نخستین مجوز كتاب ممنوع القلم‌ها، آخرین مجوز نباشد!

به گزارش نما ، علی جنتی روز گذشته بیش از آنچه تصور می‌شد، برای وزارت فرهنگ و ارشاد سخن به میان آورد. او دیروز از جلسه شش وزیر دولت که عضو کارگروه تعیین مصادیق فیلترینگ هستند برای رفع فیلتر فیس بوک و درخواست رفع فیلتر این شبکه سخن به میان آورد و این فیلترینگ را با ممنوعیت ویدئو و فکس در سال‌های پیشین مقایسه کرد و از لغو قطعی فیلتر فیس بوک سخن به میان آورد. او از راه اندازی 20 تا 30 سالن جدید سینما، هدف گیری بازار کتاب افغانستان و موراد دیگری نیز سخن به میان آورد که همه حرف های تازه بود.
با این حال آنچه بیش از همه توجه افکارعمومی را جلب کرد و حتی گفته هایش درباره مسائل سازمان میراث فرهنگ و گردشگری در سال‌های پیشین را نیز تحت الشعاع قرار داد، اظهاراتش درباره نشستش با وزیر اطلاعات بود. وزیر فرهنگ و ارشاد از تفاهمی با وزیر اطلاعات سخن به میان آورد که در دولت اصلاحات نیز بی سابقه بوده و برای نخستین بار حتی در سطح گفتار صورت می پذیرد و جنبه رسانه‌ای می یابد. آنچه مشخص بود و تا زمان روی کار آمدن جنتی انکار می‌شد و او تاییدش کرد، وجود لیست ممنوع القلم‌ها بود.
مطابق با بنایی که از گذشته دور گذاشته شده بوده، هر نویسنده‌ای که فاقد صلاحیت شناخته می‌شده به اداره وزارت فرهنگ و ارشاد اعلام می‌شده تا مجوز هیچ کتابی برای او صادر نشود و در مواردی که بنا به دستور وزیر فرهنگ و ارشاد در دوره‌ای برای برخی کتب این رویه رعایت نشده، جنجال‌هایی به راه افتاد و وزیر در نهادهای مختلف و به طور مشخص در مجلس مجبور به پاسخگویی شده است اما حال جنتی می‌گوید قرار است این رویه تغییر کند و از این پس به هیچ عنوان، نام نویسنده کتاب مبنای ممیزی یا توقیف یک اثر قرار نگیرد.
نخستین مجوز کتاب ممنوع القلم‌ها، آخرین مجوز نباشد!
علی جنتی درباره دیدار با وزیر اطلاعات درباره نویسندگان ممنوع‌القلم تصریح کرد: «مجموعه معاونان وزارت فرهنگ و ارشاد با معاونان ذی‌ربط وزارت اطلاعات جلسه‌ای داشتند. وزارت اطلاعات در دولت قبل اعلام کرده بود که کتاب‌های یک‌سری از نویسندگان نباید چاپ شود. با توجه به همفکری‌های انجام‌شده، تصمیم گرفتیم هیچ کتابی را به دلیل نویسندگان آن رد چاپ نکنیم. چاپ کتاب ضوابطی دارد که با توجه به آن ضوابط عمل می‌کنیم، اگر مشکلی نباشد کتاب چاپ می‌شود، اما اگر مشکلی داشته باشد آن مشکل یا اصلاح می‌شود یا کتاب در نهایت چاپ نمی‌شود، در نهایت به کتاب نگاه می‌کنیم نه به نویسنده.»
این رویه جدید مصداق بارز کلام مشهور منقول از غررالحکم تحت عنوان «انظر الی ما قال و لا تنظر الی من قال / به سخن بنگر و نه صاحب سخن» است. شیوه‌ای که بی‌شک پسندیده و عین عدالت خواهد بود. بر این مبنا، حتی اگر شخصی با برخی اصول دچار اشکالات اساسی بود اما در چهارچوب قانون کتابی نوشت که مبنای قانونی صحیحی داشت و ممیزان محتوایش را تایید کردند، بدون توجه به نام نویسنده کتاب، این اثر منتشر شود. چنین اتفاقی هرچند بسیار با دشواری همراه است اما اگر تحقق یابد، یک گام بلند در اسلامی تر کردن کشورمان برداشته شده و تقوا بیش از پیش بر تصمیمات حکمفرما شده است.
با این حال آنچه می‌تواند مانع چنین حرکتی شود، شتاب و بی‌تدبیری در اجرایی نمودن چنین شیوه عملی است. بی‌گمان چنین اصلاح رویه‌ای مستلزم برداشتن آهسته و پیوسته گام‌هایی در این زمینه است که این احتیاط هم در پروسه رفع ممنوع القلمی برخی اشخاص و هم در شیوه رفع ممنوع القلمی صادق است و در واقع آنچه می‌تواند منجر به عملی شدن چنین ایده‌ای به طور کامل شود و از ناقص ماندنش جلوگیری کند، در نظر گرفتن یک برنامه بلندمدت زمانی و چینش این طرح در قالب این برنامه زمان بندی و جلوگیری از هرگونه تندروی در اجرای این طرح است.
اگر چنین رویکردی در حوزه کتاب رخ دهد و موفقیت آمیز باشد، احتمالاً شاهد انتشار برخی از کتب خواهیم بود که به واسطه مشکلاتی که برای نویسندگانشان در سال‌های اخیر وجود داشته، امکان نشر نیافته اند و به صنعت نیمه جان نشر نیز کمک بسیار جدی خواهد کرد، کما اینکه در بحث انتشار یکی از کتبی که زمینه انتشارش تاکنون فراهم نشده بود، از چاپ 50 هزار نسخه ای در تیراژ نخست سخن به میان آمد، حال آنکه کتب برخی بزرگان ساحت اندیشه در تیراژ نخست به 2000 نسخه نمی رسد. باید دید این دقت عمل و احتیاط و صبوری در عمل به این رویه، در دستور کار قرار خواهد گرفت و چنان عمل خواهد شد که نخستین مجوز کتاب ممنوع القلم ها، آخرین مجوز کتاب شان نباشد؟!