هشدار فرهنگی شعار سال به اقتصادیون

شعار «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و روحیه جهادی» از زوایای مختلف قابل تعبیر و تاویل است، اما مطمئنا درهم تنیدگی دو مقوله فرهنگ و اقتصاد وجه مشترک تمام تعابیر ممکن از این شعار خواهد بود.

درهم تنیدگی این دو می تواند از نوع اثر متقابل باشد به این معنا که هم آداب، رسوم و دیدگاه های فرهنگی، اقتصاد هر کشوری را تحت تاثیر قرار می دهد و هم اقتصاد متقابلا می تواند بر بنیان های فرهنگی یک جامعه تاثیرگذار باشد.

اما به نظر می رسد این رابطه از طرف فرهنگ به اقتصاد قوی تر و اثرگذارتر است. بویژه آن که در آموزه های فرهنگ اسلامی، مفاهیم بسیار ارزشمندی درخصوص مسائل اقتصادی مطرح شده است، مفاهیمی همچون نکوهش اسراف(کلوا و اشربوا و لاتسرفوا)، حرمت ربا(احل الله البیع و حرم الربا)، وفای به عهد(اوفوا بالعقود)، پرداخت خمس و زکات، انفاق و... یک اقتصاد مبتنی بر فرهنگ غنی اسلامی در عین تعامل نزدیک با دیگر اقتصادهای جهان، برای توسعه و پیشرفت به نیروی درونی خود متکی است. در فرهنگ اسلامی راه رسیدن به اهداف اقتصادی از همت مضاعف و کار مضاعف عبور می کند.

اما امروز با تسلط رسانه های غربی بر افکار عمومی مردم این فرهنگ شدیدا آماج تهاجم فرهنگ بیگانه قرار گرفته است؛ فرهنگی که فقط پول و منافع شخصی را معیار ارزش می داند.

بسیاری از ما اگر هم سن مان قد ندهد حتما از بزرگ تر ها شنیده ایم که رفتار بازاری های قدیم با مشتریان چگونه بود و البته رفتار مشتریان نیز.

بسیار شنیده ایم که حرف بازاری در آن روزگار که زیاد هم دور نیست در حکم چک سفید امضا عمل می کرد و هیچ وقت برگشت نمی خورد.

در گذشته کمترین اسراف مورد بیشترین سرزنش ها قرار می گرفت، اما امروز در مصرف گرایی اسراف گونه با یکدیگر مسابقه گذاشته ایم.

چه شده است که دیگر از آن چک های شفاهی خبری نیست. رباخواری در آن زمان گناهی بشدت مذموم شناخته می شد، اما نیاز به گفتن ندارد که امروز ربا در اشکال مختلف آن در بسیاری از زندگی ها رسوخ کرده است.

طبیعتا نباید تمام کجروی های امروز را به گردن فرهنگ بیگانه انداخت. شاید سیاستگذاری های مسئولان فرهنگی در دو دهه اخیر و همراستا شدن ناخواسته مردم با برخی از این سیاست ها، تغییر سطح زندگی و افزایش انتظارات نسل جدید نیز در دامن زدن به اوضاع امروز بسیار موثر بوده است.

شاید شعار امسال در کنار تمام تعابیر دیگری که از آن می شود، هشداری باشد اول به فعالان اقتصادی ما که بار دیگر به ارزش های فرهنگی اسلامی در حوزه اقتصاد بازگردیم و دوم به عموم مردم که فرهنگ اصیل اسلامی را بیشتر از گذشته زیربنای رفتار اقتصادی خود قرار دهند.


منبع: جام جم