به گزارش نما به نقل از روزنامه شرق: بر اساس اعلام مسوولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور سالانه دوهزارو700نفر در تهران جان خود را به‌دلیل آلودگی هوا از دست می‌دهند.
حالا خانواده‌های این افراد می‌توانند عامل مرگ عزیزانشان را بشناسند و از آنها شکایت کنند، این را مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان تهران روز گذشته در سخنرانی پیش از خطبه‌های نمازجمعه تهران گفت. این مقام مسوول در نمازجمعه تهران حاضر شده بود تا به مناسبت هوای پاک سخنرانی کند.
او در صحبت‌های خود از علمای فقهی و حقوقی درخواست کرد که به مساله آلودگی هوا ورود پیدا کنند. حیدرزاده همچنین تاکید کرد: «اگر مرگ بر اثر آلودگی هوا را بر اساس عدله فقهی و حقوقی بتوانیم نوعی قتل به حساب بیاوریم کسانی که آلوده‌کننده هستند و به تکالیف دستگاهی خود عمل نمی‌کنند، جرمشان معاونت در قتل محسوب می‌شود و بنابراین این مساله برخورد جدی حقوقی و فقهی را می‌طلبد.»کار آلودگی هوا و تبعات آن از توصیه و پیشنهاد و تحمل به صبر گذشته است. به غیر از مردم، حتی مسوولانی که به‌صورت مستقیم با این موضوع در ارتباط هستند هم دادشان درآمده است.
روز گذشته محمدهادی حیدرزاده، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان تهران به‌عنوان سخنران پیش از خطبه‌های نمازجمعه تهران دعوت شده بود تا به مناسبت هوای پاک سخنرانی کند. او در صحبت‌های خود از علمای فقهی و حقوقی درخواست کرد که به مساله آلودگی هوا ورود پیدا کنند. حیدرزاده همچنین تاکید کرد: «اگر مرگ بر اثر آلودگی هوا را بر اساس عدله فقهی و حقوقی بتوانیم نوعی قتل به حساب بیاوریم کسانی که آلوده‌کننده هستند و به تکالیف دستگاهی خود عمل نمی‌کنند جرمشان معاونت در قتل محسوب می‌شود و بنابراین این مساله برخورد جدی حقوقی و فقهی را می‌طلبد.»
حیدرزاده حقوقدان نیست اما گفته‌های او را محمد آخوندی، حقوقدان باسابقه نیز تایید می‌کند. او درباره این گفته‌ها در گفت‌وگویی با «شرق» می‌گوید: «طبق قانون شهروندان حق طبیعی دارند که برای زیستن از محیط‌زیست و آب‌وهوای سالم استفاده کنند، به همین دلیل اگر این محیط‌زیست به شکلی آلوده شود که مخرب برای سلامتی و حیات انسان‌ها باشد، هر شهروندی می‌تواند به‌دلیل ازبین‌بردن این حق از مسوولان و همه کسانی که در این زمینه کوتاهی کرده‌اند شکایت کند.» محمد آخوندی در ادامه می‌افزاید: «وقتی آلودگی هوا منجر به مرگ شهروندان می‌شود و این موضوع را مراجع علمی هم تایید می‌کنند، در حکم «قتل غیرعمد» یا«قتل در حکم عمد» ظاهر می‌شود چون نتیجه‌اش یعنی آسیب‌دیدن شهروندان مشخص است.
بنابراین گفته‌های آقای حیدرزاده در نمازجمعه به لحاظ حقوقی صحیح است و هر شهروندی که از ناحیه آلودگی دچار ضرروزیان شده است می‌تواند از همه مسوولان عامل در این موضوع شکایت کند.» البته پیش از مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان تهران، در آذرماه سال 1389 عباس جعفری‌دولت‌آبادی، دادستان تهران نیز در سخنانی با موضوع آلودگی هوا گفته بود: «مردم می‌توانند در صورت بروز هرگونه نقض حقوق شهروندی به علت آلودگی هوا به دادسراها شکایت کنند.» این موضوع همان زمان با تایید و استقبال حقوقدانان همراه شد. با این حال گفته‌های روز گذشته حیدرزاده از تریبون نمازجمعه پایتخت را تاکنون باید شدیدترین واکنش ابرازشده از سوی یک مقام مسوول دولتی علیه آلوده‌کنندگان هوا دانست؛ گفته‌هایی که به‌نظر می‌رسد در صورت پیگیری می‌تواند به کیفرخواستی جدی علیه عاملان اصلی آلودگی هوای پایتخت و دیگر شهرهای کشور بدل شود.
مرگ سالانه 2700نفر به دلیل آلودگی
حیدرزاده در بخش دیگری از صحبت‌های خود در نمازجمعه تاکید کرد: «آلودگی هوا مهم‌ترین عامل در سرطان است، طبق گزارشی که وزارت بهداشت، درمان و آموزش‌پزشکی کشور ارایه داده است سالانه دوهزارو700نفر در تهران جان خود را به‌خاطر آلودگی هوا از دست می‌دهند و تهران از نظر کودکان سرطانی جزو شهرهای اول دنیا محسوب می‌شود و این زیبنده ام‌القرای جهان اسلام نیست.» وی با اشاره به اینکه امسال فقط سه‌روز هوای پاک در استان تهران داشته‌ایم، گفت: «اولین‌بار مساله آلودگی هوا در دهه50 مطرح شد اما متاسفانه به دلیل عدم برنامه جامع و عدم تناسب میان جمعیت و ظرفیت استان تهران، اکثر روزها وضعیت هوا در استان تهران در حالت هشدار بوده است.
از اواخر دهه70 به‌بعد برنامه‌ای برای کاهش آلودگی هوا در تهران مصوب شد که یکی از محورهای مهم آن استانداردکردن خودروها بود.» حیدرزاده با اشاره به اینکه متاسفانه اخیرا خودروسازان به تعهد خود نسبت به ارتقای استانداردها عمل نکرده‌اند، گفت: «در جلسه‌ای که دولت با خودروسازان داشته است خودروسازان متعهد و مکلف شدند تا خرداد ماه 93 همه محصولات خود را به استاندارد یورو 4 برسانند و تاکید ریاست محیط‌زیست، خانم ابتکار نیز بر رصدکردن فرآیند استاندارد‌سازی است و هیچ تمدیدی برای مهلت استاندارد‌سازی خودروها وجود نخواهد داشت.» وی با اشاره به بحث اصلاح سوخت نیز اظهار کرد: «تا پایان امسال یک‌میلیون‌لیتر بنزین یورو4 در تهران توزیع خواهد شد.
همچنین گسترش حمل و نقل عمومی یکی دیگر از مسایلی است که شهرداری باید در آن ورود جدی‌تری پیدا کند و نیز نسبت به معاینه فنی خودروها سختگیری بیشتری داشته باشد.» مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان تهران با بیان اینکه بالغ بر17هزار صنعت آلوده‌کننده در سطح استان تهران وجود دارد، گفت: «این صنایع یا باید از استان تهران خارج یا اصلاح شوند، چراکه آنها نقش بسیار بزرگی در آلودگی هوا دارند و سازمان محیط‌زیست دیگر بر این مساله چشم‌پوشی نخواهد کرد و این صنایع از طریق تابلوهای روزشماری که نصب خواهد شد باید از تهران خارج شود.»
حیدرزاده با اشاره به عدم‌تناسب میان مساحت و جمعیت در استان تهران افزود: «تهران با وسعت یک میلیون و 400هزارکیلومتر مربع یک‌درصد از وسعت ایران را تشکیل داده است اما این در حالی است که 13درصد جمعیت کشور در تهران ساکن هستند و این تناسب میان مساحت و جمعیت باعث تخریب محیط‌زیست در استان تهران شده است. وی یکی دیگر از عوامل آلودگی محیط‌زیست در استان تهران را ظرفیت استان تهران از لحاظ جمعیتی دانست و افزود: «براساس برخی مطالعات تهران ظرفیت زندگی با کیفیت بین 5/3 تا چهارمیلیون‌نفر را دارد این در حالی است که بین 9 تا 11 میلیون جمعیت در تهران ساکن هستند و این باعث شده تا ساکنان تهران زندگی باکیفیتی نداشته باشند.»
سقوط 60 پله‌ای ایران در عملکرد زیست‌محیطی
روز گذشته در میان مسوولان سازمان حفاظت محیط‌زیست تنها محمدهادی حیدرزاده نبود که از حقایقی تلخ درباره آلودگی هوای تهران پرده برداشت. علاوه بر او سعید متصدی معاون منابع انسانی سازمان محیط‌زیست هم از تنزل 60 پله‌ای ایران در دنیا در عملکرد زیست‌محیطی خبر داد.
متصدی در جلسه تودیع و معارفه مدیرکل حفاظت محیط‌زیست گیلان گفت: «هم‌اکنون وضعیت آلودگی هوا در سقوط آزاد قرار دارد و در هشت‌سال گذشته عملکردها منجر به این شد که در اجرای زیست‌محیطی آلودگی هوا 60 پله در دنیا سقوط کنیم. شاخص عملکرد زیست‌محیطی ایران در دنیا در سال 2005 میلادی رتبه 54 را داشت که در سال 2013 این رتبه به پله 114 تنزل پیدا کرد.» او افزود: «در بهترین شرایط نیروهای برق کشور ما 42درصد راندمان دارند این در حالی است که امروز راندمان نیروگاه‌های برقی دنیا به 75درصد رسیده است و این 33درصد تفاوت به این دلیل است که ملاحظات زیست‌محیطی برای این کشورها مهم است.»
سال 89 و پس از آنکه دادستان تهران اعلام کرد مردم می‌توانند درباره آلودگی هوا از مسببان آن شکایت کنند، بهمن کشاورز حقوقدان به خبرآنلاین گفت: «به‌طور کلی از آنجا که هیچ ضرری نباید جبران ناشده باقی بماند و از آنجا که ضایعات جسمی- که حتی گاهی تا حد مرگ هم پیش رفته است و می‌رود- فرد اجلای ضرر و خسارت است و از آنجا که با اندکی دقت می‌توان افراد یا اشخاص مسبب این ضرر و خسارت را تعیین و پیدا کرد، اشخاص متضرر از این قضیه (آلودگی شدید هوا) بنا بر این اصل می‌توانند طبق قانون مسوولیت مدنی مطالبه خسارت کنند.»
آلودگی هوا در تهران عاملان زیادی دارد، خودروهای بی‌کیفیت فرسوده و جدید، سوخت غیراستاندارد اعم از بنزین و گازوییل، صنایع آلاینده شامل کارخانه‌های مختلف و نیروگاه‌های تولید برق و... . حالا باید دید اگر کسی از میان شهروندان پیش‌قدم بشود و بخواهد پای این عاملان را به دادگاه بکشاند باید در شکایتنامه خود در جلو اسم متشاکی نام کدام یک از این عوامل را بنویسد. البته نباید فراموش کرد که شاکی می‌تواند در شکایتنامه خود علاوه بر عوامل بالا نام و عنوان مسوولانی را بنویسد که در سال‌های گذشته با کوتاهی و عدم‌مدیریت درست، باعث شدند آلودگی هوای تهران به این شکل کشنده درآید، چه آنکه اگر آنها دست‌کم در هشت‌سال گذشته از حقوق شهروندان دفاع می‌کردند و به وظایف قانونی خود پایبند بودند به عوامل آلاینده هوا اجازه نمی‌دادند این بلا را سر تهران و دیگر کلانشهرهای ایران بیاورند.
جرم آلوده كنندگان هوا، معاونت در قتل است
مدیركل محیط زیست استان تهران گفت: اگر مرگ بر اثر آلودگی هوا را بر اساس عدله فقهی و حقوقی بتوانیم نوعی قتل به حساب بیاوریم كسانی كه آلوده‌كننده هستند و به تكالیف دستگاهی خود عمل نمی‌كنند، جرمشان معاونت در قتل محسوب می‌شود و بنابراین این مساله برخورد جدی حقوقی و فقهی را می‌طلبد.
۱۳۹۲/۱۰/۲۸
