شادگان، بزرگ‌ترين تالاب خوزستان، منطقه‌يي داغ محصور ميان آبگيرها و رودخانه‌ها و تالاب‌هاست. تالابي كه به منطقه هدف گردشگري هم بدل شده و رزق و روزي ساكنينش را مي‌دهد. تالاب وسعتي بيش از 500 هزار هكتار دارد، به عنوان بزرگ‌ترين تالاب منطقه شناسايي شده، قرار است حقابه‌يي از سوي كارون هم به آن تعلق گيرد، حقابه‌يي كه مي‌تواند باعث حيات گونه‌هايي كه شادگان همه زندگي‌شان است را تضمين كند.
برخي معتقدند عدم مديريت منابع آبي و خشكسالي‌هاي سال‌هاي اخير موجب شد تا اين تالاب با مشكل مواجه شود، از سويي ديگر فرماندار اين شهر از پيگيري‌هايي سخن گفته كه به زودي و در آغاز سال آينده با طرح انتقال آب كارون به تالاب مواجه خواهيم بود. عبدالزهرا سنواتي، به اعتبار 35 ميليارد ريالي كه براي اين جريان درنظر گرفته شده اشاره كرد و به ميزان آبي كه قرار است سالانه به واسطه اين طرح راهي شادگان شود، 200 ميليون متر مكعب آب تا شايد بتواند بر زندگي 150 هزار نفري كه در اين شهرستان زندگي مي‌كنند، تاثير بگذارد و معاش‌شان به بهبود رود.
اما از سويي ديگر، تغيير كاربري زمين‌هاي تالاب، ردشدن جاده، استقرار بعضي صنايع، تامين‌نشدن حقابه تالاب شادگان، بهره‌برداري ناپايدار از منابع تالاب، صيدماهي با برق و مواردي از اين دست، سبب شده است تا تالاب دچار مشكل شود. تالابي كه در دوره‌يي اوضاع خوبي نداشت اما حالا به واسطه بارندگي‌ها و توجه مردم محلي به نظر مي‌رسد كه بهتر خواهد شد.
اما سنواتي در خصوص مشكلات تالاب، مشكلاتي كه در حوزه‌هاي متعدد با آن دست و پنجه نرم مي‌كند، سخن مي‌گويد. او معتقد است مشكلات كشاورزي منطقه با مشكلات صنعتي و حتي گردشگري درهم گره خورده‌اند، آنقدر كه نيازمند مديريتي واحد است تا بتوان از پس مشكلات با هماهنگي‌هايي كه دستگاه‌ها باهم دارند، پيش رفت. او در اين خصوص به «اعتماد» گفت: «موضوعاتي كه درمورد تالاب شادگان اهميت دارد، چه بعد گردشگري، چه كشاورزي و چه صنعتي، همه اينها در دو مطلب مي‌گنجند كه مديريت جامع تالاب يكي از موضوعات است، طرحي از سوي سازمان حفاظت محيط زيست ارائه شده كه شامل ايده‌هايي مفيد براي بحث حفاظت است، از نگاه من همه ما بايد به اين طرح، جامه عمل بپوشانيم و پايبند باشيم. اگر همه دستگاه‌ها در طرح مشاركت كنند، چه دستگاه‌هاي متولي و چه دستگاه‌هاي معين، مي‌توان با مديريت جامع، به شكلي هماهنگ پيش رفت.»
ايده‌يي كه سازمان محيط زيست در اين خصوص ارائه داده، مشاركت در طرحي است كه مديريت جامع از آن يك سازمان حفاظت‌كننده باشد، كميته اصلي تشكيل مي‌شود با نام كميته تالاب كه رياستش در حوزه با فرماندار شهر است و در استان با استاندار. سنواتي در خصوص هماهنگي دستگاه‌ها براي اجراي طرح‌ها در منطقه تالاب افزود: «اگر قرار باشد پروژه‌يي در محدوده تالاب اجرا شود، پيشنهاد‌دهنده بايد طرح خود را مطرح كند و موافقت همه را بگيرد. اين طرح‌ها مي‌تواند پروژه آب باشد يا برق و حتي پروژه صنعتي. اين هماهنگي‌ها براي جلوگيري از ميزان تخريبي است كه به تالاب وارد مي‌شود. مصداقش هم اين است كه دستگاه‌هاي متولي صنعت مي‌توانند بيايند خيلي از شركت‌ها را در حوزه تالاب راه بيندازند و كار كنند، اما اگر پسماندي باشد، بايد اين پسماند صنعتي تصفيه شود و هيچ شركتي حق وارد كردن اين پساب‌ها را به درون تالاب ندارد. در حوزه‌هاي ديگر چون كشاورزي هم همين‌طور. بايد بتوانند خودشان را با مديريت جامع تالاب هماهنگ كنند.»
به گفته سنواتي، طرح جامع شبيه كارگروه‌هايي ست كه در استان دارند. او مي‌گويد: «گاهي وقت‌ها نياز است كاري را كه مي‌خواهيم انجام دهيم، كارگروه‌هايي را تشكيل دهيم تا كاربردي و عملي پيش رود. طرح جامع تقريبا تمام مسائلي كه مرتبط است با حفاظت محيط زيست را پيش بيني كرده، اگر جوامع محلي مي‌خواهند امرار معاش كنند، چه كاري كنند كه هم امرار معاش كنند و هم محيط زيست حفاظت شود. اگر مي‌خواهد در منطقه كشاورزي انجام شود، چه كنند كه كشاورزي به تالاب آسيب وارد نكند. اين ايده مدوني است كه سازمان حفاظت محيط زيست آن را به دستگاه‌هايي كه زيرنظرند، ابلاغ كرده است.»
شادگان، «ونيز» محروم
اما روستاهاي منطقه شادگان از لحاظ توريستي با «ونيز» ايتاليا همسان‌سازي مي‌شوند، روستاهايي كه قايق‌ها در ورودي خانه‌ها پارك شده و حياط خانه‌ها، ساحلي است براي خودش. به گفته آقاي فرماندار، سال گذشته 100 هزار گردشگر به منطقه وارد شدند، گردشگراني كه بدون وجود داشتن زيرساخت‌هاي اقامتي و پذيرايي وارد منطقه شدند.
سنواتي در اين خصوص معتقد است: «واقعا صنعت گردشگري مي‌تواند همچون ساير صنايع، ارزش فرهنگي و اقتصادي داشته باشد، اما نبايد كار گردشگري تنها به گزارش دادن محدود شود، در حال حاضر اوضاع گردشگري منطقه، نسبت به سال‌هاي قبل كه تازه شروع شده بود، اوضاع بهتري است، هرچند هنوز امكانات رفاهي در منطقه براي گردشگران مهيا نشده، در منطقه‌يي جزيره مانند كه براي گردشگران مهيا شده، خبري از برق و آب نيست، خبري از اقامت گاه‌هايي براي استراحت و اقامت گردشگران نيست، اينها زيرساخت‌هاي نساخته و پديد نيامده اين منطقه است، زيرساخت‌هايي كه به‌شدت نيازشان احساس مي‌شود.»
اما او بر سازمان متبوعش هم تاكيداتي دارد، تاكيداتي كه نه تنها فرماندار شادگان كه بقيه دست‌اندركاران محيط زيست استان هم از كمبود امكانات و كمبود نيروي انساني گلايه دارند، سنواتي به ساختار اداره حفاظت محيط زيست استان اشاره مي‌كند، اداره‌يي كه با توجه به وسعت مناطق استان، جاي تامل بيشتري دارد و نيازمند بودجه بيشتر است. سنواتي در ادامه مي‌گويد: «ساختار اداره حفاظت محيط زيست كه متولي تالاب‌هاي منطقه است، اگر تقويت شود، مسلما مي‌تواند خدمت بيشتري به تالاب كند، به جاي اينكه گارد منطقه يك يا دو نفر باشد، تقويت شود و به 10 نفر ارتقا يابد، تعداد خودروهاي اداره به جاي يك خودرو، 10 خودرو باشد تا بتوانند از تالابي كه به وسعت 500 هزار هكتار است، حفاظت كنند.»
اما سازمان مانند بيشتر مواقعي كه مقام بالادستي نبوده، در مورد طرح ارائه شده هم نمي‌تواند هيچ دستگاهي را به اجرا ملزم كند. سنواتي مي‌گويد: «سازمان نمي‌تواند دستگاه ديگري را ملزم كند، اما همه دستگاه‌ها بايد اين طرح را در دستور كار اجرايي خود قرار دهند، مثلا در حوزه نفتي آزادگان در سوسنگرد تنها مجوز دو ساله گرفتند، اما چون رعايت نمي‌كنند هشت سال است دارند تالاب هورالعظيم را تخريب مي‌كنند. در حالي كه مجوزشان دوساله است. گاهي وقت‌ها توجيه اين شركت‌ها اين است كه چون نفت ما مرزي هست و دارند از سمت كشور عراق از اين حوزه مشترك استفاده مي‌كنند، ما هم بايد استفاده كنيم آنها در سمت عراق همانقدر كه هور را تخريب مي‌كنند طرف ايراني هم همين‌قدر تخريب مي‌كند. به دنبال راه‌حلي در خصوص آسيب نرساندن به تالاب‌ها نيست.»
مرجع: اعتماد
شادگان؛ ونیز محروم
اما روستاهای منطقه شادگان از لحاظ توریستی با «ونیز» ایتالیا همسان‌سازی می‌شوند
۱۳۹۲/۱۲/۳
