده، شهري و روستايي چقدر است. ما عادت كرده‌ايم خيلي واقعيت‌ها را آنطور كه هست نبينيم.
رئيس كميته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخيص مصلحت با بيان اينكه بررسي تحليلي عميقي براي دليل اعتياد زن‌ها نشده است، ادامه مي‌دهد: براورد اجمالي بر حسب تجربه و نشست‌هايي كه وجود داشته علت عمده گرايش رشد 90 تا 95 درصدي موادمخدر صنعتي است كه بيشتر در دختران جوان 16 تا 25 سال است. البته بايد با يك بررسي ملي اين آمارها دقيق‌تر در دسترس قرار گيرد. دلايل عامي مانند مشكلات اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي، سياسي، خانوادگي و... كه قبلا هم اعلام شده براي همه زن‌هايي كه به اعتياد گرايش پيدا كرده‌اند هنوز هم پابرجاست.
سبك زندگي كه در حال حاضر به سرعت در جامعه شكل مي‌گيرد (ماهواره، اينترنت و...) را هم نبايد از ياد برد. نبود امكانات و تفريحات سالم هم در اين كشش زن‌ها به اعتياد دخيل است. سختگيري‌هاي زياد در كارهاي فرهنگي، نگاه رسمي و نوع دينداري رسمي، آرمانگرايي نامناسب و... بازخورد منفي دارد. اما بايد يك تحقيق ميداني براي اين جريان صورت بگيرد.
علي هاشمي با اشاره به نقش مهم رسانه‌ها در افزايش توجه جامعه به اين قشر مي‌گويد: آگاهي‌ها و اطلاع‌رساني‌هاي دقيقي بايد انجام شود. بايد ارزيابي شود كه صداوسيما چقدر وقت مفيد خود را به پديده‌اي كه مردم نگران آن هستند اختصاص مي‌دهد. 90 درصد زمان‌هايي كه مردم از سازمان ملي استفاده مفيد دارند به بهره‌برداري اقتصادي اختصاص يافته است. رسانه‌ها بايد هشدارهاي دولت را به موقع و موثر به مردم برسانند.
همچنين دولت بايد از سازمان‌هاي غيردولتي كه مي‌خواهند در اين بخش فعاليت كنند حمايت كند و به آنها سوبسيد بدهد تا با فشارهايي كه وجود دارد، انگيزه اين نهادهاي مردمي بيشتر شود. سرمايه‌گذاري در بخش خصوصي با همت مردم بازخورد 10 برابري خواهد داشت. وزير كشور هم اين باور را دارند و روي آن تاكيد دارند. اجرايي شدن اين برنامه‌ها همت جدي مي‌طلبد.
دام مواد مخدر صنعتی برای دختران
زمان زیادی از آن نگذشته است؛ همین چهار، پنج سال پیش بود كه اگر دختر یا زنی سیگار می‌كشید همه طور دیگری به او نگاه می‌كردند كه مجبور می‌شد سیگار خود را پنهان كند. هیچ كس نمی‌داند در این چند سال چه اتفاقی افتاد كه همه چیز متحول شد و هنجارها جایگاه خود را از دست داده و بی‌ارزش شده است.
۱۳۹۲/۹/۲۵
