خروج بورس از حالت اضطرار

به گزارش نما به نقل از دنیای اقتصاد– پس از گذشت حدود یک ماه از تصویب محدودیت‌های فروش در بورس، بالاخره این محدودیت‌ها قرار است از روز شنبه برداشته شوند. این در حالی است که انتشار این خبر دیروز باعث شد تغییرات منفی بورس متوقف شده و اگرچه رشد چندانی ثبت نشد؛ اما لااقل امید به بهبود بازار در واپسین روزهای سال 92 شکل گرفت. امیدی که به پیش‌بینی مسوولان و فعالان بازار به روند نزولی بورس بعد از 70 روز پایان داد و به‌این ترتیب شاخص در رقم76هزارو583واحد تثبیت شد.

این در حالی است که بررسی‌های «دنیای اقتصاد» حکایت از آن دارد که میانگین روند کاهشی روزانه بازار طی دوره پیش از محدودیت‌ها معادل 4/0 درصد و طی دوره یک ماهه گذشته 18/0 درصد بوده است. بر این اساس باید گفت این محدودیت‌ها اگرچه از ریزش بیشتر شاخص جلوگیری کرد، اما جریان بازار را دستخوش تغییرات منفی کرده و به ضعف روند خریدوفروش سهام منجر شد. با این حال به عقیده فعالان بازار، شرایط بورس باثبات است و ممنوعیت‌های موجود در این شرایط دیگر به نفع بازار نیست. کارشناسان معتقد هستند این تجربه باید در بازار اتفاق می‌افتاد و افت بورس طی این مدت به پالایش سهام شرکت‌ها و آماده‌سازی آنها برای رونق بیشتر منجر شده است. با لغو مقررات محدودیت فروش‌های کلان سهام از روز شنبه بورس از حالت اضطرار خارج شد

گروه بورس- مسعود‌رضا طاهری: کارنامه تقریبا یک ماهه محدودیت سقف فروش سهام از روز شنبه برداشته می‌شود و به گفته مسوولان بازار سرمایه روال معاملات به وضعیت سابق بازمی‌گردد. بر این اساس امکان فروش‌های کلان توسط حقوقی‌ها فراهم می‌شود و فروش بخشی از سهام امکان خریدهای دوباره را برای آنها فراهم می‌آورد. پدید آمدن نشانه‌هایی از ثبات در بازار، دلیل برداشته شدن این طرح از سوی مقامات سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام شده است. برنامه محدودیت فروش سهام که برای حمایت از سهامداران حقیقی شکل گرفت، تصمیمی بود که در پی بروز نگرانی شرکت‌های پتروشیمی به وجود آمد و سهام این شرکت‌ها در صف فروش قرار گرفت. تعیین نرخ 13 سنتی برای هر متر‌مکعب گاز مورد استفاده در پتروشیمی‌ها در مجلس دستاویزی شد تا به بهانه کاهش حاشیه سود در این شرکت‌ها اغلب دارندگان حقوقی و حقیقی این سهام اقدام به فروش سهم خود کنند. از آنجا که سهام شرکت‌های یاد شده مدت طولانی در معرض خبرهای ضد و نقیض و گمانه‌زنی‌های مختلف برای تعیین نرخ خوراک قرار گرفته بود، نوسان زیادی در قیمت آنها ایجاد شد. در عین حال به سرنوشت این شرکت‌ها در نشست‌های تخصصی کمیسیون‌های مجلس نیز توجه زیادی معطوف شده و حتی مالیات ستانی از این شرکت‌ها در قبال فروش گاز ارزان دولتی نیز ملاک ارزیابی‌هایی در تعیین نرخ خوراک به شمار ‌آمد، اما موثر واقع نشد. در مقابل شرکت‌های پتروشیمی نیز با بر‌شمردن برخی دلایل از جمله گرانتر بودن نرخ این خوراک نسبت به نرخ کشورهای همسایه مانند قطر و عربستان از 5 برابر شدن این نرخ گلایه کردند. این نرخ در نهایت در شورای نگهبان نیز مورد تایید قرار گرفت و سهامداران این شرکت‌ها به سرعت در صدد خروج از بازار برآمدند. این وضعیت که با سقوط مداوم شاخص همراه بود، سازمان را به اعمال محدودیت‌های فروش ناچار کرد. با اعمال برنامه سازمان برای محدودیت موقت فروش‌های کلان تا سقف 50 هزار سهم در هر نماد که در روزهای بعد به 100 هزار نیز تغییر یافت، البته با انتقادات فراوانی از سوی کارشناسان روبه‌رو بود. مشخص ترین سیگنال این برنامه ایجاد انگیزه منفی برای خرید در بازار بود که نگرانی از فروش‌های آتی، سهامداران را برای خرید به تعلل واداشته بود. برخی حتی جایگاه حقوقی سازمان را برای ممانعت از فروش دارایی‌های اشخاص زیر سوال بردند. در اوایل این هفته مقامات بازار سهام از سهامداران حقوقی خواستند تا در ادامه این شرایط بازارگردانی را بر عهده بگیرند که انتقادهای بیشتری را درپی داشت.

روز گذشته بالاخره خبر رسید که از روز شنبه این محدودیت برداشته شده و معاملات روال عادی خود را از سر خواهند گرفت. حذف محدودیت‌ها از شنبه به گزارش «سنا»، دکتر حسن قالیباف اصل، مدیرعامل شرکت بورس تهران با اعلام خبر حذف محدودیت‌ها از شنبه گفت: با توجه به مقطعی بودن این ضوابط و پدیدار شدن نشانه‌هایی از متعادل شدن بازار، با هماهنگی سازمان بورس و اوراق بهادار، ضوابط معاملاتی مربوط به سقف فروش که از 26 بهمن 92 در بازار به اجرا گذاشته شده بود، از روز شنبه 24 اسفند 92 لغو شده و کلیه ضوابط معاملاتی به شرایط قبل از اجرای این مقررات بر‌می‌گردد. واکنش مثبت در شاخص‌ها در این راستا بورس تهران در واکنش به خبر حذف محدودیت معاملاتی از شنبه، واکنش مثبت از خود نشان داد و انتظار می‌رود که در هفته پایانی معاملات سال جاری بازار ضمن کاهش برخی نگرانی‌ها سرانجام به دور مثبت بازگردد. دیروز شاخص کل در بورس تهران 69/0 واحد افزایش یافت و به 76 هزار و 583 واحد رسید. این روند در بازار فرابورس نیز با افزایش 6 واحدی شاخص آیفکس همراه شد. با اعلام لغو قوانین مربوط به محدودیت فروش سهام از روز شنبه، ممکن است تقاضای زیادی وارد بازار شده و روند صعودی محسوسی در اکثر صنایع و نمادها دیده شود، به طوری که پس از مدت‌ها حاکم بودن روند رکودی در بورس تهران، صف‌های خرید متعددی در بازار تشکیل شده و انگیزه به تالار شیشه‌ای برگردد. جزئیات خاتمه اجرای ضوابط سقف فروش در این راستا مدیر نظارت بر بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به مصوبه هیات مدیره سازمان بورس درخصوص لغو ضوابط معاملاتی مربوط به سقف فروش، بروز نشانه‌های تعادل و ثبات در بازار سرمایه و افزایش سطح مشارکت سهامداران بزرگ در بازار را مهم‌ترین عوامل این تصمیم عنوان کرد.

محمودرضا خواجه‌نصیری گفت: همان‌طور که از ابتدا اعلام شده بود، این ضوابط معاملاتی، به‌صورت موقت و با هدف کاهش رفتارهای هیجانی در بازار و صیانت از حقوق سهامداران خرد تصویب شده بود که طی دوره اجرای این طرح نیز آثار مثبتی در این خصوص به جا گذاشت. وی خاطرنشان کرد: در مدت اجرای این ضوابط، وضعیت بازار به‌صورت مستمر توسط سازمان بورس، بورس تهران و فرابورس پایش و چندین جلسه با سهامداران بزرگ بازار با هدف ارزیابی شرایط بازار و جمع‌بندی و تصمیم‌گیری درخصوص زمان مناسب برای پایان ضوابط مذکور، برگزار شد که در مجموع، با توجه افزایش سطح تقاضا و کاهش سطح عرضه در طول اجرای این طرح، از یکسو و نیز افزایش میزان خرید روزانه سهامداران بزرگ، هیات مدیره سازمان تصمیم گرفت نسبت به لغو این ضوابط اقدام کند. این مقام مسوول با اشاره به افزایش سطح مشارکت حقوقی‌ها از 30 درصد در روز شروع طرح به حدود 70 درصد طی روزهای اخیر گفت: حجم خرید شرکت‌های حقوقی از 500 میلیارد ریال در روز 23 بهمن (روز قبل از شروع اجری طرح) به 1270 میلیارد ریال در روز معاملاتی گذشته افزایش یافته که این موضوع، خود حاکی از افزایش چشمگیر سطح حضور سهامداران بزرگ و حقوقی در بازار است. مدیر نظارت بر بورس‌ها و بازار‌های سازمان بورس همچنین به روند بازگشایی نماد پتروشیمی‌ها در فاصله زمانی اجرای این ضوابط اشاره و خاطرنشان کرد: در طول اجرای طرح، اغلب نمادهای معاملاتی متوقف، به ویژه گروه پتروشیمی که با ابهام مربوط به نرخ خوراک مواجه بودند، پس از رفع ابهامات، بازگشایی و وارد چرخه معاملات شدند. خواجه‌نصیری افزود: برخی سهامداران بزرگ که عرضه‌های سنگین آنها در بازار، تا قبل از اجرای طرح، به دلیل تشدید پدیده صف‌نشینی در بازار، به ویژه در بین سهامداران حقیقی، موجب ایجاد جو هیجانی و بروز آثار نامطلوب در بازار، به ویژه در بین سهامداران حقیقی می‌شد، پس از اجرای ضوابط جدید توانستند با قیمت پایانی اقدام به جابه‌جایی سهام و تامین نقدینگی موردنیاز خود کنند، به این ترتیب بخشی از فشار عرضه‌های بالقوه بازار کاسته شد. وی گفت: با توجه به بروز علائم ثبات و رفع برخی نگرانی‌ها درخصوص حاکم شدن فضای هیجانی در بازار، مقرر شد در جهت تسهیل در مبادلات شرکت‌های حقوقی و سهامداران بزرگ، ضوابط معاملاتی مربوط به سقف فروش از شنبه، 24 اسفند لغو شود که موضوع جهت اجرا به بورس تهران و فرابورس ابلاغ شد.