شیوع سل در همسایگی ایران

به گزارش نما، به گفته دکتر محمد مهدی گویا، مدیر اداره بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، همسایگی ایران با ۲کشور افغانستان و پاکستان و همچنین عراق و کشورهای تازه استقلال‌یافته شمال کشور با شیوع بسیار بالای سل مقاوم به چند دارو، ضرورت توجه بیش از پیش را به بیماری سل، بیشتر می‌کند.

براساس آمار وزارت بهداشت، در سال گذشته 10هزارو987 مورد مبتلا به سل در کشور گزارش شده است که تخمین زده می‌شود این تعداد 70درصد موارد واقعی موجود در کشور باشد.

از این تعداد 50درصد موارد را زنان و 12درصد را بیماران غیرایرانی (اغلب افغان) تشکیل می‌دهند. در دنیا هم هرساله بیش از 8میلیون نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند و تاکنون یک‌سوم مردم جهان بدون آنکه احساس بیماری کنند به میکروب این بیماری آلوده شده‌اند.

عامل بیماری سل

سل یک بیماری عفونی واگیردار است که توانایی درگیرکردن تمام ارگان‌های بدن را دارد اما ریه‌ها را بیشتر درگیر می‌کند. عامل بیماری سل، میکروبی است که تنها با میکروسکوپ دیده می‌شود. این میکروب چون بسیار کوچک است به‌راحتی در هوا شناور می‌ماند و به همین دلیل ممکن است این بیماری به افراد منتقل شود.

درصورتی‌که فردی مبتلا به سل ریوی باشد، میکروب همراه با هوای تنفسی توسط سرفه، عطسه، صحبت، خنده یا فریاد در هوا پخش می‌شود. زمانی که فرد سالم در هوای آلوده به این ذرات میکروبی تنفس کند میکروب سل را وارد ریه خود کرده و این میکروب خود را در عرض 48ساعت به نقاط مختلف بدن می‌رساند ولی بعد از آن بدن دفاع کرده و اجازه گسترش و فعالیت را به میکروب سل نمی‌دهد.

راه‌های انتقال بیماری

برای انتقال بیماری سل تماس‌های طولانی و ورود تعداد زیاد میکروب سل نیاز است. مکان‌های پرازدحام، کوچک، سربسته، کم‌نور، بدون تهویه مناسب و مرطوب بهترین شرایط را برای تسهیل انتقال عفونت ایجاد می‌کنند.

البته تمام افرادی که با میکروب سل آلوده شده‌اند به این بیماری مبتلا نمی‌شوند. ورود میکروب سل به ریه‌ها مساوی با ابتلا به سل نیست چون سیستم ایمنی بدن در مقابل میکروب دفاع کرده و اطراف آن را یک دیوار محکم دفاعی کشیده و آن را غیرفعال می‌کند.

در این حالت در اکثر موارد حتی متوجه ورود میکروب به بدن خود و این دفاع بدن در ریه‌های خود نمی‌شود.

به همین دلیل است که تاکنون یک‌سوم مردم به این میکروب آلوده شده‌اند ولی خود از این موضوع خبر ندارند. تنها در 10درصد موارد این دیواره دفاعی به دلایل مختلف تخریب شده و میکروب‌های خفته و غیرفعال سل بیدار شده و شروع به تکثیر می‌کنند.

در این زمان، به‌دلیل فعالیت شدید میکروب سل بیمار دچار علائم بیماری سل می‌شود و در این مرحله به فرد بیمار مسلول می‌گویند. فرد آلوده‌شده به میکروب سل (عفونت یافته) بیمار نبوده و کاملا سالم است و میکروب سل را به دیگران منتقل نمی‌کند.

چه افرادی بیشتر به سل مبتلا می‌شوند؟

دکتر گویا گفت: گروهی از افراد جامعه نسبت به دیگران بیشتر در معرض ابتلا به بیماری سل هستند. این گروه از افراد را می‌توان به 2دسته تقسیم کرد. یک گروه افرادی هستند که بیشتر در معرض تماس با میکروب و گرفتن عفونت سل هستند که در این گروه می‌توان از افرادی که در تماس نزدیک و مستمر با بیمار مبتلا به سل ریوی واگیردار هستند، افرادی که به‌مدت طولانی در مراکز خاص مثل زندان‌ها و آسایشگاه‌های سالمندان و معلولان بوده‌اند، افراد معتاد به مواد‌مخدر تزریقی، کارگران مهاجر از کشورهای با شیوع بالا و افراد بی‌خانمان نام برد و گروه دوم هم افرادی هستند که دچار عفونت شده و بنابراین احتمال ابتلا به سل در آنها بیشتر است.

افراد مبتلا به ایدز، معتادان تزریقی، بیماران دیابتی، سیلیکوزی، بیمارانی که سرطان سر و گردن، خون و غدد لنفاوی دارند.

افرادی که نارسایی مزمن کلیه دارند، افرادی که درمان طولانی با کورتون دارند، کسانی که داروهای پیوند اعضا را مصرف می‌کنند هم در این گروه جا می‌گیرند. به گفته او، تنها بیمار مبتلا به سل ریوی خلط مثبت می‌تواند میکروب را در هوا پخش کرده و این بیماری را به اطرافیان منتقل کند.