آغاز پایان امپراتوری دلار امریكا در مبادلات ‌

امريكا در حالي با بيش از 16تريليون دلار بدهي، بزرگ‌ترين اقتصاد دنيا به شمارمي‌رود كه عدم كنترل اين ميزان بدهي، ريسك استفاده از دلار در مبادلات جهاني را با رشد همراه كرده است، به طوري كه حذف يا كاهش استفاده از دلار در مبادلات خارجي در دستور كار برخي كشورها قرارگرفته است.

به گزارش نما به نقل از «جوان»، طي 10 سال اخير بسياري از تحليلگران دنياي تجارت پيوسته از كاهش اعتبار و اعتماد به دلار سخن به ميان آوردند. اين در حالي است كه برخي از اين تحليلگران بي‌پرده از آغاز پايان امپراتوري دلار امريكا در تجارت جهاني نيز خبر داده بودند. حال در شرايطي در سال 2014 قرار داريم كه ارزش دلار نسبت به 30سال قبل بيش از 50درصد كاهش داشته است. در اين بين گويي نبود اجماع بر سر ارز ديگر براي جايگزيني با دلار، كشورها را به بهره‌گيري از طلا و چندين ارز ديگر درمبادلات تجاري خود ترغيب كرده است. دلار امريكا به عنوان ارز مرجع، در شرايطي در مبادلات جهاني مورد استفاده قرارمي گيرد كه امريكا به عنوان بزرگ‌ترين اقتصاد داراي بيش از 16تريليون دلار بدهي و كسري بودجه سرسام‌آوري است و كنترل نكردن اين ميزان بدهي و كسري بودجه حتي امكان تضعيف يكباره دلار و اختلال در بازارهاي جهاني را درپي دارد. از اين رو برخي كشورها طرح كاهش استفاده از دلار در مبادلات را در دستور كار قرار داده‌اند كه اين امر به نظر مي‌رسد درحال توسعه است.

امپراتوري دلار فرو مي‌ريزد

روزنامه انگليسي اينديپندنت در ماه اكتبر سال 2009يعني درحدود پنج سال پيش مطلبي را با عنوان «امپراتوري دلار فرومي ريزد» منتشركرد كه همزمان با انتشار اين خبر ارزش بورس‌هاي جهاني با افت مواجه شد. اين روزنامه از قول منابع ناشناس در خاورميانه و محافل مالي چين نقل كرد كه كشورهاي عربي خليج فارس، چين، روسيه و فرانسه در مذاكراتي محرمانه توافق كرده‌اند كه براي معاملات نفتي به تدريج دلار را كنار بگذارند و به جاي آن از يوان واحد پول چين، ين ژاپن، يورو و طلا استفاده كنند.

هژموني دلار

در اين بين پايگاه اينترنتي ماركت اوراكل با اشاره به تسلط دلار بر مبادلات تجاري جهان هژموني دلار را اينگونه ترسيم مي‌كند كه امريكا تنها با مرجع قراردادن ارز خود سال‌هاي سال است كه در حال سود كردن است اما اخيراً كشورها از نوسان‌هاي دلار خسته شده‌اند و به فكر جايگزيني آن با طلا يا ارزهاي ديگر براي مبادلات تجاري خود افتاده‌اند. به گزارش خبرگزاري تسنيم، پايگاه اينترنتي ماركت اوراكل طي گزارشي نوشت: هژموني دلار الگويي بوده كه به امريكا اجازه داده است كارهايي را انجام دهد كه اكنون در حال انجام است. كارهايي مثل خرج كردن پولي كه اين كشور در چيزهايي كه توليد مي‌كند، ندارد. هژموني دلار مكانيسمي است كه از آن در سطح جهاني براي گول زدن محترمانه ديگر كشورها و خدمت به منافع سنديكاي بانكي آنگلوساكسون استفاده مي‌شود.

دليل اصلي كه هژموني دلار مدت زماني اينچنين طولاني دوام آورده است، عمدتاً ناشي از نبود جايگزين‌هاي مناسب است. كشورهايي كه تلاش كرده‌اند استفاده از دلار را كنار بگذارند، به عنوان كشورهاي دشمن نامگذاري شده‌اند و جنگ‌ها و تحريم‌هاي اقتصادي‌اي عليه آنها به اجرا گذاشته شده تا زماني كه تبعيت آنها از اين سيستم دلاري امريكا مجدداً برقرار شود. اما در حالي كه جريان ثروت به دليل تداوم عدم توليد و مصرف زياد و در نتيجه افزايش بدهي ها، در حال تغيير مسير از امريكا به ديگر بخش‌هاي جهان است، جايگزين‌هايي براي هژموني دلار در حال پديدار شدن است.

اين گزارش افزود: جهان شاهد روند تغيير در سياست‌هاي پولي و مبادلات تجاري است. مجموعه موافقتنامه‌هاي تجارت آزاد منعقد شده در طول دهه 1990، تأثيري جز معكوس كردن روند صنعتي شدن امريكا و شتاب گرفتن انقلاب صنعتي در چين نداشته است. مشخصه عمده بازه زماني اواسط دهه 1980 تا پايان قرن بيستم نيز كاهش ارزش دلار امريكا در داخل اين كشور بوده است.

بر اساس آمارهاي جديد، قيمت‌ها در كشور امريكا از سال 2000 به اين سو، 36 درصد ديگر افزايش يافته است كه به اذعان بسياري از كارشناسان يكي از تورمي‌ترين دوره‌هاي تاريخ امريكا بوده است. به بيان ديگر، در فاصله سال‌هاي 1986 تا 2013، ارزش دلار حدود 54 درصد كاهش يافته است.

نحوه كاركرد هژموني دلار بسيار ساده است. اگر دلار يك واحد پولي مورد استفاده براي ذخيره‌سازي باشد، آنگاه به صورت اتوماتيك‌وار تقاضا براي دلار ايجاد خواهد شد، زيرا كشورها نياز دارند براي انجام مبادلات تجاري‌شان در زمان تغييرات سياسي و وضعيت‌هاي اقتصادي، دلار ذخيره كنند. همزمان با كاهش ارزش دلار، تقاضا براي دلار نيز افزايش يافته است، زيرا كشورها براي انجام همان خريدهاي قبلي شان به دلار بيشتري نياز دارند. اين يكي از بزرگ‌ترين ( و شايد مهم‌ترين) دلايلي است كه فدرال رزرو امريكا توانسته است بدون استفاده از مدلي، از سياست‌هاي تورمي خود خارج شود.

در مقابل، آنچه كشورهاي ديگر در مقابل اين هژموني انجام مي‌دهند، كاهش مبادلات تجاري با دلار و انجام مبادلات با برخي واحدهاي پولي ديگر و حتي در برخي موارد با طلاست. اين اقدامات كه براي حذف دلار از مبادلات تجاري انجام مي‌گيرد، تقاضا براي دلار را كاهش مي‌دهد و پنهان كردن تاكتيك‌هاي تورم‌زا نظير تسهيل كمي را براي فدرال‌رزرو امريكا مشكل‌تر مي‌سازد. اخيراً آمارهاي رسمي حكايت از افزايش خريد طلا توسط چيني‌ها داشته است اما خريد طلا توسط مردم چين نيست كه بايد امريكايي‌ها را نگران سازد، بلكه اين عملكرد بانك مركزي چين و معاملاتي كه اين كشور با چين، ونزوئلا و ايران انجام مي‌دهند است كه بر آينده هژموني دلار تأثير خواهد گذاشت.

ونزوئلا قرار است شروع به فروش نفت به چين با استفاده يوان به جاي دلار كند. پيش‌بيني مي‌شود كه سودان و آنگولا نيز در آينده‌اي نزديك اقدام به فروش نفتشان به يوان نمايند. هم روسيه و هم ايران قبلاً استفاده از يوان در معاملات نفتي‌شان با چين را آغاز كرده‌اند. اين اقدام به سرعت گرفتن يك قرارداد نفت و گاز 85 ميليارد دلاري بين چين و روسيه كه به روبل و يوان انجام خواهد شد، كمك كرده است.

به گزارش «جوان» در اين ميان واحد پولي جديدي به نام بيت‌كوين نيز به سرعت در دنياي مجازي در حال رشد است كه در صورت نداشتن عقبه و پشتوانه دلاري رقيب جديدي براي دلار باشد.

قادري: دلارهاي امريكايي بايد از بازار ارز ايران حذف شوند

در اين ميان عضو كميسيون برنامه و بودجه مجلس با تأكيد بر اينكه بايد ايران در حذف دلار از معاملات خود پيشقدم شود، گفت: حذف دلار از مبادلات ايران موجب كاهش نوسانات ارزي ملي و داخلي خواهد شد.

جعفر قادري در گفت‌وگو با تسنيم در ارتباط با طرح حذف دلار ازمعاملات ايران با عنوان پيمان‌هاي پولي دو‌جانبه كه طي روزهاي اخير در كميسيون برنامه و بودجه مطرح شده است، اظهار داشت: اين طرح در جلسه كميسيون برنامه و بودجه به صورت شفاهي مطرح و بنا شد كه سريع‌تر طرح مكتوب آن به منظور بررسي رسمي و جدي به كميسيون ارائه شود. وي با بيان اينكه در صورت ارائه طرح مكتوب بررسي‌ها درباره ظرفيت اجرايي حذف دلار از معاملات آغاز مي‌شود، گفت: ايران مي‌تواند در مبادله با بسياري از كشورها دلار را حذف و ارز واسط ديگري را جايگزين معاملات خود كند.